تشدید مداخلات دولت
از بازی‌های آماری در مورد نرخ مشارکت اقتصادی و جمعیت فعال که بگذریم، نرخ بالای بیکاری، به‌ویژه در استان‌هایی مانندکرمانشاه، آذربایجان‌غربی و خوزستان، همچنان مشکل جدی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.
اوضاع تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (بخوانید اشتغال آتی) نگران‌کننده است و اوضاع بخش کشاورزی و ساختمان تعریفی‌ندارد. با این اوصاف خیلی غریب نیست اگر در این وانفسا مردم خیلی خوشحال نباشند؛ چند سالی است که فشار تحریم‌ها را تحمل کرده‌اند و هنوز زخم‌های کرونا تازه است.
امور مردم گره خورده و امید بسیاری از فعالان اقتصادی به احیای برجام یا چیزی شبیه آن است تا شاید در چند سال آینده اوضاع بدتر نشود. پدیده غم‌انگیز چند سال اخیر که از آن زیاد یاد شده، «فرار کارآفرین‌ها» بود. به نظر می‌رسد، موتورهای رشد اقتصادی واقعی هم به‌تدریج کشور را ترک می‌کنند و این خبر خوبی نیست.
ضعف‌‌‌ها و قوت‌‌‌ها
تشدید مداخله‌‌‌های دولتی در بازارهای مختلف به بهانه‌‌‌های مختلف نظیر تحریم و کرونا شاید بزرگ‌ترین مشکل پیش‌روی فعالان اقتصادی باشد؛ در کشوری که داد همه فعالان اقتصادی از محیط کسب‌وکار آن بلند است، اگر کار اهالی دولت به گیر دادن به درج قیمت تولیدکننده و بگیر و ببند برسد، وضعیت خوبی را شاهد نخواهیم بود.
رشد سریع هزینه‌های دولت و البته تعریف انواع و اقسام مالیات و عوارض هم از مواردی است که نگرانی زیادی را حتی در مورد سال‌های آینده ایجاد کرده و به تورم بالا دامن زده است.
اوضاع سیستم بانکی هم «داستانی است پر ز آب چشم» و اهل فن مدت‌هاست در مورد ضرورت تحول جدی آن سخن می‌گویند. نقطه قوت هم شاید این باشد که در حال حاضر زنده‌ایم و بقیه‌اش هم خدا کریم است!
ایده‌‌‌ای وجود ندارد!
فهرست مسائل و چالش‌های اقتصادی برای خیلی‌ها آشناست و آن‌قدر تکرار شده که دیگر ملال‌آور شده است. اما شرایط برای تحول و بهبود فراهم نیست؛ چنین اصطلاحات کلانی نیازمند نوعی بازتعریف قرارداد اجتماعی است و به سرمایه سیاسی و قابلیت فنی بالایی احتیاج دارد که به نظر نمی‌رسد دولت فعلی از آن برخوردار باشد.
خیلی‌ها معتقدند که در سال آینده، گشایش نسبی در روابط با دیگر کشورها حاصل می‌شود و دست دولت بازتر خواهد شد. کسانی هم از انزوای جهانی بیشتر روسیه بعد از ماجرای اوکراین و قابلیت‌های نقش‌آفرینی ایران سخن می‌گویند که به زعم آنها می‌تواند نویدبخش آینده‌ای روشن باشد.
در سال آینده از هدایت اعتبار و سیاست صنعتی بیشتر خواهیم شنید و از به اصطلاح مداخله هوشمند دولت بسیار خواهند گفت. با تمام اینها اجازه دهید نسبت به آینده بدبین باشیم؛ بدون ایده مشخص، هر تلاشی برای توسعه ایران محکوم به شکست است و مصیبت اصلی این است که در حال حاضر ایده‌‌‌ای وجود ندارد!
