هفته‌ای آرام با افت محدود حجم و ارزش معاملات ‌ثبت شد

چینش ناموزون در بازار مشتقه

دنياي اقتصاد- طيبه‌مرادي : جریان معاملاتی هفته گذشته در بازار آتی بورس‌کالا به‌گونه‌ای پیش‌رفت که افزایش محدود قیمت تسویه در بسیاری از قراردادهای فعال به‌ثبت رسید. اگرچه این نوسان قیمت، افزایشی بود اما چندان قدرتمند به‌شمار نمی‌رود که بتوان آن را به‌عنوان آغاز روند افزایشی در این بازار تلقی کرد. هنوز دورنمای روشنی برای هفته آینده این بازار قابل ترسیم نیست که بتوان مبتنی بر آن بازار را افزایشی در نظر گرفت، از این‌رو شاید بتوان گفت ریسک گرفتن موقعیت فروش برای فعالان بازار بالا به‌نظر می‌رسد. در هفته گذشته سه داده حیاتی بازار آتی یعنی حجم و ارزش معاملات به‌همراه میزان موقعیت‌های باز قراردادهای آتی، به‌میزان محدودی کاهش یافتند که می‌توان بخش عمده آن را مربوط به ‌نااطمینانی‌های اخیری دانست که از سوی متغیرهای اثرگذار بر بازار آتی موثر است. ۵۹۸هزار و ۸۱۶ موقعیت تعهدی خرید و فروش به‌صورت همزمان در جریان دادوستدهای هفته گذشته در بازار آتی به‌ثبت رسید که در مقایسه با هفته ماقبل آن کاهش اندکی را به‌همراه داشت. البته هنوز هم نمی‌توان اثر تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را بر حجم معاملات بازار آتی نادیده گرفت‌ چر‌اکه پیش از این، بازار آتی در روز پنج‌شنبه‌ نیز فعال و به‌معاملات خود ادامه می‌داد. اما چندی است که به‌خاطر شیوع موج پنجم کرونا و جهش‌های اخیر ویروس‌کرونا تا پایان مردادماه شاهد تعطیلی این روز هستیم که روزهای معاملاتی بازار آتی را به‌ ۵ روز کاهش داده است.

از جمله متغیرهای موثر بر معاملات قراردادهای آتی را می‌توان بهای ارز دانست که تکانه‌های اخیر آن توانسته اثر قابل‌توجهی بر این بازار وارد کند. اینکه تا اواسط هفته گذشته نرخ دلار در بازار آزاد به‌روند صعودی خود ادامه داد، دلیل موجهی برای نوسان مثبت بازار آتی به‌شمار می‌رود‌ اما در روزهای پایانی هفته عقبگرد اندک بهای دلار رخ داد که به‌نظر می‌رسد پس از چند روز صعود، منطقی به‌نظر می‌رسد.

سیگنال‌های سیاسی را در این بین نمی‌توان نادیده گرفت‌ چرا‌که صحبت اخیر رئیس‌جمهور جدید برای برقراری روابط صمیمانه با سایر کشورها از جمله دلایلی است که می‌توان افت اندک بهای ارز در معاملات پایان هفته گذشته را به‌آن مربوط دانست، اگرچه با مداخله دولت نیز همراه بود. با این حال لازمه تثبیت و حتی تداوم افت نرخ‌ها در بازارهای گوناگون به‌ویژه بازار ارز به‌گامی فراتر از صحبت‌کردن، نیازمند است، بنابراین در حال‌حاضر نمی‌توان این افت نرخ را جدی ارزیابی کرد و لازم است تا مخابره سیگنال‌های رسمی، تایید اعتبار چنین پیش‌بینی را به‌تعویق انداخت.

 فاکتورهای حامی رشد بهای ارز

آمارهای کلان اقتصادی تغذیه‌کننده اصلی رشد اخیر بهای ارز در بازار آزاد به‌شمار می‌رود که در کنار نااطمینانی نسبت به‌شرایط آینده و عدم‌قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی اثر این موضوع را مضاعف کرده است. اینکه سهم پول از حجم نقدینگی سبب رشد شدید متغیرهای پولی در اقتصاد شده است و خبری از لغو تحریم‌ها به‌گوش نمی‌رسد، دست به‌دست هم داده و بستر لازم برای صعود بهای ارز را فراهم کرد. هنوز هم سیاست‌های مورد‌نظر کابینه پیشنهادی دولت جدید در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، از این‌رو عموم بازارها با عدم قطعیت همراه هستند و معامله‌گران سعی دارند با محافظه‌کاری بیشتری به ‌فعالیت خود ادامه دهند. در بازار قراردادهای آتی بورس‌کالا نیز چنین ترسی از نوسان شدید قیمت‌ها در آینده دیده می‌شود که ثمره آن افت 10 درصدی حجم معاملات طی هفته گذشته بود. به‌عبارت دقیق‌تر در هفته گذشته 71 هزار و 178 قرارداد آتی مورد معامله قرار گرفت که ارزشی بالغ بر 152 میلیارد تومان را در‌بر داشت. البته در هفته گذشته شاهد خروج دو سررسید مردادماه نمادهای نقره و صندوق طلا بودیم که شاید بخشی از کاهش داده‌های حیاتی بازار آتی مربوط به‌این مساله باشد.

 زعفران با نوسان مثبت قیمت

زعفران نگین، پرحجم‌ترین محصول بازار آتی در معاملات هفته گذشته بود که با 501هزار و 695 معامله در رده اول حجم معاملات قرار گرفت. نوسان بهای دو نماد فعال این محصول (SAFSH00 و SAFAB00) در تابلوی معاملات آتی به‌گونه‌ای مثبت بود که معامله‌گرانی که موقعیت خرید این نماد را داشتند، اصطلاحا واریز به‌حساب خود را تجربه‌کردند. به‌واسطه دادوستد این محصول در بازار آتی، 371 میلیارد تومان نقدینگی به‌بازار تزریق شد که 77 درصد از کل نقدینگی است که در جریان معاملات هفته گذشته به‌بازار آتی وارد شده و رقمی قابل‌قبول به‌شمار می‌رود. سررسید آبان ماه زعفران نگین از نرخ تسویه 15 هزار و 389 تومان در ابتدای هفته به‌16 هزار و 204 تومان افزایش یافت و نزدیک‌ترین سررسید این محصول که 21شهریورماه است با رشد هفتگی 5درصدی نرخ تسویه، در پایان هفته با نرخ 14هزار و 649 تومان مورد دادوستد قرار گرفت.

 نوسان ارزی، سیگنال‌ساز اصلی برای ابزارهای طلایی

پس از خروج سررسید مردادماه صندوق طلا از تابلوی آتی بورس‌کالا طی هفته گذشته، این دارایی سرمایه‌ای تنها با یک نماد (ETCME00) در بازار فعال است که سررسید آن 7 مهرماه است.

3 هزار و 631 موقعیت تعهدی خرید و فروش همزمان برای این نماد در هفته گذشته به‌بازار وارد شده که نقدینگی به‌میزان 56میلیارد و 368میلیون تومان را به‌دنبال داشت. واحدهای صندوق طلا نیز همچون سایر کالاهای بازار آتی با رشد قیمت تسویه هفته گذشته را به‌پایان رساند‌ به‌طوری که نرخ تسویه 8 هزار و 745 تومانی سررسید مهرماه صندوق طلا در روز پایانی معاملات با نرخ 9هزار و 218 تومانی معامله شد. بخش عمده این صعود 472 تومانی نرخ تسویه طی یک هفته مربوط به‌ رشد بهای ارز است که سبب تغییر فاز ذهنیت معامله‌گران به‌انتظارات تورمی مثبت شد. آنچه که از معاملات صندوق‌های طلای بورس‌کالا و گواهی سپرده سکه طلا نمایان است، دادوستد این اوراق در اکثر روزهای معاملاتی هفته گذشته در نرخی بالاتر از قیمت‌های بنیادین خود بود که به ‌شکل‌گیری انتظارات تورمی در بازار ابزارهای طلایی بورس‌کالا منجر شده است. این تحولات در این دو بازار،  در بازار آتی نیز اثر افزایشی خود را منعکس کرده و سبب رشد قیمت‌های تسویه در این بازار شده است‌ به‌طوری که اهالی بازار حتی به‌افت و خیزهای مکرر بهای اونس جهانی طلا توجه چندانی نداشتند که به‌نسبت نوسان‌های کاهشی قدرتمندتری را به‌ثبت رساند. در معاملات روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش بهای هر اونس طلا در بازارهای جهانی به‌1757 دلار افزایش یافت که رشد روزانه 29/ 0درصدی را به‌خود دید. به‌نظر می‌رسد افت محسوس بهای اونس طلا که ابتدای هفته بسیار جدی بود، در روزهای پایانی هفته تا حدودی تعدیل شد و سرانجام برآیند نوسان‌های هفتگی این فلز زرد را به‌منفی 27/ 0درصد رساند. در شرایطی‌که نگرانی‌ها از گسترش سریع سویه دلتای ویروس‌کرونا در اقصی‌نقاط دنیا به‌ویژه چندین کشور آسیایی افزایش یافته و محدودیت‌های شدیدتری اعمال شده، انتظار تسریع رشد اقتصادی و بازگشت مشاغل به‌روزهای عادی با پیچیدگی‌های فراوانی همراه شده است.

در آخرین معاملات هفته گذشته، هر واحد صندوق طلای لوتوس به‌عنوان دارایی پایه نماد آتی طلای بورس‌کالا، با نرخ 8 هزار و 433 تومان معامله شد. از این‌رو در بازار آتی، نرخ تسویه بالاتر از نرخ دارایی پایه قرار گرفت و وضعیت کونتانگو یا فورواردیشن بر دادوستد سررسید مهرماه آتی صندوق طلا حاکم شد که به‌نظر می‌رسد دورنمای معامله‌گران این بازار رشد قیمت‌ها در روزهای آینده است. البته باید در نظر گرفت در روزهای نزدیک شدن به‌سررسید، قیمت دارایی پایه و نرخ تسویه به‌سمت یکدیگر همگرا خواهد شد.