اخبار اندیشه - روزنامه شماره ۵۹۳۵

• 

  مقیاس؛ پاشنه آشیل توسعه

  دنیای اقتصاد-ترجمه: برزین جعفرتاش: یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصادهای در حال توسعه، نبود کارخانه‌‌‌های بزرگ مقیاس است. بدون وجود کارخانه‌‌‌های بزرگ امکان بهره‌‌‌گیری از اقتصاد مقیاس، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و بازاریابی خارجی نیست. اقتصاد ایران هم از نبود بنگاه‌‌‌های بزرگ و رقابت‌‌‌پذیر رنج می‌‌‌برد و در عمده صنایع شاهد رقابت تعداد بسیار زیادی بنگاه کوچک و متوسط غیررقابتی هستیم. به‌ویژه با تشدید تحریم‌‌‌ها و محدودیت ارتباط تولیدکنندگان داخل با بازارهای جهانی، مشکل مقیاس دوچندان شد. به این معنی که بنگاه‌‌‌های داخلی حالا صرفا بر سر بازار نه چندان بزرگ داخلی مجبور به رقابت هستند و امکان افزایش مقیاس تولید از طریق توسعه بازارهای خارجی اگر غیرممکن نباشد بسیار سخت است. از این رو توجه به مساله مقیاس پایین تولیدکنندگان در اقتصاد ایران اهمیت بسزایی دارد. آلیس امسدن، اقتصاددان توسعه در کتاب «خیزش سایرین» مساله فقدان بنگاه‌‌‌های بزرگ مقیاس در کشورهای در حال توسعه را مورد بحث و بررسی قرار می‌‌‌دهد. به باور او، اندازه کوچک کارخانه‌‌‌ها در کشورهای در حال توسعه که در این یادداشت از آنها به عنوان «سایرین» یاد می‌‌‌کند یکی از عوامل اصلی عقب‌‌‌ماندگی است.