حرکت بورس در مسیر نزولی تداوم یافت
سرخ‌پوشی بازار سهام
بورس از نگاه آمار
معاملات روز گذشته بورس تهران با افت نماگرهای بازار همراه شد. دماسنج اصلی بازار سهام با افت ۶۷/ ۰درصدی، در محدوده یک‌میلیون و ۵۳۷هزار واحدی کار خود را به پایان رساند. نماگر هم‌وزن نیز با افت ۷۰/ ۰ درصدی همراه شد. سهامداران حقیقی بورس تهران برای خارج‌‌‌کردن پول خود از گردونه معاملات سهام لحظه‌‌‌ای درنگ نمی‌کنند و در روزهای اخیر نیز شاهد تداوم این جریان در معاملات سهام هستیم. در روزی که گذشت، سهامداران خرد ۴۰۵میلیارد تومان دیگر از بازار خارج کردند تا برای هفدهمین روز متوالی تغییر مالکیت سهام به نفع پرتفوی سهامداران عمده بازار یا همان حقوقیها باشد. ارزش معاملات خرد سهام که شامل معاملات سهام و حق‌تقدم می‌شود، برای ششمین روز متوالی در کانال ۲۰۰۰هزار میلیارد تومان قرار گرفت و در روز سه‌‌‌شنبه موفق به ثبت رقم ۲هزار و ۱۰۶میلیارد تومان شد.
پرچمداران بازار
در معاملات دیروز، سه‌نماد «سصفها»، «وسینا» و «کاوه» با بیشترین ورود پول حقیقی‌‌‌ها مواجه شدند. نمادهای «کگل»، «غدشت» و «فولاد» نیز با بیشترین اقبال حقوقیها مواجه شدند. بیشترین ارزش معاملات نیز در نمادهای «وساخت»، «خگستر» و «فولاد» به ثبت رسید. حقیقی‌‌‌ها در نمادهای «خگستر»، «سصفها» و «اردستان» بیشترین ارزش خرید را ثبت کردند. حقوقیها نیز در نمادهای «کگل»، «فولاد» و «وساخت» بیشترین ارزش خرید را داشتند. همچنین بیشترین ارزش فروش حقیقی‌‌‌ها در نمادهای «خگستر»، «شپنا» و «وساخت» ثبت شد و در نمادهای «کرماشا»، «وساخت» و «کگل» نیز بیشترین ارزش فروش حقوقیها رقم خورد.
بی‌‌‌اعتمادی در بازار
بازارهای سهام در دنیا به عنوان بازارهای مولد شناخته می‌‌‌شوند و به‌مثابه بستری شفاف پول را از افراد و موسساتی که مازاد وجوه دارند به شرکت‌ها و فعالیت‌‌‌های تولیدی انتقال می‌دهند. به عبارت دیگر بازارهای سهام تامین مالی را در اقتصاد کشورها تسهیل می‌کنند. در بازارهای مالی اعتماد فعالان به جریان معاملات، یکی از اصلی‌‌‌ترین مزایای آن بازار محسوب می‌شود که بازار سهام ایران نیز از این امر مستثنی نیست. بنابراین با توجه به آنچه گفته شد تمام تمرکز نهاد سیاستگذار در بازار مولدی مثل بورس باید در راستای ایجاد اعتماد در بین فعالان این بازار باشد تا این بازار به بهترین نحو بتواند وظیفه خطیر تامین مالی بنگاه‌‌‌های تولیدی را انجام دهد.
با توجه به آنچه در سال‌های اخیر در بازار سهام اتفاق افتاد، می‌‌‌توان گفت که اعتماد حلقه مفقوده این روزهای بورس تهران است و پس از اتفاقات سال ۱۳۹۹ و وضعیت ناگواری که برای سهامداران پس از ریزش بورس در این سال اتفاق افتاد، سهامداران تالار شیشهای همواره با نگاهی مشکوک به صحنه معاملات سهام نگریسته‌‌‌اند. تجربه‌‌‌های تلخ قبلی، دخالت‌‌‌های نهاد قانون‌گذار در جریان معاملات و مولفه‌‌‌های تاثیرگذار بر سودآوری شرکت‌ها و همچنین قضایایی که اخیرا پیرامون عرضه خودرو در بورس‌کالا اتفاق افتاد موجب شده است تا سرمایه‌گذاران، همواره در ماه‌‌‌ها و روزهای اخیر با چاشنی ترس به معاملات سهام نگاه کنند و این بی‌‌‌اعتمادی شکل‌گرفته در بازار سهام جزو یکی از عوامل اصلی بازدارنده رشد قیمت‌ها در بازار سهام است. این بی‌‌‌اعتمادی سبب شده است تا بازار سهام به محرک‌‌‌های مثبتی مانند قیمت دلار که همواره با آن همگرایی مثبت داشته، بیتفاوت باشد.
مسیریابی پول‌‌‌های سرگردان به بورس؟
براساس داده‌‌‌های منتشرشده در سایت بانک‌مرکزی، نسبت پول به شبه‌پول در شبکه بانکی از مرز ۳۰درصد گذر کرده و در پایان آذرماه به ۸/ ۳۰درصد رسیده است. عددی که اکنون این نسبت تجربه می‌کند از سال ۱۳۹۲ به بعد بی‌‌‌سابقه بوده است. رشد نسبت مذکور به معنای خروج نقدینگی از سپردههای بانکی بلندمدت، کوتاه‌‌‌مدت و قرض‌‌‌الحسنه به سوی اسکناس و سپردههای دیداری است. اصلی‌‌‌ترین دلیل تبدیل شبه‌پول به پول، انتظارات تورمی بالا در اقتصاد کشور است. سود بانکی پایین در مقابل تورم انتظاری بالا مطلوب برآورد نمی‌شود و مالکان پول در شرایط فعلی ترجیح داده‌‌‌اند تا پول خود را صرف خرید کالای بادوام، دارایی و... کنند. در ۶ماه اول سال ۱۳۹۹ که معاملات بورس تهران فضای رونق را تجربه می‌‌‌کرد، شاهد افزایش قابل‌‌‌توجه این نسبت بودیم که بخشی از این پول‌‌‌های سرگردان روانه بازار سهام شد.
در هرحال با توجه به ارقام موجود، پرواضح است که بخش سیال نقدینگی مشغول رصد شرایط بازارهاست و اگر در بازاری قابلیت رشد و امکان ثبت بازدهی مثبت شناسایی کند، به سوی آن بازار روانه خواهد شد. عینی‌‌‌ترین مصداق این قضیه را می‌‌‌توان در تابلوی دیروز معاملات خودرو در بورس‌کالا مشاهده کرد که برای خودروهای عرضه‌شده در بورس‌کالا تقریبا ۱۰هزار میلیارد تومان تقاضای خرید با قیمت پایه ثبت شد که بیانگر فوران نقدینگی در جامعه است. معاملات این روزهای بورس تهران در یک فضای رکودی پیگیری می‌شود و حال باید دید که با توجه به افزایش مجدد این نسبت، آیا بازار سهام خواهد توانست میزبان و مامن بخشی از پول‌‌‌های سرگردان در اقتصاد کشور باشد یا خیر.
رفتار سلیقه‌‌‌ای ناظر در دو سهم خودرویی
در روزهای اخیر در جریان معاملات بازار سرمایه، برخی از نمادهای معاملاتی گروه خودرویی متوقف شدهاند. از جمله این نمادها می‌‌‌توان به «خودرو»، «خساپا»، «خبهمن»، «خاور» و «خزامیا» اشاره کرد. در این میان بررسی‌های اطلاعات موجود در سایت کدال حاکی از آن است که شرکت ایران خودرو دیزل به دلیل افشای اطلاعات مربوط به گروه «ب» به مدت دو روز کاری متوقف شده و همین‌طور شرکت زامیاد نیز به دلیل افشای اطلاعات گروه «ب» در تاریخ ۲۳بهمن به مدت یک روز معاملاتی متوقف شده است. با این حال شرکت ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا و همچنین گروه خودروسازی بهمن از تاریخ ۲۴بهمن ۱۴۰۱ متوقف شدهاند. این در حالی است که هنوز اطلاعیه رسمی در این خصوص روی سایت کدال بارگذاری نشده و هنوز علت این موضوع برای سهامداران مشخص نشده است. اما گروه خودروسازی بهمن طی آخرین اطلاعیه خود در کدال عنوان کرد که برای بررسی وضعیت اطلاعاتی ناشر تا تاریخ ۸بهمن ۱۴۰۱ شرکت تعلیق شده است.
با این حال آخرین مرتبه‌‌‌ای که شرکت‌های خودرویی متوقف شدند در تاریخ ۱۷بهمن ۱۴۰۱ بود که در جهت تعیین تکلیف عرضه خودرو در بورس‌کالا و جلسه با شورای رقابت بوده است. حال با توجه به حساسیت بازار روی شرکت‌های خودروساز و تاثیرگذاری این نمادها بر کلیت بازار، جای بسی تعجب دارد که ناظر بازار بدون افشای واضح دلیل بسته شدن این نمادها، معاملات آنها را به حالت ممنوع-متوقف درآورده است. بر این اساس انتظار می‌رود هرچه سریع‌‌‌تر علت این موضوع مشخص شود، چرا که این امر موجب بلوکه شدن نقدینگی سرمایه‌گذاران شده است. می‌‌‌توان گفت تداوم این رفتارهای سلیقه‌‌‌ای توسط ناظر می‌‌‌تواند موجب تشدید ترس سرمایه‌گذاران در این روزهای حیاتی شده و به دنبال آن باعث خروج پول از سهم‌‌‌های تاثیرگذار بازار و تداوم بی‌رمقی در معاملات بازار سرمایه شود.
