سیاست پولی جهانی

نشریه اکونومیست نوشت: کشورهایی که زودتر از همه نرخ بهره را بالا بردند، اکنون آن را پایین می‌آورند. نشریه اکونومیست در دو سال گذشته وضعیت اقتصادی اعضای هایکلندیا (Hikelandia) را بررسی کرده است. این مجموعه از ۸ کشور شامل برزیل، شیلی، مجارستان، نیوزیلند، نروژ، پرو، لهستان و کره‌جنوبی سیاست انقباضی را در ۲۰۲۱ و چندین ماه قبل از فدرال‌رزرو آمریکا و بانک مرکزی اروپا آغاز کردند. همچنین آنها نرخ بهره را با شدت بیشتری بالا بردند؛ اما در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ بانکداران مرکزی این کشورها نتوانستند دستاورد مناسبی از این تصمیم انقباضی نشان دهند. تورم همچنان رو به افزایش بود. اکنون شرایط به‌طور کامل عوض شده است.

تورم کشورهای هایکلندیا هنوز بسیار بالا است؛ اما به سرعت پایین می‌آید. این سرعت کاهش تورم آن‌قدر زیاد است که بانکداران مرکزی این کشورها از جنبه‌ای دیگر از همتایانشان در سایر نقاط جهان جلو می‌افتند: کاهش نرخ بهره. سیاستمداران هایکلندیا هزینه وام‌گیری در کشورهایشان را در مقایسه با نقطه اوج آن در سال گذشته به‌طور میانگین یک واحد درصد پایین آورده‌اند. کاهش نرخ سیاستی در شیلی حدود ۳واحد درصد بود. هنوز فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا هیچ اقدامی در این جهت انجام نداده‌اند. به نظر می‌رسد کاهش نرخ بهره به رشد اقتصادی هایکلندیا کمک می‌کند. سال گذشته تولید اقتصادی در این کشورها به‌شدت سقوط کرد؛ اما اکنون روند صعودی در پیش گرفته است. البته تمام کشورهای این گروه شاهد کاهش تورم نیستند. قیمت‌های هسته (به استثنای بهای غذا و انرژی) در نروژ هنوز سالانه ۶درصد بالا می‌رود که از نقطه اوج ۷درصدی آن اندکی پایین‌تر است.

کاهش تورم هسته در پرو نیز به آهستگی اتفاق می‌افتد؛ اما در دیگر کشورها قیمت‌ها به سرعت پایین می‌آید. به‌عنوان مثال، از آغاز سال گذشته تاکنون تورم هسته در مجارستان به میزان خیره‌کننده ۱۵درصد کاهش یافته است. افزایش زیاد بهای انرژی در گذشته، هزینه تولید را در تمام نقاط جهان بالا برده بود. داده‌های دیگر نشان از سستی جایگاه تورم دارند. در اواخر۲۰۲۲ بهای انواع کالا و خدمات در سبد تورم لهستان بیش از سالانه ۲درصد بالا رفته بود. در ۲۰۲۳ این اتفاق برای ۹۰درصد از اقلام سبد رخ داد. کاهش گستردگی تورم در کره‌جنوبی از همه مشهودتر است. افزایش دستمزدها هم متوقف شده است و هزینه‌های شرکت‌ها دیگر بالا نمی‌رود. در ماه نوامبر دستمزد اسمی در شیلی ۸.۲درصد نسبت به گذشته بالاتر بود؛ درحالی‌که در ۲۰۲۲ بیش از ۱۰درصد بالا رفته بود. رشد سالانه دستمزد در نیوزیلند از ۵.۵ به ۵درصد نزول کرد. مردم کشورهای عضو هایکلندیا دیگر همانند گذشته کلمه تورم را در گوگل جست‌وجو نمی‌کنند.

بانکداران مرکزی هایکلندیا هنوز اصرار دارند که اقدامات ضد تورمی را ادامه دهند. بانک مرکزی مجارستان با افتخار از رویکرد محتاطانه در سیاست پولی صحبت و اشاره می‌کند که نرخ بهره واقعی هنوز محدودکننده است. بانک مرکزی لهستان در ۹ژانویه از کاهش نرخ بهره سرباز زد. سیاستگذاران کره جنوبی در ۱۱ژانویه به تصمیم مشابهی رسیدند. اما کاهش تورم بدون تردید خبر خوبی است. اگر بانکداران مرکزی تندروی هایکلندیا تصمیم به کاهش نرخ‌ها گرفته‌اند، دیگران هم به زودی از آنها پیروی خواهند کرد./پژوهشکده پولی و بانکی