بازار سرمایه در آخرین هفته بهار وارد چه فازی خواهد شد؟
ابهامات بورس صعودی
عكس: صبا طاهریان
بازگشت بارقه‌های امید به عمده شرکت‌های کامودیتی‌محور بورسی در اواخر هفته قبل سبب شد برخی گمانه‌زنی‌ها پایان روزهای رو به افول بازار سهام را نزدیک بدانند؛ با این حال به دلیل آنکه بازار سهام به‌شدت متاثر از متغیرهای خارجی است، نمی‌توان به طور مشخص در این خصوص اعلام موضع کرد. با وجود اینکه اردیبهشت، ماه کم‌افت و‌خیز اغلب بازارها بود، در خرداد به دلیل ترافیک اخبار بین‌المللی در بیشتر روزها نرخ‌های شاخص ارز، سکه و سهام روندی متزلزل به خود گرفتند. گرچه در اردیبهشت‌ماه بازار سهام در مقابل نوسان ۱/ ۱درصدی و یک‌درصدی طلا و سکه، بازدهی منفی ۹/ ۰درصدی را به ثبت رساند اما بر اساس آمار در خردادماه روند این ۳ بازار متاثر از دو عامل اخبار مذاکرات هستهای ایران و واکنش قیمت دلار به این مهم، با تغییرات عجیب و درعین‌حال زودگذر مواجه شده است.
حال باید دید اهالی بازار سهام در هفته آخر خرداد نظاره‌گر چه روندی از بورس خواهند بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار سهام در هفته‌های اخیر با نااطمینانی و افزایش تردید در معاملات روبه‌رو بوده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه متغیرهای اثرگذار بر بورس با تغییر جدی مواجه نشده‌اند، امکان غلبه احتیاط میان معاملهگران در شرایطی که اغلب سهام در بورس تهران درگیر نوسان منفی‌اند، وجود دارد که عمدتا از بی‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار نشات می‌گیرد.
خروج تدریجی سهامداران از لاک دفاعی
برخی از کارشناسان بازار سرمایه قرار گرفتن شاخص کل در سطح ۱/ ۲میلیون واحدی را به مثابه کف حمایتی این دماسنج تلقی کرده که از امکان ورود پول جدید به بازار خبر می‌دهد. در همین رابطه حمید فاروقی، کارشناس بازار سرمایه، به «دنیای اقتصاد» گفت: شاخص‌کل بورس طی هفته گذشته افتی ۶۵/ ۴درصدی را شاهد بود. در اکثر روزهای این هفته تا حدودی خروج پول ادامه داشت و ارزش معاملات خرد در سطحی اندک قرار داشت. روند دادوستدهای بازار سهام در هفته گذشته و نوسانات شدید شاخص از چند منظر قابل‌بررسی است. قرار گرفتن نماگرهای سهامی در سراشیبی سقوط را باید به صورت مستقیم به از دست رفتن کانال ۴/ ۲میلون‌واحدی مرتبط دانست؛ به طوری که همزمان با این اتفاق منفی در بازار، سرمایه‌گذاران رفته‌رفته از این بازار خارج شدند و جانب احتیاط را در پیش گرفتند.
ورود بورس به فاز اصلاح و استراحت گرچه از زمان مورد انتظار فراتر رفته است، اما به نظر می‌رسد همسو با کاهش تنزل قیمتی در بازار ارز، شاهد بازگشت رونق به بازار سهام نیز باشیم. به این ترتیب ورود به فاز اصلاح (از میانه‌های اردیبهشت) و نوسانات اخیر ارزی را می‌توان از مهم‌ترین عوامل روند نزولی بورس دانست. در هفته‌ای که گذشت بازار سهام نشان داد تا چه میزان می‌تواند متاثر از عوامل بیرونی، نامطمئن ظاهر شود. اما کاهش قیمت ۳۰درصدی برخی سهام و فرا رسیدن فصل مجامع و پیش‌بینی تقسیم سودهای جذاب در روزهای آتی می‌تواند برگ برنده بازار سهام باشد. به گفته این کارشناس، در میان‌مدت قیمت ارز سمت‌و‌سوی افزایشی خواهد گرفت. به همین دلیل بازار سهام نیز متاثر از این مهم می‌تواند با رونق روبه‌رو شود.
او در مورد گمانه‌زنی‌ها درباره روند معاملات سهامی در هفته جاری اظهار کرد: بررسی رفتار معاملهگران در روزهای آخر هفته قبل حاکی از آن است که در این هفته تا حدودی از فضای مبهم و منفی معاملات کاسته می‌شود. روزهای ابتدای هفته روزهای مهمی برای بازار سهام است. با توجه به اینکه اسکناس آمریکایی در بازار آزاد مقاومت شدیدی برای از دست ندادن کانال ۴۸هزار تومان نشان می‌دهد، امکان روزهای مثبت بیشتری در هفته جاری وجود دارد. فاروقی با اشاره به مسیر حرکتی نمادهای بزرگ و لیدرمحور در جریان دادوستدهای سهامی، عنوان کرد: برخی از گروه‌های شاخص‌ساز به ویژه گروه‌های خودرویی و بانک روند متعادل‌تری نسبت به نمادهای دیگر نشان خواهند داد.
اما بعد از صنایع بزرگ، سهام کوچک‌تر با توجه به افت قیمت جهانی مس، روی، نفت و فلزات اساسی نمی‌توانند در کوتاه‌مدت چشم‌انداز مثبتی داشته باشند. این کارشناس در پایان گفت: در هفته‌های آتی و با انتشار گزارش‌های فصلی و ماهانه توسط شرکت‌های بورسی و فرابورسی، شاهد واکنش مثبت بازار نسبت به این گزارش‌ها خواهیم بود. از این‌رو روند مثبت و روبه‌رشد در برخی نماد‌ها قابل‌پیش‌بینی است. این در حالی است که ممکن است سرمایه‌گذاران بازارهای رقیب گرفتار باتلاق رکود شوند.
نقش متغیرهای اثرگذار
گفت‌‌‌وگو با کارشناسان حرفه‌‌‌ای در بازار سرمایه جوانب دیگری از وضعیت کنونی این بازار را نیز روشن می‌کند و به پرسش‌‌‌های کلیدی سهامداران پاسخ می‌دهد. یکی از پرسش‌‌‌های اصلی در هفته‌های اخیر حول این محور بوده است که چرا بازار سهام نتوانست به شروع توفانی ابتدای سال پایبند باشد. در شرایطی که در سال قبل وضعیت تورمی منجر به نوسانات افزایشی در بازارهای ارز، طلا، مسکن و خودرو شده بود، بورس تهران بی تفاوت و بی‌اعتنا به قله‌‌پیمایی تورمی، در منفعل‌ترین حالت خود به سر می‌برد، به طوری که این واکنش منفی به وضعیت تورمی بر ابهامات بازار مذکور افزوده بود و حتی منجر به بازدهی غیرجذاب در این بازار شد.
اگرچه با آغاز سال ۱۴۰۲ بازار سهام در نهایت واکنش قابل‌توجهی به وضعیت تورمی نشان داد اما توقف زودهنگام این همگرایی، بر آینده بازار سهام پرده‌ای مبهم کشیده است. آیا بازار سهام در روزها و هفته‌های آینده همچون فروردین می‌تواند در اوج، سهامداران را کامروا کند یا به روند معمولی و زجرآور هفته‌های گذشته بسنده می‌کند؟ تحلیلگران بازار سهام اظهارات مختلفی در این خصوص مطرح می‌کنند و سناریوهای متفاوتی را روی میز سهامداران می‌گذارند. آنها مسیرهای مختلف در این بازار را عمدتا به رفتار قیمت ارز و سیاستگذاری‌ها در بازار خودرو گره می‌زنند. اما در این میان مهم‌ترین نقطه‌نظر مشترک آنان بر این موضوع تاکید می‌کند که واکنش ریزشی دلار دوام چندانی نخواهد داشت؛ افزون بر آن، دپوی پول در بازار خودرو در راستای پیش‌فروش بی‌رویه شرکت‌های خودروسازی نیز می‌تواند زمان متعادل شدن بازار سهام را به تعویق بیندازد.
از این منظر ممکن است زمان ورود بورس به فاز رونق با تاخیر مواجه شود. از سوی دیگر جدال بازارها با سیاستگذاری‌ها نیز از جمله مسائلی است که نمی‌توان نقش آن را در روند بازارها نادیده گرفت. در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، با تاکید بر غیر‌قابل‌پیش‌بینی بودن بازار سهام در روزهای آتی گفت: به نظر می‌رسد بازار در روزهای آینده متاثر از دستکاری نمادهای بزرگ، روند متعادل‌تری را پشت‌سر بگذارد. علاوه بر آن، هرچه اخبار بیشتری از جزئیات توافقات انجام‌شده پیرامون مذاکرات هستهای کشور منتشر شود، بازارها رویه‌ای متفاوت از قبل از خود نشان خواهند داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بالغ بر ۴۰۰ همت منابع مردم جذب پیش‌فروش‌های خودرو شده است. این در حالی است که بخشی از این منابع همزمان با نوسانات منفی در بازار سهام، از بورس خارج و وارد بازار خودرو شده‌اند. در ابتدای هفته قبل برخی اظهار‌نظرها در مورد امکان تداوم ریزش قیمت دلار، بازار سهام را با تردید و نا اطمینانی مواجه کرد؛ اما همان‌طور که ملاحظه کردیم اسکناس امریکایی نتوانست بیشتر از سه روز در مقابل نزول قیمت‌ها دوام بیاورد.
بازار سهام نیز همسو با این رخداد از روز سه‌شنبه جنبه دیگری از خود را به نمایش گذاشت. یکی از نکات حائز اهمیت در مورد مذاکرات ایران به مبادله زندانیان مرتبط است. با توجه به اینکه این مهم اثری در احیای برجام و گشایش‌های اقتصادی ندارد، بعید به نظر می‌رسد شاهد تنزل بیشتر قیمت در بازار ارز باشیم. برآیند معاملات هفته قبل از روندی خنثی تحت‌تاثیر این اخبار حکایت می‌کند. بنابراین آنچه در این حوزه رخ دهد می‌تواند بازارها را با نوسان مواجه کند. به گفته آقابزرگی، وضعیت بازار خودرو در حال حاضر یکی از عوامل موثر در روند نزولی قیمت سهام است. اقتدار در بازار خودرو سبب کم‌رمقی بورس تهران شده است.
شاید اگر سیاستگذاری‌هایی که در بازار خودرو صورت می‌گیرد، از نظر حمایتی مورد توجه سیاستگذار بورسی قرار می‌گرفت، بازار مذکور همچون بازار خودرو در وضعیتی قابل‌قبول به سر می‌برد. هرگاه بازار خودرو از افت‌و‌خیز خارج می‌شود بلافاصله از سوی وزارت صمت، شورای رقابت و برخی مسوولان شاهد تحرکات جدی و سیاستگذاری‌های مهم در جهت جبران نوسانات منفی هستیم. سیاستگذاری‌ها در این بخش، بازار خودرو را به بازاری قدرتمند مبدل کرده که مأمن سرمایه‌های مردم شده است. در چنین وضعیتی افراد ترجیح می‌دهند پول خود را به جای بورس وارد بازار خودرو کنند. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه در هفته جاری اگر بازار با افزایش ورود نقدینگی روبه‌رو شود، طبیعتا شاخص هم‌وزن با افزایش تقاضا عملکرد مثبتی خواهد داشت، اظهار کرد: در این وضعیت مدیریت نمادهای بزرگ همچون فولادی و پتروشیمی روند منفی به خود می‌گیرند. بنابراین دستکاری بازار در روزهای آتی ممکن است بیشتر به چشم بیاید.
