رقبای جدیدسلطه بازار غیرمتمرکز را به چالش کشیدند؛
پایه‌های لغزان پادشاهی اتریوم
در سال‌های اخیر، بلاک‌چین‌‌هایی مانند سولانا، پولکادات و به ویژه شبکه تون با رویکرد‌‌های متفاوت و کارآمدتر نسبت به اتریوم موفق شده‌‌اند بخش‌هایی از بازار را به خود جذب کنند. تراکنش‌‌های سریع‌‌تر، کارمزد‌‌های کمتر و سادگی استفاده، از جمله مهم‌ترین عواملی به شمار می‌‌رود که این پروژه‌ها را در رقابت با اتریوم برجسته کرده است. بسیاری از کاربران و توسعه‌‌دهندگان که روزگاری تنها به اتریوم تکیه داشتند، اکنون گزینه‌های متنوعی در اختیار دارند و آنها را انتخاب می‌‌کنند. از سوی دیگر، اتریوم نیز با چالش‌‌هایی مواجه است که روند پیشرفت آن را کند کرده است.
انتقال شبکه به اتریوم ۲.۰ در حالی که مزایای فنی بسیاری به همراه داشت، اما مدت زمان زیادی طول کشید و حتی پس از اجرا نیز انتظارات زیادی را در برخی حوزه‌ها برآورده نکرد. کارمزد‌‌های بالا در زمان اوج مصرف و پیچیدگی‌‌های توسعه برنامه از جمله مواردی هستند که ثبات پادشاهی اتریوم را تهدید می‌‌کنند و پروژه‌های جدید را به دیگر شبکه‌های پیشرفته بازار فراری می‌دهند. بنابراین امروزه جایگاه اتریوم به اندازه گذشته غیرقابل چالش نیست و هرچند که اتریوم همچنان شبکه‌‌ای قدرتمند باقی مانده است، اما رقبا فاصله خود را کمتر کرده‌‌اند و پتانسیل تغییر شرایط را دارند.
افزایش رقابت
بازار ارز‌‌های دیجیتال هیچ زمان تحت انحصار یک پروژه خاص نبوده است و در حالی که رمزارز‌‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم از گذشته تا به امروز از محبوبیت زیادی برخوردار بوده‌‌اند، اما همواره پروژه‌های متنوعی عرضه می‌شوند که این ارز‌‌های دیجیتال را به چالش می‌‌کشند و علاوه بر جذب سرمایه قابل توجه، نوآوری‌‌ها و برتری‌‌های قابل توجهی را ارائه می‌دهند.
با افزایش توجه‌ها به ارز‌‌های دیجیتال همراه با رشد قیمت‌‌ها، علاوه بر افزایش فعالیت سرمایه‌‌گذاران، توسعه‌‌دهندگان نیز علاقه بیشتری به فناوری بلاک‌چین و بازار رمزارز نشان داده‌‌اند که عرضه شبکه‌های پیشرفته‌‌تر، بهتر و سریع‌‌تر را به دنبال داشته است.
در نتیجه، در حالی که اتریوم طی چند سال گذشته همواره به عنوان بهترین گزینه و پادشاه فضای غیرمتمرکز و وب ۳.۰ ارز‌‌های دیجیتال دیده می‌شد، اما امروزه نظر‌‌ها متفاوت است و بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اتریوم برای حفظ سلطه خود در آینده بازار با چالش‌‌های مختلفی مواجه است.
البته هم اکنون اتریوم همچنان محبوب‌‌ترین شبکه برای میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز به شمار می‌‌رود و براساس داده‌های منتشر شده، حدود ۵۲ میلیارد دلار سرمایه قفل شده در این شبکه وجود دارد که ۵۱ درصد از کل سرمایه قفل شده در تمامی شبکه‌های بلاک‌چینی را شامل می‌شود. با این حال، این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۱ کاهش چشمگیری داشته است. در آن زمان، اتریوم بیش از ۹۶ درصد از سرمایه قفل‌شده کل بازار را در اختیار داشت که به وضوح نشان‌دهنده سلطه مطلق آن بود.
از آن زمان، برخی از شبکه‌های دیگر بلاک‌چینی با ارائه مزیت‌‌های رقابتی مانند کارمزد‌‌های پایین موفق شده‌‌اند کاربران و توسعه‌‌دهندگان را به بستر خود جذب کنند و شبکه قدرتمند اتریوم را به چالش بکشند.
در نتیجه، دوره جدیدی در بازار ارز‌‌های دیجیتال آغاز شده است که چند شبکه بلاک‌چینی مانند سولانا و تون در حال رقابت تنگاتنگ برای تصاحب جایگاه اول در فضای بلاک‌چین و کاربرد‌‌های گسترده‌‌تر آن به ویژه در زمینه‌های مبادلات و امور مالی غیرمتمرکز هستند.
یکی از عوامل رخ دادن این شرایط، افزایش کاربران و میزان سرمایه در گردش بازار است. در گذشته، بازار ارز‌‌های دیجیتال بسیار کوچک‌تر بود و توسعه‌‌دهندگان ترجیح می‌‌دادند تا با عرضه پلتفرم خود در یک شبکه محبوب و فعال مانند اتریوم، شانس موفقیت بیشتری داشته باشند. بنابراین در حالی که راه‌‌اندازی برنامه در شبکه اتریوم باعث افزایش کارمزد‌‌ها می‌شد، اما همچنان تقریبا تمامی برنامه‌ها و پلتفرم‌‌ها بر بستر شبکه اتریوم عرضه می‌شدند.
به مرور زمان و با افزایش کاربران و سرمایه در گردش، جذابیت و کاربرد‌‌های دیگر رقبای قدرتمند اتریوم مورد توجه قرار گرفت و برخی از برنامه‌های عرضه شده بر بستر این شبکه‌ها توانستند در مدت زمان کوتاهی به موفقیت برسند.
صرافی‌‌های غیرمتمرکز از جمله این موارد بودند که به ویژه در شبکه سولانا عملکرد قابل توجهی را از خود ثبت کردند و در اواخر سال ۲۰۲۳، برای نخستین بار در تاریخ حجم معاملات روزانه صرافی‌‌های غیرمتمرکز سولانا از اتریوم عبور کرد که افزایش توجه کاربران به رقبای اتریوم را نشان می‌‌داد.
برنامه پنج ساله اتریوم
در این بین اما همانند همیشه تیم توسعه اتریوم فعال است تا با رفع مشکلات گذشته و اعمال بهبود‌‌های جدید، به حفظ جایگاه و محبوبیت شبکه اتریوم کمک کنند. اخیرا ویتالیک بوترین، خالق این شبکه نیز خواستار ساده‌‌سازی پروتکل پایه این شبکه شده است؛ هدفی که به گفته او می‌تواند به افزایش کارآیی، امنیت و دسترسی‌‌پذیری اتریوم منجر شود.
بوترین در یک پست وبلاگ با عنوان ساده‌‌سازی لایه اول، چشمانداز خود برای بازطراحی معماری اتریوم را در سه بخش اصلی شرح داده است. به عقیده بوترین، پیاده‌‌سازی این چشمانداز نیازمند پنج سال زمان است و در این مدت اتریوم می‌تواند به سادگی کار با بیت کوین نزدیک شود. بوترین بر این باور است در زمانی که بلاک‌چین‌‌ها با چالش‌‌های فنی روزافزونی مواجه هستند، سادگی عامل کلیدی برای مقیاس‌‌پذیری و حفظ جایگاه بلندمدت اتریوم خواهد بود.
او همچنین تاکید کرد که هرچند به‌‌روزرسانی‌‌های اخیر اتریوم را قدرتمندتر و پیشرفته‌‌تر کرده‌‌اند، اما این ارتقا‌‌ها به بهای افزایش پیچیدگی ساختار فنی تمام شده‌‌اند. این پیچیدگی علاوه بر اینکه هزینه‌های توسعه را بالا برده، روند توسعه را نیز کندتر کرده و ریسک بروز باگ‌‌ها و آسیب‌‌های امنیتی را افزایش داده است.
تفکر جدید بوترین، نشانه‌‌ای از یک چرخش مهم در برنامه‌های آینده طراحان و توسعه‌‌دهندگان اتریوم به شمار می‌‌رود. در حالی که طی سالیان گذشته اتریوم بر افزایش کاربرد‌‌ها و قابلیت‌‌های برنامه‌نویسی خود تمرکز داشته است، این ویژگی‌‌ها گاهی این شبکه را از مسیر ساده، امن و قابل اتکای بلاک‌چین‌‌هایی مانند بیت کوین دور کرده‌‌اند. بنابراین، هم اکنون تمرکز دوباره بر سادگی می‌تواند به اتریوم کمک کند تا مدیریت آن ساده‌‌تر شود و بستر بهتری برای فعالیت توسعه‌‌دهندگان، کاربران و سرمایه‌‌گذاران فراهم کند.
با وجود کاهش تسلط اتریوم نسبت به سال‌های گذشته، باید به این موضوع توجه داشت که این شبکه همچنان بستر اصلی برای فعالیت کاربران، توسعه‌‌دهندگان و پروژه‌های بزرگ بلاک‌چینی است.
حجم بالای قرارداد‌‌های هوشمند، ابزار‌‌های توسعه، مستندات فنی و شبکه‌‌ای از متخصصان باتجربه، اتریوم را به محیطی اطمینان‌‌بخش برای پروژه‌های پیچیده و اقتصادی تبدیل کرده است. با توجه به چنین فضایی، طبیعی است که توسعه‌‌دهندگان جدید نیز با نگاهی واقع‌‌گرایانه اتریوم را به عنوان مقصد اول خود بررسی کنند.
در حالی که رقبای اتریوم در سال‌های اخیر با سرعت بالایی رشد کرده‌‌اند، اما باید همچنان با تیم توسعه قدرتمند و فعال شبکه اتریوم رقابت کنند؛ تیمی که در گذشته به وضوح نشان داده است که به سادگی میدان را واگذار نخواهند کرد. اتریوم نه‌تنها به‌طور مداوم در حال ارتقای زیرساخت‌‌های خود از نظر مقیاس‌‌پذیری و امنیت است، بلکه رویکرد‌‌های جدیدی مانند ساده‌‌سازی معماری و بهبود تجربه کاربری را نیز در دستور کار قرار داده است که می‌تواند بار دیگر شکاف میان اتریوم و رقبا را افزایش دهد.
در این بین اما داده‌های مرتبط با کاهش سهم اتریوم را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. این داده‌ها نشان از تحولی مهم در ساختار رقابتی در فضای بلاک چین دارد و نشان می‌دهد که شبکه‌هایی مانند سولانا و دیگر لایه‌های اول نوظهور می‌توانند با کارمزد‌‌های کمتر، سرعت بیشتر تراکنش و ارائه خدمات نوآورانه بخش قابل توجهی از بازار را به سوی خود جذب کنند.
در نتیجه، چشمانداز بازار بلاک‌چین به سوی اکوسیستمی چندقطبی و متنوع در حال حرکت است؛ فضایی که در آن اتریوم نمی‌تواند به‌تنهایی فرمانروایی کند و سهم بازار میان چند پلتفرم نوآورانه با ویژگی‌‌های متمایز تقسیم خواهد شد.
در حالی که این فضای چندقطبی چالش‌‌هایی را برای شبکه اتریوم و سرمایه‌‌گذاران آن به همراه دارد، اما در نهایت می‌تواند به نفع کاربران تمام شود. رقابت سالم میان شبکه‌ها، توسعه را سرعت می‌‌بخشد، کارمزد‌‌ها را کاهش و کیفیت خدمات شبکه‌های بلاک‌چینی را افزایش می‌دهد. بنابراین در این رقابت علاوه بر کاربران، کل صنعت بلاک‌چین نیز سود خواهد برد.ضمنامعامله‌گران نیز باید به روند‌‌های جدید و این تحولات توجه ویژه‌‌ای داشته باشند؛ زیرا تغییر در جایگاه اتریوم و رشد سریع رقبای آن، می‌تواند تاثیرات مستقیمی بر روند‌‌های قیمتی توکن‌‌های این شبکه‌ها داشته باشد.
