وضعیت فساد در کشورهای جهان

در این گزارش که ۱۸۰ کشور جهان را مورد بررسی قرار داده است، امتیاز ۱۰۰ برای پاک‌‌‌ترین و امتیاز صفر برای فاسدترین وضعیت در نظر گرفته شده است. بر این اساس، ایران در سال ۲۰۲۱ توانسته است امتیاز ۲۵ را کسب کند و در رتبه ۱۵۰ بایستد. رتبه ایران در سال پیش ۱۴۹ بوده و به این ترتیب یک پله تنزل داشته است. کشورهای گینه، گوآتمالا و تاجیکستان نیز جایگاه ۱۵۰ را به خود اختصاص داده‌‌‌اند و هم‌ردیف ایران بوده‌‌‌اند. در میان کشورهای همسایه ایران و منطقه، وضعیت کشورهای عراق، ترکمنستان، افغانستان، سوریه و یمن بدتر از ایران است. در این منطقه، کشورهای امارات و قطر از بهترین شرایط در کنترل فساد مالی برخوردار هستند و امارات با کسب ۶۹ امتیاز در رتبه ۲۴ قرار دارد.

بر اساس گزارش امسال، ۲۷ کشور که از جمله آنها می‌توان به قبرس، لبنان و هندوراس اشاره کرد، همه در بدترین وضعیت تاریخی خود به لحاظ شاخص ادراک فساد قرار دارند. سازمان شفافیت بین‌المللی همچنین به این نکته اشاره کرده است که طی یک دهه اخیر ۱۵۴ کشور جهان به لحاظ فساد یا بدتر شده‌‌‌اند یا هیچ پیشرفتی در مبارزه با فساد نداشته‌‌‌اند.

از سال ۲۰۱۲ تاکنون، ۲۳ کشور در شاخص ادراک فساد شاهد افت چشمگیر بوده‌‌‌اند که از جمله آنها می‌توان به اقتصادهای پیشرفته‌‌‌ای همچون استرالیا (۷۳)، کانادا (۷۴) و ایالات متحده (۶۷) اشاره کرد. آمریکا برای نخستین بار در تاریخ از جمع ۲۵ کشور صدرنشین این جدول خارج شد و با امتیاز ۶۷ به رتبه ۲۷ سقوط کرد. بر این اساس، ۲۵ کشور موفق شدند امتیازهای خود را بهبود ببخشند که از جمله آنها می‌توان به استونی (۷۴)، سیشل (۷۰) و ارمنستان (۴۹) اشاره کرد.

بر اساس گزارش اخیر سازمان شفافیت بین‌الملل، تلاش‌‌‌ها در زمینه مبارزه با فساد، حقوق بشر و دموکراسی در سطح جهان دچار رکود شده یا افت کرده و حتی مورد حمله قرار گرفته است. این موضوع تصادفی نیست. تداوم استفاده دولت‌‌‌ها از پاندمی کووید-۱۹ برای مخدوش کردن حقوق بشر و دموکراسی نیز می‌تواند در آینده منجر به افت بیشتر تلاش‌‌‌های ضدفساد درسطح جهان شود. به عنوان مثال کشور فیلیپین سقوطی را که از سال ۲۰۱۴ شروع کرد، ادامه داده است چون رئیس جمهوری این کشور از زمان انتخاب خود در سال ۲۰۱۶ آزادی سندیکاها و آزادی بیان را مخدوش کرده و با رقم ۲۰ کشته در سال ۲۰۲۰ آمار بالای اعدام مدافعان حقوق بشر را به ثبت رسانده است.

سازمان شفافیت بین‌الملل از دولت‌‌‌ها خواسته است در زمینه تلاش‌‌‌های مبارزه با فساد و حقوق بشر فعالانه وارد عمل شوند و از مردم سراسر جهان درخواست کرده است که برای تغییر مطالبه‌‌‌گرانه در این زمینه به یکدیگر بپیوندند.

سازمان شفافیت بین‌الملل برای تهیه جدول رتبه‌‌‌بندی خود از ۱۳ منبع خارجی استفاده می‌کند که از جمله آنها می‌توان به بانک جهانی، مجمع جهانی اقتصاد، شرکت‌های خصوصی مشاوره ریسک و اندیشکده‌‌‌ها اشاره کرد. امتیازها منعکس‌‌‌کننده نظرات کارشناسان و فعالان کسبوکارهاست. فرآیند تهیه شاخص ادراک فساد به‌طور مداوم مورد بازبینی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که تا حد ممکن درست و منسجم است.