تطابق ریسک و بازده

نوسان عنصر جدایی ناپذیر بازارهای مالی است و سرمایه‌گذاران و فعالان این بازارها با این مفهوم به خوبی آشنا هستند؛ ولی شدت و تواتر آن علاوه بر تزریق هیجان بیشتر به معاملات، تصمیم‌گیری را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. در سال جاری روزهایی تجربه شده است که در ساعت ابتدایی روند بازار به شدت مثبت بوده، ولی در چند دقیقه جهت بازار به گونه‌ای تغییر کرده که در پایان معاملات همان روز، نزول قابل ملاحظه‌ای در تابلو ثبت شده است. البته در همین مدت بازار ارز و طلا هم خالی از هیجان و نوسان نبوده است. هر خبر خوب یا بد به خصوص در حوزه سیاسی، این بازارها را دچار نوسان کرده است، اما بازار سرمایه شانه به شانه این بازارها و بلکه بیشتر از آن‌ها نوسان کرده است. نوسان‌هایی که در بالا نیز اشاره شد حتی برای سرمایه‌گذاران با سابقه بورس هم غافلگیر‌کننده بود.

تنش‌های سیاسی به خصوص در حوزه بین‌الملل و در منطقه، درگیری لفظی مقامات دو کشور ایران و ایالات متحده، آرایش‌های نظامی، ناامنی نسبی درخصوص انتقال نفت در خاورمیانه و سایر مسائل مشابه، به شدت به بی‌ثباتی شرایط اقتصادی دامن زده است. این ریسک‌های سیاسی به خوبی خود را در شاخص‌های اقتصادی نشان داده است. در کنار تمام این موضوعات، مشکلات قبلی اقتصاد کشور هم چشم‌انداز روشنی را برای ادامه مسیر پیش رو نمی‌گذارد. پس نوسانات شدید را می‌توان به عدم ثبات سیاسی و اقتصادی گره زد. سرمایه‌گذاران که توانایی پیش‌بینی از آینده، حتی در کوتاه‌مدت را ندارند، با هر خبری، شوک و نوسان شدیدی را در بازار تجربه می‌کنند. دایره این نوسانات به بازارهای مالی محدود نشده و بازار کالاهای فیزیکی هم از چنین نوساناتی در امان نمانده است.

آیا این نوسانات با چنین شدتی و در بازه‌های زمانی کوتاه باز هم تکرار می‌شود؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت هر چند اثر اتفاقات در حال وقوع بسیار عمیق است و ریسک‌های سیستماتیک زیادی را بر بازارهای مالی وارد می‌کند، ولی سرمایه‌گذاران به مرور اثر آن را جذب می‌کنند. به دیگر سخن همین ریسک‌ها اثر نوسانی کمتری را در ادامه موجب می‌شوند. البته با انتشار اخبار سیاسی و اقتصادی جدید، فاز دیگری از شوک می‌تواند به بازار ورود پیدا کند ولی این روند برای موضوعات جاری کمرنگ‌تر می‌شود. البته تمام این تحلیل‌ها یک پیش‌بینی از روند بازار است ولی نباید فراموش کرد که یکی از خصیصه‌های بازارهای مالی به خصوص بازار سهام، رویدادهای خاصی است که به راحتی نمی‌توان آنها را پیش‌بینی کرد. با توجه به واشکافی نوسانات اخیر بازار سهام و تحلیل ریسک‌های حاکم بر این بازار، دو رویکرد را می‌توان در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در پیش گرفت.

انتخاب سهام بنیادین با بازده نقدی قابل قبول و بازده قیمتی محدود که با توجه به فصل مجامع، انتظار بازده بیش از بازده بدون ریسک را نشان دهد، کاملا در دسترس به نظر می‌رسد. دوم،گزینش سهام نوسانی که در بسیاری از مواقع سود قابل تقسیمی ندارند، ولی بازده قیمتی بالایی (در هر دو حالت مثبت و منفی) را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارند. این دسته ار سهام در مدت اخیر نشان دادند که چگونه پرتفوی سرمایه‌گذاران خود را با تلاطم روبه‌رو می‌کنند. البته این دو دسته سهام لزوما تمام ماجرا نیست و حالات بینابینی یا استراتژی‌های دیگری نیز قابل تصور است. در نهایت می‌توان با ایجاد توازن بین ریسک و بازده و نقدشوندگی، پرتفویی مناسب با شرایط حاکم بر بازار تشکیل داد.