واکنش محصولات کشاورزی بورسی به جنگ‌های تجاری بررسی شد؛
خوشههای گندم زیر سایه تنش‌‌‌ها
قراردادهای آتی گندم در بازارهای جهانی نیز به کاهش قیمت ادامه دادند و به حدود ۵.۲۰دلار به ازای هر بوشل رسیدند؛ سطحی که از اوت ۲۰۲۴ تاکنون مشاهده نشده بود.
این افت قیمت را می‌‌‌توان عمدتا ناشی از بهبود شرایط اقلیمی در مناطق کلیدی کشت گندم ایالات‌متحده دانست؛ چرا که بارش‌‌‌های به‌‌‌موقع در ایالت‌‌‌هایی مانند کانزاس و داکوتای شمالی، نگرانی‌ها درباره تهدیدهای اقلیمی را کاهش داده و انتظارات مثبتی نسبت به برداشت فصل جاری ایجاد کرده‌‌‌اند. بهبود شرایط آب‌‌‌وهوایی، در کنار افزایش عرضه داخلی، نقشی تعیین‌‌‌کننده در کاهش قیمت‌ها داشته است.
افزون بر آن، صادرات گسترده گندم از روسیه نیز بر فشار سمت عرضه افزوده؛ موضوعی که با وجود سرمای اخیر در این کشور و تردیدهایی درباره آسیب به محصولات، به کاهش نگرانی‌ها در مورد اختلال در عرضه جهانی انجامیده است.
داده‌‌‌های تجاری حاکی از آن هستند که روسیه همچنان به فعالیت‌‌‌های صادراتی خود ادامه می‌دهد و همین عامل، در کنار تولید بالا در ایالات‌متحده، زمینه‌‌‌ساز افت قیمت گندم در بازارهای جهانی شده است.
با این حال، تحلیل بازار این کالای کشاورزی صرفا بر پایه عوامل عرضه و آب‌‌‌وهوا کافی نیست و لازم است دیگر متغیرهای تاثیرگذار نیز در نظر گرفته شوند. ریسک‌‌‌های ژئوپلیتیک نظیر تداوم تنش‌‌‌های تجاری میان آمریکا و چین و نیز وضعیت ناپایدار در اوکراین، همچنان می‌‌‌توانند نقش قابل‌‌‌توجهی در شکل‌‌‌دهی به آینده بازار ایفا کنند.
هرچند ایالات‌متحده تلاش‌‌‌هایی دیپلماتیک برای کاهش درگیری‌‌‌ها میان اوکراین و روسیه داشته است، اما هنوز نشانه‌‌‌های قطعی از کاهش پایدار تنش‌‌‌ها دیده نمی‌شود.
بر این اساس، اگر شرایط اقلیمی مساعد باقی بماند و تحولات سیاسی نیز به سمت تشدید پیش نرود، انتظار می‌رود قیمت هر بوشل گندم به محدوده ۵دلار نزدیک شود. هرچند کوچک‌ترین نشانه‌‌‌ای از اختلال در عرضه یا افزایش تنش‌‌‌های بین‌المللی می‌‌‌تواند جرقه‌‌‌ای برای بازگشت قیمت‌ها به قله‌‌‌هایی باشد که در ابتدای سال توسط گندم فتح شده بود.
الگوی تاریخی واکنش گندم به بحران‌ها
مطالعه تاریخچه قیمتی گندم نشان می‌دهد که این محصول کشاورزی در مواجهه با بحران‌های اقتصادی و سیاسی واکنش‌‌‌های پرنوسانی دارد. در سال‌های اخیر، نمونه‌‌‌های متعددی از این رفتار دیده شده است. به‌‌‌عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۰ و پس از آغاز همه‌گیری کووید-۱۹، قیمت گندم با رشد قابل‌‌‌توجهی مواجه شد و در ماه مه ۲۰۲۲ به اوج خود رسید. این روند پس از مدتی با کاهش مواجه شد و قیمت‌ها در مسیر نزول قرار گرفتند. مشابه همین وضعیت در پی بحران مالی سال ۲۰۰۸ نیز مشاهده شد؛ به‌‌‌طوری‌‌‌که پس از وقوع بحران، قیمت گندم وارد یک دوره صعودی شد که تا مدت‌‌‌ها نیز ادامه داشت. در شرایط فعلی نیز بازار گندم تحتتاثیر مجموعه‌‌‌ای از شوک‌‌‌های سیاسی و اقتصادی قرار دارد. کشورهای چین، هند، روسیه، ایالات‌متحده، فرانسه، استرالیا و کانادا در زمره بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم جهان هستند.
در این میان، روسیه در صدر فهرست صادرکنندگان قرار دارد و پس از آن به‌‌‌ترتیب ایالات‌متحده، کانادا، فرانسه، اوکراین، استرالیا و آرژانتین قرار دارند. لازم به یادآوری است که روسیه و اوکراین پیش از آغاز جنگ، در مجموع نزدیک به ۳۰درصد از صادرات جهانی گندم را برعهده داشتند. در نتیجه، تعجبی ندارد که درگیری‌‌‌ها میان چهار بازیگر اصلی این بازار یعنی آمریکا، چین، روسیه و اوکراین اثرگذاری مستقیمی بر معاملات و روند قیمتی گندم داشته باشد. علاوه بر ادامه جنگ روسیه و اوکراین، درگیری تجاری میان چین و ایالات‌متحده که بازار محصولات کشاورزی را نیز شامل می‌شود، یکی دیگر از عوامل مهم اثرگذار بر روند معاملاتی این محصول به شمار می‌رود.
کشاورزان آمریکایی؛ زیر تیغ جنگ تعرفه‌‌‌ای
در سایه درگیری‌‌‌های تجاری آمریکا و چین، کشاورزان آمریکایی با نااطمینانی گسترده‌‌‌ای مواجه‌‌‌اند. چین بزرگ‌ترین واردکننده سویا در جهان محسوب می‌شود؛ در حالی که سویا از نظر ارزش، مهم‌ترین کالای صادراتی کشاورزی ایالات‌متحده به شمار می‌رود. از این‌رو، هرگونه تهدید نسبت به چشم‌‌‌انداز صادرات این محصول می‌‌‌تواند کشاورزان را به سمت تغییر الگوی کشت خود سوق دهد. تعرفه‌‌‌های متقابل میان دو کشور نگرانی‌هایی ایجاد کرده‌‌‌اند مبنی بر اینکه در صورت آغاز نکردن مذاکرات تجاری میان طرفین و حصول توافق، محصولات کشاورزی یک‌‌‌بار دیگر بیشترین آسیب را از تحولات سیاست خارجی ببینند؛ همان‌‌‌گونه که در جریان جنگ تجاری سال ۲۰۱۸، چین با اعمال تعرفه ۲۵درصدی بر واردات سویا از آمریکا، به کاهش شدید تقاضا برای این محصول دامن زد.
در آن دوره، رکود قابل‌‌‌توجهی در بخش کشاورزی و صنایع وابسته، از جمله فروش ماشین‌‌‌آلات کشاورزی، ایجاد شد. همچنین، درآمد حاصل از صادرات سویا در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حدود ۴ تا ۵میلیارد دلار کاهش یافت که معادل افت ۱۲درصدی بود. هرچند سطح فعلی تعرفه‌‌‌های وضع‌‌‌شده کمتر از دوره بحران ۲۰۱۸ است، اما خطرات بالقوه همچنان برای کشاورزان و صنایع وابسته باقی است.
افزون بر چین، کشورهایی مانند مکزیک که ۴۰درصد از صادرات ذرت ایالات‌متحده را به خود اختصاص می‌دهند، در صورت اتخاذ سیاست‌‌‌های تلافی‌‌‌جویانه نظیر کاهش یا توقف واردات، می‌‌‌توانند تهدیدهایی جدی برای این کشور ایجاد کنند. چنین وضعیتی ممکن است تا ۷درصد از درآمد ذرت آمریکا را در معرض خطر قرار دهد. گرچه دولت ترامپ پرداخت یارانه‌‌‌ها و حمایت‌‌‌های مالی از کشاورزان را در صورت تشدید تنش‌‌‌ها در دستور کار خود قرار داده است، اما گزارش‌‌‌ها حاکی از آن است که بسیاری از کشاورزان ترجیح می‌دهند در فضایی مبتنی بر تجارت آزاد و بدون مداخله مستقیم دولتی فعالیت کنند تا آنکه از مشوق‌‌‌ها و حمایت‌‌‌های دولتی بهره ببرند.
با وجود اینکه گندم و ذرت نسبت به سویا وابستگی کمتری به صادرات دارند، تداوم جنگ تعرفه‌‌‌ای با جهان می‌‌‌تواند بازار تمامی محصولات کشاورزی آمریکا را به اشکال گوناگون تحتتاثیر قرار دهد. این مساله نه‌‌‌تنها تولیدکنندگان، بلکه صنایع تامین‌‌‌کننده ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات کشاورزی را نیز تحت فشار خواهد گذاشت؛ صنایعی که از پیش با مشکلاتی مانند مازاد عرضه و کمبود تقاضا دست به گریبان بوده‌‌‌اند.
