واکاوی سوءاستفاده از کارت بازرگانی

دنیای اقتصاد : ظهور ۶ هزار و ۴۴۷ کارت بازرگانی جدیدالورود که سابقه صادرات نداشتند، نتیجه بعضی تصمیمات ارزی است. دارندگان حقیقی و حقوقی این کارت‌ها، درمجموع ۴/ ۵ میلیارد دلار صادرات انجام دادند. فقط از ۴۴۵ مورد از همین کارت‌های بازرگانی، نزدیک به ۷/ ۴ میلیارد دلار صادرات انجام‌گرفته بود که آمار نگران‌کننده‌ای به‌شمار می‌آید و اگر سیاست‌های ارزی تعدیل نمی‌شد، این آمار به ۱۵ میلیارد دلار هم می‌رسید و چه‌بسا تعداد کارت‌های صادراتی جدیدالورود نیز افزایش می‌یافت.

این نکته را محمدرضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت درباره کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای در نشست اخیر کمیسیون تجارت اتاق مشهد گفته است؛ پدیده‌ای که بارها فعالان اقتصادی بروز آن را نتیجه سیاست‌های شتاب‌زده ارزی دولت می‌دانند. در این میان، مهدی طبیب‌زاده، رئیس اتاق کرمان درباره تخلف در حوزه کارت بازرگانی به پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: من مفهومی به نام کارت یک‌بار مصرف یا کارت بازرگانی صوری را درک نمی‌کنم؛ برای همین، منظور منتقدان را از این ادبیات متوجه نمی‌شوم.

او می‌گوید: کارت بازرگانی، کارت شناسایی یا کارت هویت تجار، صادرکننده و واردکننده است که به روال خاصی صادر می‌شود ولی نحوه استفاده آن ربطی به مرجع صادرکننده ندارد. ما به‌عنوان یکی از مراجعی که در اتاق کرمان کارت صادر می‌کنیم، به‌ هیچ‌وجه اگر کسی شرایط لازم را برای دریافت کارت نداشته باشد، برای او کارت صادر نمی‌کنیم. البته ممکن است زمانی ضوابط و دستورالعمل‌ها سهل‌تر باشد و زمانی سختگیرانه عمل کنند. طبیب‌زاده می‌گوید: واردکننده و صادرکننده‌ای که از کارت بازرگانی استفاده می‌کند، تمام اطلاعات او در سامانه‌های متعدد گمرکی، سازمان ثبت‌سفارش و سازمان امور مالیاتی ثبت می‌شود، به‌هیچ‌وجه ممکن نیست اطلاعات فرد در این سامانه‌ها ثبت نشود، مگر اینکه این اطلاعات در گمرک ثبت‌ نشده باشد و این ‌یک تخلف محرز است و ارتباطی به اتاق‌های بازرگانی ندارد. او تصریح می‌کند: اما چرا در یک سال اخیر مدام از تخلف کارت‌های بازرگانی می‌گویند؟ برای اینکه زمینه تخلف باز شده است؛ البته این به معنای از بین رفتن تعهدات نیست. وقتی شرایط بازگشت ارز و تعهدات ارزی دشوار می‌شود، اینکه فرد کالای خود را بفروشد و با نرخ نیمایی به دولت تحویل دهد، در غیاب صادرکننده رسمی و قانونی که نمی‌تواند تعهد دهد، بالطبع برخی افراد از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند. او تاکید می‌کند: در مراحل صدور کارت به‌هیچ‌عنوان مشکل ایجاد نمی‌شود ولی ممکن است درنتیجه تلاطم در فضای اقتصادی و تخلف‌هایی که در ثبات ثبت‌سفارش و گمرک انجام می‌شود فرد از کارت خود یا کارت دیگری سوءاستفاده کند. به گفته طبیب‌زاده وقتی صادرکننده رسمی وارد کار نشود، امکان سوءاستفاده وجود دارد و این سوءاستفاده از همه مجوزها وجود دارد.

او ادامه می‌دهد: انتقاد به کارت بازرگانی که از طرف برخی مطرح می‌شود، فرار به جلو است؛ گمرک، سازمان ثبت‌سفارش و سازمان امور مالیاتی باید موارد را کنترل کنند و اگر تخلفی صورت گرفته باید این ارگان‌ها پاسخگو باشند. البته هرجایی امکان سوءاستفاده است ولی نهادهای دیگری ناظر بر این مساله هستند.