تهدید بزرگ رشد اقتصادی
یکی از مهمترین زیرساختها در جهت افزایش سرمایه و رونق اقتصادی در کشورهای مختلف، اهمیت دادن و توجه به سرمایهگذاری در آن کشور است. در ایران به دلیل کمبود منابع سرمایهگذاری، تخصیص بهینه این منابع بهعنوان محرک رشد اقتصادی، ضرورت دارد. بنابراین باید مزیتهای کشور در زمینه این تخصیص بهینه، بهدرستی شناسایی و به مولدترین و کارآمدترین بخشها هدایت شود تا زمینه استفاده کارآمد از منابع محدود در جهت حداکثر کردن رشد اقتصادی فراهم شود. سرمایهگذاری در بخشهای کشاورزی، نفت و گاز، صنایع و معادن، خدمات کشور و... در جهت تسریع رشد تولید ناخالص داخلی، بسیار قابلتوجه است؛ چرا که ایران دارای رتبههای بالا و منابع غنی در این حیطه است. بنابراین مهمترین وظیفه دولت، تدوین استراتژیهای دقیق برای شکوفایی اقتصاد و توسعه پایدار در کشور است.
در کنار تمام ریسکهای حاکم بر کشور، سهریسک سیستماتیک بسیار موثر بر اقتصاد کشور و معیشت مردم، شامل تحریم، تورم و کاهش ارزش پول ملی است. چند سال است که ما از مدیران حاکم بر کشور شعارهای مختلفی در راستای هموار کردن هر سهمولفه بالا میشنویم؛ اما متاسفانه فقط در همان حوزه وعده باقی مانده، بدون ذرهای عملیاتی شدن و هموار شدن حتی یکی از این مولفهها. این مولفهها فقط بخشی از مشکلات اقتصادی ایران را ایجاد میکنند و عمده مشکلات موثر بر اقتصاد کشور، آثار سوءمدیریت در کشور هستند. در اقتصاد ایران که دچار ابهامات زیادی در مولفههای کلان اقتصادی است و رشد شاخص قیمتها رقم بالایی است، اهمیت بستر سرمایهگذاری پررنگ میشود؛ چرا که با توجه به تورم موجود در اقتصاد ایران و کاهش ارزش پول ملی، پیدا کردن راهکاری مناسب برای حفظ ارزش پول در مقابل تورم بسیار مهم است. فرصتهای سرمایهگذاری زیادی در چارچوب اقتصاد داخلی وجود دارد (بانک، بورس، مسکن، سکه، طلا، ارز و...). با توجه به اینکه سرمایهگذاری در جهت کسب بازدهی انجام میشود، در راستای آن باید ریسکهایی را متحمل شد. بنابراین هرچه انتظار کسب بازدهی بالاتر باشد، تحمل ریسک بیشتر (بهخصوص در ایران) است. این موضوع مهمترین فاکتور تفاوت بین فرصتهای سرمایهگذاری در کشور است.
از مهمترین فرصتهای سرمایهگذاری که به رونق اقتصاد کشور، رشد تولید داخلی، اشتغال، درآمدزایی در صنعت و... کمک میکند، سرمایهگذاری در بورس است. وجود قوانین کافی برای حمایت از سرمایهگذاران داخلی و خارجی و مهمتر از آن ضمانت قوی برای مدیریت و اجرای قوانین بسیار اهمیت دارد؛ چرا که سرمایه امنیت میخواهد. حمایت دولت از زیرساختها، قوانین و مقررات و شفافسازی در بازار سرمایه بسیار مهم است؛ چرا که این موضوع در جهت افزایش قدرت تصمیمگیری سهامداران و فعالان بازار سرمایه برای انتخاب درست و تصمیمگیری منطقی جهت سرمایهگذاری است و همین عامل میتواند باعث رونق بازار سرمایه و کمک به اقتصاد شود. شفافیت در همه بازارهای مالی، بهخصوص بازار سرمایه، مهمترین حمایت دولت است. متاسفانه بیتوجهی و نبود سیاستهای درست در این راستا باعث ایجاد تلاطم در سهام و فضای بازار شده است.
نبود زیرساختهای درست و عدمنظارت صحیح؛ عدمبررسی پایه و اساس مشکلات بازار و پرداختن به حواشی و موارد فرعی؛، عدمنظارت ناکافی بر نحوه معاملات؛ عدموضع قوانین درست برای عملکرد بازارگردان، حقوقی، ناظر و...؛ وجود رانت و فساد و دستکاری؛ قیمتگذاری دستوری و... باعث شده است تا بازار سرمایه به محلی برای ایجاد درآمد، نوسان و سودهای کوتاهمدت برای عدهای خاص تبدیل شود و در پس آن، به دلیل بیاعتمادیای که برای سهامدار خرد ایجاد کرده، سرمایهگذار و فرهنگ سرمایهگذاری را کمرنگ کند. همه این موارد به عدممدیریت و دخالتهای اشتباه دولت برمیگردد که باعث میشود بسیاری از شرکتهای تولیدی و خدماتی رشد و توسعه خود را از دست بدهند و به این ترتیب کشور از نظر اقتصادی آسیب ببیند. در واقع به جای اینکه سایه امنیت بر بازار سرمایه حاکم باشد، روزبهروز شائبه تخلف و رانت و فساد در این فضای بسیار مبهم، پررنگ میشود. در اقتصادی که چنین نحیف است، چارهسازترین راه رشد اقتصادی، حمایت دولت از سرمایهگذاری است؛ در غیراینصورت تداوم وضعیت موجود به ضربات جبرانناپذیر برای بازار و اقتصاد منتج خواهد شد.