برنده جنگ رقابتی سرویسهای استریم کیست؟
آینده تلویزیون‌های اینترنتی
بیم و امیدهای بازار تلویزیون‌های اینترنتی
شرکتهاي رسانهاي در سال جاري ميلادي بيش از ۲۳۰ ميليارد دلار براي توليد محتواي ويدئويي صرف ميکنند
فیلم انیمیشنی «قرمز شدن» (Turning Red) داستان دختر نوجوانی است که موقع هیجان‌زده شدن، به یک پاندای بزرگ و قرمز رنگ تبدیل می‌شود؛ انیمیشنی که قرار است در ماه آینده میلادی شرکت دیزنی آن را منتشر کند. دیزنی بزرگ‌ترین شرکت رسانهای جهان است که در سال آینده میلادی، صدمین تولدش را جشن می‌گیرد و دیگر جوان و تازه‌کار نیست. با این حال دیزنی در حال عبور از تغییرات سخت و ناخوشایندی است که دارد در مسیر بازتعریف کسب‌وکار 260 میلیارد دلاری‌اش، تجربه می‌کند؛ تغییراتی که به واسطه سرویس استریم ویدئویی آن - که تنها دو سال از ظهور آن می‌گذرد- در حال وقوع هستند.
این تجربه تا حالا موفق بوده است. در ابتدا انتظار می‌رفت تعداد مشترکان سرویس استریم یا پخش آنلاین این شرکت که با نام دیزنی پلاس شناخته می‌شود، در پنج سال اول منتهی به سال 2024 دست‌کم به 60 میلیون نفر برسد. با این حال تنها در طول دوازده ماه تعداد مشترکان این سرویس به این رقم رسید و حالا امید است تا سال 2024 این تعداد به 260 میلیون نفر برسد. «باب چاپک» که پیش از پاندمی کووید-19 به مدیرعاملی دیزنی پلاس رسید، به خوبی مجاب شده که آینده شرکت دیزنی در گرو پخش آنلاین و مستقیم برای کاربران است که حالا کنترل آن در قالب یک ستاره قطبی در دستان او قرار دارد. هر چند دیزنی پلاس سرویس محبوب و پرقدرتی است، اما تضمینی وجود ندارد که بتواند از روزگار بی‌رحم رقابتی جان سالم به در ببرد که به عنوان جنگ سرویسهای استریم شناخته می‌شود.
با این حال هنوز شک و تردیدهایی وجود دارد پاداش برندگان این رقابت چه خواهد بود. دیزنی و رقبایش هر سال متعهد می‌شوند که سرمایه و انرژی بیشتری برای بخش محتوا صرف کنند. با این حال روند رشد تعداد مشترکان در حال کندتر شدن است. اتفاقی که دارد رخ می‌دهد آن است که شرکت‌های رسانهای قدیمی در حال تغییر مسیر از تجارت بسیار سودآور تلویزیون کابلی به جریانی جایگزین و کمتر سودآور هستند. از آنجا که بازار تحریک‌پذیر و پرنوسان است و در هفته گذشته در حالی قیمت سهام شرکت‌های آلفابت و آمازون تا حدود یک‌دهم افزایش پیدا کرد که قیمت سهام شرکت متا تا یک‌چهارم سقوط کرد، سرمایه‌گذاران نگران و در انتظار گزارش مالی فصلی شرکت دیزنی هستند که قرار است در روز نهم فوریه منتشر شود. باب چاپک هم این نگرانی را دارد، چون قرارداد همکاری‌اش با دیزنی تا یک سال آینده به سر خواهد رسید.
در ماه گذشته و بعد از آنکه شرکت نتفلیکس - که رهبر بازار سرویسهای پخش آنلاین است- پیش‌بینی کرد در فصل اول سال 2022 دست‌کم 5/ 2 میلیون مشترک جدید خواهد داشت، بازارها فضای رقابتی‌تر پیدا کردند. شاید به همین دلیل است که فصل اول سال جاری میلادی، ضعیف‌ترین فصل اول از سال 2010 و زمانی بوده است که مشترکان نتفلیکس هنوز دی‌وی‌دی‌های درخواستی‌شان را از طریق ایمیل سفارش می‌دادند و دریافت می‌کردند. اخبار اخیر نشان دادند که قیمت سهام این شرکت در این فصل تا بیش از یک‌چهارم کاهش پیدا کرده است. شرکت دیزنی در فصل گذشته اعلام کرد که تنها 1/ 2 میلیون نفر مشترک جدید - دست‌کم به صورت تجربه کوتاه‌مدت- از سرویس پخش آنلاین آن استفاده می‌کنند و این خبر سیگنال ارتعاشی دیگری به بازارها فرستاد. با این اوصاف بعضی کارشناسان و تحلیل‌گران انتظار دارند روند رشد در این صنعت به کندی دنبال شود.
در همین حال، شرکت‌ها بادهای مخالف موقتی را هم سرزنش می‌کنند؛ اتفاقاتی از جمله تداوم آثار ناشی از همه‌گیری کووید-19، تاخیر در تولید محتوا و در مورد سرویس اپل‌تی‌وی پلاس، حذف امکان استفاده رایگان آزمایشی. با این حال بعضی از تحلیل‌گران به این نتیجه رسیده‌اند که سقف حق اشتراک‌ها کمتر از میزانی است که آنها فکر می‌کردند. بانک سرمایه‌گذاری مورگن استنلی حالا معتقد است که شرکت نتفلیکس سال 2024 را با 260 میلیون عضو در سراسر جهان به پایان می‌رساند، در حالی که تخمین‌های اولیه از این رقم برابر 300 میلیون عضو بود. این در حالی است که همان‌قدر که شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویسهای استریم، پتانسیل خوبی برای افزایش قیمت‌ها در کشورهای ثروتمند می‌بینند، این کار را در کشورهای در حال توسعه بسیار سخت می‌دانند. شرکت نتفلیکس اخیرا در هندوستان قیمت طرح پایه خودش را از 60/ 6 دلار در ماه به 60/ 2 دلار کاهش داد. مورگن استنلی حالا انتظار دارد که درآمد نهایی نتفلیکس در دوره زمانی متوسط، شاهد رشد سالانه حدود 10 درصدی باشد، در حالی که پیش‌بینی‌های گذشته برای این رقم حدود 15 درصد بود.
به این ترتیب همان‌طور که رشد درآمدها رو به کاهش است، هزینه‌ها افزایش پیدا می‌کنند. شرکت تحقیقاتی Ampere Analysis پیش‌بینی کرده است که شرکت‌های رسانهای در سال جاری میلادی بیش از 230 میلیارد دلار برای تولید محتوای ویدئویی صرف می‌کنند. نتایج ضعیف نتفلیکس در حالی که منتشر شد که این شرکت با انتشار سریال اسکوئید گیم که محبوب‌ترین سریال این شرکت و فیلم «اعلام قرمز» که موفق‌ترین فیلم آن است، عنوان قوی‌ترین دارنده محتوای ویدئویی دنیا را به خودش اختصاص داد. دیزنی پلاس هم اگرچه عملکردی بهتر از آنچه تصور می‌شد، داشته است، اما این هزینه بسیار بیشتری را هم پرداخته است. سه سال پیش شرکت دیزنی اعلام کرد که تا سال 2024 چیزی در حدود دو میلیارد دلار برای پخش آنلاین محتوای ویدئویی صرف خواهد کرد. اما باب چاپک اخیرا گفت که این رقم به بیش از 9 میلیارد دلار خواهد رسید.
صرف هزینه در این حوزه همچنان تا حدودی بالا خواهد رفت، چون هزینه تولید فیلم و سریال هم در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده است. فصل پایانی سریال «بازی تاج‌وتخت» شرکت وارنر مدیا در سال 2019 برای هر اپیزود هزینه‌ای در حدود 15 میلیون دلار داشته است. آمازون در ماه سپتامبر اعلام کرد که این هزینه برای تولید هر اپیزود سریال «ارباب حلقه‌ها» تا چهار برابر خواهد بود. این در حالی است که مخاطبان بیشتری متقاضی تماشای فیلم و سریال شده‌اند. حالا اغلب افراد عضویت‌شان در تلویزیون‌های کابلی را لغو کرده و به سمت گرفتن اشتراک تلویزیون‌های اینترنتی می‌روند. به همین دلیل کیفیت محتوا این روزها اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است. بررسی‌های شرکت تحلیل داده Antenna نشان می‌دهد که سرویس اپل‌تی‌وی پلاس که با مشکلات جدی برای باقی ماندن در این بازار رقابتی مواجه است، هر ماه یک‌دهم کاربرانش را از دست می‌دهد و به این ترتیب این رقم می‌تواند در طول یک سال برابر با بیش از صد درصد کاربران این سرویس باشد. حتی نتفلیکس که در زمینه محتوای اختصاصی در صدر فهرست شرکت‌های رقیب قرار دارد، انتظار دارد در سال جاری میلادی شاهد کاهش 19 درصدی حاشیه سود عملیاتی خود باشد که این اتفاق برای نخستین بار در شش سال اخیر رخ خواهد داد. با این همه میزان رشد تعداد مشترکان نشان می‌دهد که همچنان محتوای باکیفیت و اختصاصی حرف اول را می‌زند و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در این جنگ رقابتی داشته باشد. در حالی که بازار سرویسهای پخش آنلاین و تلویزیون‌های اینترنتی به سرعت در حال داغ‌تر و محبوب‌تر شدن است، انتظار می‌رود که بازیگران نوظهوری به این بازار ملحق شوند و با این اوصاف عرصه رقابتی جدی‌تری شکل بگیرد؛ میدان رقابتی بزرگ که حتی نام‌های بزرگ و شرکت‌های رسانهای قدیمی و شناخته‌شده هم برای باقی ماندن در آن و کسب سهم بیشتر، به مبارزه‌ای سخت ناچارند.
