پرونده امروز
حافظه بلند و پنهان در بورس
بورس اوراق بهادار بهعنوان یکی از ستونهای اصلی اقتصاد مطرح است؛ اما متاسفانه در ایران به دلیل آگاه نبودن سرمایهگذاران، بورس اوراق بهادار کارآیی مطلوبی ندارد. تنها راه ایجاد آگاهی، ارتباط است و یکی از بهترین روشهای برقراری ارتباط رسانهها هستند. امروزه اهمیت و جایگاه اطلاعات در تصمیمات سرمایهگذاری بر کسی پوشیده نیست. از اینرو کارکرد رسانههای جمعی با تاکید بر دو عنصر اصلی آگاهیبخشی و اطلاعرسانی میتواند نقش بسزایی در تغییرات قیمت سهام و تصمیمگیری سرمایهگذاران ایفا کند. با این حال این موضوعی است که چندان مورد توجه پژوهشگران کشورهای مختلف و بیش از آن، پژوهشگران ایران قرار نگرفته است.
مفهوم حافظه بلندمدت بیانگر این است که اثرها و اتفاقات صورتگرفته بر سری زمانی مورد نظر تاثیر میگذارد و این تاثیر میتواند برای مدت طولانی در این سری زمانی، مورد مشاهده باشد. در واقع مفهوم حافظه بلندمدت برگرفته از مبانی آماری برای پیشبینی و تبیین خصوصیت سری زمانی است. فرضیه بازار کارآ از نوع ضعیف به آن معناست که اطلاعات تاریخی قیمتهای گذشته سهام، همگی در قیمت کنونی سهام انعکاس یافتهاند و هیچکس نمیتواند با استفاده از اطلاعات تاریخی قیمت سهام در گذشته، بازده نامتعارفی را کسب کند. به عبارت دیگر، در بازار سهام همگی شانس مساوی برای دسترسی به اطلاعات دارند و رانت اطلاعاتی وجود ندارد. سرمایهگذاران در تلاش برای پیشبینی، فرض میکنند که روندهای آینده بازار سهام حداقل تا حدودی براساس رویدادها و دادههای کنونی و گذشته شکل میگیرند. پیشبینیهای دقیق مشکل هستند؛ چون امکان مدلسازی، تعیین کمیت یا حتی دانستن یک علت قبلی مانند پدیدههای خارجی وجود ندارد.
پیشبینی سریهای زمانی مالی به خاطر ویژگیهای متعدد پیچیدهای که اغلب در آنها وجود دارد، مانند نامنظمیها، بیثباتی روندها و اختلال، مشکلی نسبتا سخت در نظر گرفته میشود. به این دلیل تعداد زیادی از مدلهای آماری خطی و غیرخطی پیشنهاد شدهاند تا روندهای آینده پدیدههای مالی را براساس دادههای کنونی و تاریخی گذشته پیشبینی کنند. هدف در پیشبینی سریهای زمانی استفاده از مقادیر مشاهدهشده تاریخی از یک کمیت مورد نظر بهمنظور ساخت یک مدل از رفتار آن است که میتواند برای پیشبینی مقادیر آینده در افق کوتاه یا بلندمدت مورد استفاده قرار بگیرد.
تجزیه و تحلیل دقیقتر روند قیمت در بورس محتاج شاخصهایی با کارکردهای گوناگون است و به این سبب امروزه شاخصهای بسیار متنوعی در بورسهای معتبر جهانی محاسبه و منتشر میشوند. شیوههای محاسبه شاخص نیز در راستای کارآیی بیشتر و ارائه تصویری دقیقتر از فرآیند عملکرد بورس، دستخوش تغییرات چندی شده است. حافظه بلندمدت که آن را وابستگی با دامنه بلندمدت نیز مینامند، ساختار همبستگی مقادیر یک سری زمانی را در فواصل زمانی زیاد توضیح میدهد. وجود حافظه بلندمدت در یک سری زمانی، به این معنی است که بین دادههای آن حتی با فاصله زمانی زیاد همبستگی وجود دارد.