تصمیمی که به‌جز معدودی از کشورها، در سایر موارد بازخورد منفی داشت و تقریبا همگان را به واکنش وادار کرد. بلافاصله بعد از پایان نطق ترامپ، رئیس‌جمهور در یک سخنرانی زنده موضع رسمی ایران را اعلام کرد و به دیگر طرف‌های حاضر در برجام، به‌ویژه اروپا، فرصتی چندهفته‌ای داد تا بتوانند اطمینان ایران برای بهره‌مندی از مزایای باقی ماندن در این معاهده را جلب کنند، در غیر این‌صورت طرف ایرانی لزومی برای پایبندی خود به برجام نمی‌بیند؛ موضعی که در سفرهای چند روز اخیر محمدجواد ظریف به چین، روسیه و بلژیک نیز از سوی تیم ایرانی تکرار شد. با این حال سایه تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران احتمالا بسیاری از شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاری در ایران مردد خواهد ساخت.

 از زمان لغو تحریم‌های ایران در سال ۲۰۱۶، تجارت ایران با اروپا رشدی ۳ برابری داشته اما در روزهای اخیر، آینده بسیاری از قراردادهای مربوط به صنایع نفت و گاز، حمل و نقل، خرید هواپیما و ... در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. مایا کوچی جانچیک، سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده است «ما در حال تلاش هستیم تا از منافع شرکت‌های خود در صورت خروج ترامپ از برجام حفاظت کنیم». واکنش‌هایی که موارد مشابه آن را میان صحبت‌های بسیاری از رهبران کشورهای اروپایی نیز می‌توان یافت. در آخرین نمونه اتحادیه اروپا روز جمعه اعلام کرد که روند اجرایی قانون مسدودسازی مقررات مقابله با تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران را آغاز کرده است. باید دید که آیا این صحبت‌ها پتانسیل باقی نگه داشتن ایران در برجام را دارد یا خیر؟

واکنش بازارهای داخلی در این چند روز منفی نبوده است به نحوی که وضعیتی غیرطبیعی در مسکن، طلا، بورس و ارز را شاهد نبوده‌ایم و این خوشبینی میان فعالان وجود دارد که اروپا بتواند خلأ خروج آمریکا را جبران کند. آیا انتظارات این بار هم به واقعیت بدل می‌شوند؟ باشگاه اقتصاددانان در پرونده امروز خود به تحلیل وضعیت فعلی برجام و سناریوهای مختلف آینده آن پرداخته است.

امیر جهانی

اخبار مرتبط