خواندن ذهن انسان با دستگاه اسکن متصل به هوش مصنوعی!
اما اینک یک تیم تحقیقاتی در سنگاپور با استفاده از دستگاه اسکن و هوش مصنوعی، روشی پایه‌ای برای رمزگشایی از این اسکن‌های مغزی و بازتولید تصاویری که افراد در ذهن خود تصور می‌کنند، ابداع کرده است. این اختراع می‌تواند مهارت‌های ارتباطی افراد دچار معلولیت را متحول کند و به آنها امکان دهد که پیام‌هایی را با ذهن خود منتقل کنند. اما افزون بر آن، پرسش‌های اخلاقی و حقوقی جدیدی در مورد چگونگی توسعه احتمالی این فناوری ایجاد می‌کند؛ از جمله اینکه ممکن است از آن در راستای منافع شرکت‌ها یا برای نظارت دولت‌های استبدادی بر شهروندان، سوءاستفاده شود. ژیجیاو چن، دانشجوی دوره دکترا در دانشگاه ملی سنگاپور(ان‌یو‌اس) و از پژوهشگران اصلی یک تیم بین‌المللی با اعضایی از کشورهای مختلفی همچون چین و ایالات‌متحده، فناوری «دستیابی به ذهن» این تیم را با یک «چت‌جی‌پی‌تی کوچک برای مغز» مقایسه می‌کند.
به گفته او، این فناوری از مجموعه داده‌های یک تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی(fMRI) در مقیاس بزرگ برای یادگیری استفاده می‌کند و می‌آموزد که مغز ما چگونه چیزها را تفسیر و در مورد آنها فکر می‌کند. این روش از اسکن‌های مغزی شرکت‌کنندگان رده سنی جوان استفاده می‌کند که در یک دوره ۱۸ ساعته وارد دستگاه تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی می‌شوند تا به تصاویری از مجموعه داده‌ای متشکل از ۱۶۰ هزار تصویر نگاه کنند و به مدت ۹ ثانیه به هر یک خیره شوند. این مجموعه تصاویری را از ساختمان‌های روزمره گرفته تا عکس فعالیت‌های ورزشی مانند بیسبال، یا حیات وحش، از جمله زرافه‌ها و قوها، شامل می‌شود. سپس سیگنال‌ها با یک مدل هوش مصنوعی به نام «مایند-ویس» مرتبط می‌شوند تا به آن آموزش دهند که الگوهای مغزی خاصی را با ویژگی‌های تصویری خاص، مانند رنگ، شکل، بافت و معنا مرتبط کند. این دستگاه، در مرحله نهایی، می‌تواند بر اساس تجزیه‌و‌تحلیل فعالیت مغز شرکت‌کنندگان، محرک‌های بصری دیده نشده را از تصاویر جدیدی که در آزمایش دستگاه تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی به شرکت‌کنندگان نشان داده شده بود، تفکیک کند. چن می‌گوید که به بیان دیگر، «مایند-ویس» قادر است تصاویر را از ذهن ما بخواند و بازسازی کند.
به گفته او، تصاویر رمزگشایی‌شده، سازگارند. اگرچه این تصاویر با دقت ۱۰۰ درصدی بازتولید نمی‌شوند، به طرز چشمگیری هماهنگ‌اند و در قیاس با آزمایش‌های پیشین، به مراتب جلوترند. این روش رمزگشایی، در درک چگونگی پردازش و تفسیر مغز ما از دنیای اطراف نقش مهمی دارد. این نکته به پژوهشگران کمک می‌کند تا عملکرد پیچیده مغز را در توان ادراکی آن دریابند. این فناوری طی چند سال می‌تواند دریچه تازه‌ای به روی افراد مبتلا به نارسایی‌های جسمی بگشاید و به آنها امکان دهد که با دستگاه پیشرفته‌تری تعامل کنند که می‌تواند به صورت آنی، فرآیندهای شناختی و تصمیم‌گیری انسان را تقلید کند. چن می‌گوید برای مثال، افرادی که قادر به تایپ کردن نیستند، کافی است که جمله‌ای را تصور کنند و این ابزار خواهد توانست جمله‌ای را که فرد درباره آن فکر می‌کند، رمزگشایی کند. هلن ژو، استادیار در مرکز خواب و علوم شناختی دانشگاه ملی سنگاپور می‌گوید که دستیابی به این هدف یک دهه طول خواهد کشید. به گفته او، برای تجاری‌سازی این مفهوم، لازم است که از تجهیزات سنگین مانند دستگاه‌های «اف‌ام‌آر‌آی»، به دستگاه‌های حمل‌شدنی مانند پیشانی‌بند «ای‌ای‌جی» (الکتروانسفالوگرام) رو آوریم که برای تشخیص فعالیت مغز، از حسگر استفاده می‌کنند. در شکل کنونی این دستگاه، به زور نمی‌توان ذهن کسی را خواند، زیرا موافقت فرد برای کارکرد آن ضروری است. کافی است که فرد به چیز دیگری فکر کند و در این صورت ماشین دیگر کار نمی‌کند. اما در آینده با پیشرفت علم و هوش مصنوعی و با پیچیده‌تر شدن دستگاه‌ها، به لحاظ تئوری این خطر وجود دارد که بتوان بدون اجازه افراد، ذهن آنها، یا دست‌کم بخشی از آن را خواند. این بنیاد از اندیشیدن تدابیری برای جلوگیری از رمزگشایی فعالیت مغزی افراد بدون رضایت آنها، برای حفاظت از هویت و اراده آزاد افراد و از حق دسترسی عادلانه به فناوری افزوده ذهنی حمایت می‌کند. این بنیاد در حال حاضر با سازمان ملل متحد همکاری می‌کند تا بررسی کند که با پیشرفت سریع در علوم اعصاب، چگونه می‌توان افزایش آگاهی عمومی را با معاهدات حقوق بشری در پارلمان‌های کشورها هماهنگ کرد.
