احسان آذری‌نیا: آغاز به‌کار دولت جدید در آمریکا به علل مختلف و از جهات گوناگون یک رویداد مهم برای این کشور و اقتصاد جهان است. سال گذشته میلادی اقتصاد جهان به‌دلیل همه‌گیری کرونا به عمیق‌ترین رکود در چنددهه اخیر دچار شد و این همه‌گیری همچنان ادامه دارد. با آنکه وضعیت برخی شاخص‌های اقتصادی بهتر شده و واکسیناسیون مدتی است در بسیاری از کشورها شروع شده، اما اثرات همه‌گیری برای مدتی طولانی باقی خواهد ماند.

«موج آبی» کمی دیرتر از آنچه انتظار می‌رفت به راه افتاد. اما این موج، قدرت کافی برای تغییر نظم بازارهای مالی جهان را دارد. پنجم ماه جاری میلادی، انتخابات سنا در ایالت جورجیا برگزار شد و پیروزی دو نامزد دموکرات در این انتخابات سبب شد کنگره بعدی در کنترل دموکرات‌ها باشد. به این ترتیب حالا هم رئیس‌جمهور یک دموکرات است و هم دو مجلس کنگره یعنی مجلس نمایندگان و سنا در کنترل این حزب خواهد بود.

بین روسای‌جمهوری آمریکا، جو بایدن یکی از پرچالش‌ترین دوران‌ها را از لحاظ سیاسی و اقتصادی به ارث برده است. حوادث اخیر یعنی حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره و شدت یافتن کرونا وضعیتی پرمخاطره برای آمریکا به‌وجود آورده و بایدن باید به جراحت‌هایی که در سیستم سیاسی پدید آمده التیام بخشد و اقتصاد آمریکا را به مسیر رونق بازگرداند. برای نخستین بار طی یک دهه، حزب دموکرات دولت و کنگره را در کنترل خود دارد و این پرسش برای همه مطرح است که برنامه اقتصادی بایدن چه اثراتی بر اقتصاد آمریکا و جهان خواهد داشت. در مطلب حاضر به پنج نکته در این زمینه اشاره می‌شود.

پنج‌شنبه گذشته جو بایدن رئیس‌جمهور جدید آمریکا بسته حمایتی ۱۹۰۰ میلیارد دلاری را برای کمک به اقتصاد خانواده‌ها و شرکت‌ها و مبارزه فراگیرتر با همه‌گیری کرونا معرفی کرد اما واکنش بورس آمریکا به این برنامه مثبت نبود. آنچه طی روزهای گذشته در بازارهای مالی رخ داده حاصل عوامل گوناگون است و این عوامل احتمالا طی سال‌جاری میلادی همچنان بر بازارها اثر خواهد گذاشت. با توجه به بسته حمایتی پیشنهاد‌شده از سوی بایدن و احتمال اجرای برنامه‌های حمایتی جدید در آینده، این انتظار وجود داشت که معرفی‌شدن بسته حمایتی ۱۹۰۰ میلیارد دلاری سبب رشد شاخص‌های مالی شود. اجرای این برنامه به مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها و دولت‌های محلی و ایالتی کمک می‌کند اثرات بحران‌کرونا را جبران کنند و نیز بر اثرگذاری برنامه‌ها برای مبارزه با کرونا می‌افزاید.

به‌نظر می‌رسد برنامه جدید جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا که با هدف کمک به رونق اقتصادی این کشور و مبارزه موثر با همه‌گیری کرونا تدوین شده، اثراتی بر اقتصاد و بازارهای مالی جهان خواهد داشت. به‌دلیل همین اثرات، بانک‌مرکزی چین توجهات را به ریسک‌های رو به رشد خارجی برای اقتصاد این کشور و جهان جلب کرده است. به باور تحلیلگران اگر برنامه ۱۹۰۰ میلیارد دلاری بایدن سبب رونق اقتصاد آمریکا شود، در نهایت تقاضا برای کالاهای صادراتی چین افزایش خواهد یافت. اما بانک‌مرکزی چین رویکرد احتیاط‌آمیز به این برنامه و اثرات آن دارد.

محمد جندقی: «ابرچالش» عبارتی است که در کنار «صندوق‌های بازنشستگی» مشترکا در نسخه‌های مختلف ارائه تصویری از بحران‌های حال حاضر کشور به کار برده می‌شود.

به‌طور کلی یک روند جهانی از مدت‌ها قبل درخصوص «بازنشستگی پس از موعد» وجود دارد. با توجه به اینکه امید به زندگی به‌طور میانگین در دنیا افزایش یافته و کشورها به دنبال افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و افزایش جمعیت فعال هستند، بنابراین سن قانونی بازنشستگی نیز افزایش یافته است و حتی برای افرادی که پس از رسیدن به موعد مقرره قانونی اشتغال داشته و حق بیمه پرداخت می‌کنند، مشوق‎هایی هم در نظر می‌گیرند.

بحران در صندوق‌های بازنشستگی به موضوع عدم پایداری مالی بلند مدت در این صندوق‌ها اطلاق می‌شود و بدین مفهوم است که صندوق بازنشستگی (یا تامین اجتماعی) در بلند مدت قادر به ایفای تعهدات خود نیست. اطمینان از پایداری مالی بلندمدت صندوق بازنشستگی (یا طرح تامین اجتماعی) وظیفه مدیران (شامل هیات‌مدیره و مدیر‌عامل) و همچنین نهاد دولت به‌عنوان تنظیم‌کننده نهایی تعهدات این صندوق‌ها (یا طرح‌های تامین اجتماعی) است.

در تیرماه سال جاری طرحی تحت عنوان «بازنشستگی پیش از موعد» با امضای ۳۹ نفر از نمایندگان در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. پیش از این نیز قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت در شهریور ماه ۱۳۸۶ به تصویب رسید و برای مدت ۸ سال امکان بازنشستگی با ۲۵ سال سابقه برای مردان و ۲۰ سال سابقه برای زنان را بدون شرط سنی و با ۵ سال سنوات ارفاقی فراهم کرد. تفاوت این طرح با قانون قبلی در این است که این طرح سخاوتمندی کمتری برای افراد متقاضی به همراه دارد اما اثر آن بر دیوانسالاری کشور، صندوق‌های بازنشستگی و بازار کار یکسان خواهد بود.

امیر جهانی: انتخاب ترامپ در نوامبر ۲۰۱۶ سرآغاز رخ دادن خیلی از اتفاقات ناگوار در عرصه بین‌الملل بود. ایجاد تنش با برخی کشورهای دوست، خروج از برخی توافقنامه‌ها و نهادهای بین‌المللی و جدال لفظی روزانه در شبکه‌های اجتماعی تنها بخشی از دومینوی ترامپ در چهار سال گذشته بود و برجام هم یکی از قربانیان آن.

چنین به‌نظر می‌رسد که حداقل در واشنگتن این باور روز‌به‌روز در حال تقویت شدن است که اهمیت آمریکا در قیاس با گذشته کمتر شده است. هرچند برخی‌ها چنین ادعایی را قبول ندارند، اما به‌نظر می‌رسد که نباید آن را دست‌کم یا نادیده گرفت. تحولات اخیر در انتقال قدرت از دولت ترامپ به دولت بایدن و نیز میراث سیاست خارجی ترامپ و تشدید تنش میان آمریکا با چین همگی حکایت از آن دارند که آمریکا در سال‌۲۰۲۱ در سیاست خارجی خود با شرایط بی‌ثبات‌تری نسبت به گذشته مواجه شده است.

پیروزی جو بایدن نقطه عطفی در رقابت‌های سیاسی و انتخاباتی ایالات‌متحده محسوب می‌شود. دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ به‌عنوان پدیده جدیدی در حوزه سیاست اجتماعی آمریکا ظهور پیدا کرد.

عصر بایدن در ساعت ۱۲ ظهر ۲۰ ژانویه به وقت واشنگتن آغاز می‌شود. این عصر را نمی‌توان در قالب تصور رایج اما ناصواب «تکرار تاریخ» مورد ارزیابی قرار داد. اگرچه شاکله اصلی این دولت تقریبا مشابه با دولت اوباما و مهره‌های کلیدی آن نیز تقریبا بسان دولت سابق دموکرات‌ها است، اما دو رویداد و مساله‌ خاص باعث اثبات‌پذیری این مساله می‌شود که قرار نیست دولت بایدن همان دولت اوباما باشد. کانونی‌ترین نقطه تمایز عصر بایدن با سال‌های گذشته «کرونا» و تاثیرات اقتصادی برجا‌مانده از آن است.

احسان آذری‌نیا: هفتم ماه جاری میلادی شبکه‌های اجتماعی بزرگ در آمریکا یعنی فیس‌بوک و توییتر در واکنش به ناآرامی‌های واشنگتن و توییت‌های ترامپ که از این ناآرامی‌ها حمایت می‌کرد، حساب کاربری او را مسدود کردند. برخی دیگر از پلت‌فرم‌های شبکه اجتماعی نیز اقدامات مشابهی انجام داده‌اند. همچنین حساب‌های کاربری بسیاری از طرفداران ترامپ و ترویج‌کنندگان تنفر و خشونت بسته شده است.

هفتم ژانویه، پس از حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره آمریکا دو شبکه اجتماعی بزرگ یعنی فیس‌بوک و توییتر حساب کاربری ترامپ را به حالت تعلیق درآوردند. روز بعد توییتر این مسدود شدن را دائمی کرد. بسیاری از افراد این اقدام را به‌عنوان تصمیمی برای جلوگیری از وارد کردن زیان‌های بیشتر از سوی رئیس‌جمهور ستایش کردند. از دید آنها اکنون که طرفداران ترامپ بر مبنای ادعای دروغ او مبنی بر تقلب در انتخابات ماه نوامبر، اقدامات غیرقانونی انجام می‌دهند باید دسترسی ترامپ به فضای مجازی مسدود شود. البته جمهوری‌خواهان از اقدام دو شبکه اجتماعی یاد شده به‌عنوان نقض آزادی بیان ترامپ انتقاد کردند.