سکه تمام به مسیر افزایشی بازگشت
مدل‌های تقاضا در بازار ارز
فعالان بازار دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به روند قیمت دلار داشته‌اند، ولی تعداد زیادی از آنها بر این نکته تاکید می‌کردند که میزان تقاضا در بازار افزایش یافته است و هم زمان میزان عرضه متناسب با آن نیست. البته در مورد جنس تقاضا در بازار میان معامله‌گران تفاوت دیدگاه وجود دارد. برخی از فعالان باور دارند جنس این تقاضا وابسته به زمان است؛ از نگاه آنها قطعی اینترنت در هفته گذشته موجب شد بخشی از تقاضا به هفته جاری منتقل شود و در مقابل به دلیل تعطیلات هفته آینده امارات، بخشی از تقاضای حواله‌ای به هفته کنونی منتقل شده است. عده‌ای به رشد سنتی تقاضای تجاری در آذرماه اشاره می‌کنند و گروهی بر ورود تقاضای فنی و احتیاطی به بازار تاکید می‌کنند. در مقابل این دیدگاه، کاهشی‌های بازار قرار دارند که عنوان می‌کنند، اگر میزان تقاضا در این حد متنوع باشد، قیمت باید رشد بسیار بیشتری را تجربه می‌کرد و از کنترل بازارساز خارج می‌شد. افزایشی‌ها با این دیدگاه موافق نیستند و اعتقاد دارند میزان عرضه بازارساز به اندازه‌ای است که مانع از افزایش بی رویه قیمت می‌شود. معامله‌گران نیز با آگاهی از مقاومت بازارساز تاکتیک «خرید به فروش» را بیشتر از گذشته در دستور کار خود قرار داده‌اند. آنچه مسلم است در روزهای اخیر توجه به بازار ارز نسبت به روزهای قبل افزایش پیدا کرده است و همین توجه خود بخشی از سرمایه‌های مهاجرت کرده را ممکن است به معاملات ارزی برگرداند.
تقاضای پیشینی و پسینی
برخی از فعالان عنوان می‌کنند، شرایط زمانی به گونه‌ای رقم خورده است که برخی از تقاضاهای عقب افتاده و تقاضاهای مربوط به آینده در هفته اول آذرماه به بازار وارد شوند. به باور این دسته، به دلیل قطعی اینترنت و عدم شفافیت در اطلاع‌رسانی معاملات، برخی از صرافیها و فعالان اقتصادی خرید و فروش‌های خود را انجام ندادند و معاملات آنها به هفته جاری که شرایط اینترنتی صرافیها بهبود یافت، منتقل شد. به این تقاضا می‌توان لقب تقاضای پیشینی داد، هر چند برخی از معامله‌گران عنوان می‌کنند میزان این تقاضا به اندازه‌ای بالا نبوده است که بازار را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان، هفته آینده در امارات سه روز تعطیل رسمی وجود دارد. به گفته برخی از معامله‌گران، چنین تعطیلات به هم پیوسته‌ای در امارات موجب می‌شود که تقاضای حواله‌ای سعی کند خود را زودتر مرتفع کند؛ در نتیجه این نوع تقاضا به دلیل تعطیلی هفته آینده به هفته جاری منتقل شده است. در واقع تقاضایی نیز که می‌توانست در شرایط عادی در هفته آتی به بازار وارد شود، به دلیل تعطیلات کشور همسایه به هفته جاری منتقل شده است تا فشار بر بازار ارز به واسطه این تقاضای پیشینی و پسینی بیشتر از شرایط عادی شود.
تقاضای احتیاطی
به باور برخی از معامله‌گران بخشی از تقاضایی که در روزهای جاری وارد بازار شده است، تحت تاثیر افزایش قیمت بنزین و اعتراضاتی که پیرامون آن صورت گرفت، قرار دارد. یکی از فعالان می‌گوید، برداشت برخی معامله‌گران ارزی از افزایش قیمت بنزین آن بوده است که میزان فروش نفت به اندازه‌ای محدود شده است که دولت برای تامین هزینه‌های خود ناچار به بالا بردن قیمت بنزین شده است. ترویج این دیدگاه در بازار که این معنا را متبادر می‌کند که سمت عرضه ارز در حال تضعیف است، تقاضای برخی معامله‌گران سنتی را افزایش داده است. این درحالی است که مسوولان دولتی بارها عنوان کرده‌اند که اصلا به دنبال استفاده از افزایش قیمت بنزین برای تامین نیازهای خود نیستند و درآمد حاصل از آن را میان افراد عادی توزیع خواهند کرد. با این حال، میان آنچه دولت می‌گوید و تصوری که در میان معامله‌گران ترویج می‌شود، تفاوت وجود دارد و همین تناقض می‌تواند واقعیت را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در این میان، شمار دیگری از فعالان باور دارند، اعتراضات صورت گرفته در هفته گذشته موجب شده است که برخی از افراد به واسطه احساس ناامنی تمایل بیشتری برای تبدیل بخشی از سرمایه خود به سایر ارزها و سکه پیدا کنند. این در حالی است که پرسش ما از برخی صرافی‌های خیابان فردوسی حاکی از آن بود که میزان تقاضای این چنینی تغییر چندان زیادی نسبت به هفته گذشته نکرده است. یکی از این صرافیها عنوان می‌کرد، فرد خاصی برای تبدیل سرمایه به او مراجعه نکرده است؛ او عنوان می‌کرد در سال ۹۷ تقاضای تبدیل سرمایه‌ای بیشتر بود. به‌عنوان مثال عنوان می‌کرد، خانمی خانه خود را فروخته بود و هر ماه بخشی از آن را تبدیل به ارز می‌کرد و برای فرزندانش در انگلیس می‌فرستاد. بر اساس صحبت‌های سایر فعالان، افراد زیادی که قصد خروج سرمایه از کشور را داشتند در سال‌های ۹۶ و ۹۷ این امر را صورت دادند و بازار به نظر نمی‌رسد در سال جاری از این جنبه تحت فشار خاصی قرار گرفته باشد. گروه دیگری از بازاری‌ها در روزهای اخیر عنوان می‌کردند، افزایش تقاضای روزهای اخیر جنس مردمی نداشته است، یعنی مردم عادی برای خرید دلار و سکه به بازار رجوع نکرده‌اند. به باور آنها، هر چقدر لازم بود و می‌توانستند این گروه در گذشته ارز و سکه تهیه کرده‌اند و در شرایط فعلی احتمال اینکه در موقعیت فروش قرار بگیرند، بیشتر است. با این حال، بر اساس صحبت‌های فعالان ممکن است بخشی از افراد که در گذشته تمایلی نداشتند برای خروج از کشور اقدام کنند، به واسطه شرایط امنیتی پیش آمده، ترجیح دهند برنامه خود را برای خروج از کشور تنظیم کنند و در صورتی که قیمت رو به بالا قرار دارد، ترجیح دهند در همین شرایط حداقل بخشی از ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند. این دیدگاه در حالی توسط برخی معامله‌گران بازار عنوان می‌شود که بسیاری از کاهشی‌ها عنوان می‌کنند، اگر تقاضای احتیاطی خاصی وارد بازار می‌شد، صعود قیمتی با سرعت بیشتری صورت گرفت. کاهشی‌ها بارها و بارها تاکید کرده‌اند که افزایشی اگر در بازار صورت بگیرد، به دلیل افزایش سنتی تقاضا در این هنگام از سال است و به دنبال آن بازار با افت در زمستان مواجه خواهد شد.
کاهش قدرت سمت عرضه؟
رئیس کل بانک مرکزی در هفته جاری یک بار اعلام کرد یکی از دلایل رشد قیمت دلار عدم فعالیت صادرکنندگان در زمینه عرضه ارز مانند گذشته است. علت نیز این گونه عنوان شده است که به دلیل تصوری که مبنی بر افزایش تقاضای تجاری و تسویه‌های دلاری آذر و اوایل دی وجود دارد، صادرکنندگان تمایل دارند ارز خود را با قیمتهای بالاتر به فروش برسانند. اگر این دیدگاه را قبول کنیم، باید بگوییم بخشی از افزایش قیمت دلار در هفته‌های اخیر ناشی از کاهش قدرت سمت عرضه بوده است.
با این حال، رئیس کل در بخشی از صحبت‌های خود به‌صورت ضمنی عنوان کرده بود که بازارساز تقاضای بازار را در شرایط نوسانی پوشش خواهد داد. بر اساس این موضوع یا باید گفت میزان تقاضا بسیار بیشتر از آن بوده است که بازارساز بتواند آن را پاسخ بدهد یا اینکه بازارساز تاکتیکی را در پیش گرفته است که با فروش از قیمتهای بالا، نوسان گیران را دچار ضرر کند و قدرت آنها را کاهش دهد. یکی از فعالان بازار می‌گوید، بازارساز ممکن است چنین تصور کند که میزان تقاضا در بازار بالاست و او بهتر است به جای آنکه ارز خود را با قیمتهای پایین به فروش برساند و بخشی از منابع خود را از دست بدهد، تصمیم بگیرد که با فروش در قیمتهای بالاتر هم زمینه برای خرید خود در قیمتهای پایین‌تر را فراهم کند و هم نوسان‌گیران را غافلگیر کند. البته همتی به صراحت در صحبت‌های خود عنوان کرده است که برای بازارساز مدیریت بازار از اهمیت زیادی برخوردار است و این صحبت شاید احتمال چنین ریسکی از سوی بازارساز را کاهش می‌دهد. البته که پیشبرد سیاستی می‌تواند در میان مدت به آرامش بازار کمک بیشتری کند.
