اخبار تاريخ و اقتصاد - روزنامه شماره ۴۳۱۸

• 

  دگرگونی ساختارها

  در اردیبهشت سال ۱۳۰۸ در آستانه یک رویارویی مهم و طولانی میان دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران که بیش از نیم قرن بر تاریخ معاصر ایران تأثیر نهاد، در پالایشگاه آبادان ـ قلب امپراتوری شرکت نفت، در خوزستان ـ یک اعتصاب گسترده کارگری رخ داد. این اعتصاب که در نوع خود نخستین اعتصاب کارگری مهم بود که در ایران رخ می‌داد، دولت ایران را در موقعیت دشواری قرار داد.
• 

  کارگران زن و وضعیت آنان در آستانه صنعتی شدن

  در سال ۱۹۰۰ بیشتر جمعیت کاری را چوپانان چادرنشین یا کارگران کشاورز تشکیل می‌دادند. هالیدی می‌نویسد: «از نظر اجتماعی جامعه تحت سلطه روسای قبایل، زمین‌داران بزرگ، بازرگانان و اشرافیت دربار بود و در خدمات شهری الگویی که به آرامی تا دهه ۱۹۴۰ در حال تغییر بود، تملک‌های رضاشاه طی دهه ۱۹۲۰تا ۱۹۳۰اعضای واقعی طبقات زمین‌دار را تغییر داد.

• فرمان احیای مشروطه

  ۱۱ اردیبهشت ۱۲۸۸ در پی ادامه مقاومت مردم شهرهای بزرگ ایران علیه حکومت قاجار، محمد علی شاه فرمان عفو عمومی و احیای مشروطیت را صادر کرد. پس از این فرمان کنسول‌های روس به قزوین و اصفهان رفتند و به محمدولی خان تنکابنی و سردار اسعد گفتند بنا به قول شاه بهتر است دست از ستیز بردارند و منتظر گشایش مجلس باشند؛ ولی آنها زیر بار نرفتند و گفتند مشکلی با شاه ندارند و صرفا خواهان احیای سیستم مشروطه هستند. در این هنگام تفنگداران نیروی دریایی انگلیس در بوشهر پیاده شدند. محمدعلی شاه روز ۱۴ اردیبهشت ۱۲۸۸ فرمان انتخابات را برای ۲۸ تیرماه صادر کرد و دستخطی داد که اعلام می‌کرد همان متمم و قانون اساسی اجرا خواهد شد.
• 

  بلندترین آسمانخراش دنیا

  ۱۱ اردیبهشت ۱۳۱۰ (اول مه ۱۹۳۱) بلندترین آسمانخراش دنیا با حضور رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، هربرت هوور، در نیویورک افتتاح شد. این آسمانخراش ۱۰۲ طبقه‌ای که «امپایر استیت» نامیده شده بود نقطه عطفی در تاریخ بلندمرتبه‌سازی بود. عملیات ساختمانی امپایر استیت در ماه مارس ۱۹۳۰ در زمینی که پیش‌تر هتل والدورف آستوریا در آن واقع بود آغاز شد و عملیات ساخت آن ۱۴ ماه طول کشید.

• کارگران؛ پیاده‌نظام «ضدامپریالیستی» اردوگاه شوروی

  ۱۱ اردیبهشت روز جهانی کارگر است. در اینجا بخشی از گفت‌وگو با محسن حکیمی، مترجم و تحلیلگر را می‌آوریم که به موضوع تاثیرگذاری انقلاب اکتبر بر فضای کارگری در ایران و تبدیل کارگران به پیاده‌نظام «ضدامپریالیستی» اردوگاه شوروی اشاره کرده است:
• 

  تجارت عمومی

  در داخل خلیج‌فارس از دیرباز تجارت خرما و ماهی نمک سود، وجود داشته است که به مناطق مجاور نظیر «مسقط» که در خارج از خلیج‌فارس واقع است، صادر می‌شد. این دو کالا اصولا برای مصرف اهالی بومی خلیج‌فارس بود که توسط آنها نیز مبادله می‌شد. بازرگانی و مبادله کالا هم به‌صورت واردات و هم صادرات در این ناحیه جریان داشت. کالاهای صادراتی عمدتا شامل این موارد بودند: زاج، عرقیات، البسه، ارسنیک، انقوزه، پادزهر (تریاق)، گوگرد، برنج، کرباس، فرش، فلوس، میخک، چینی‌آلات، طناب الیاف، هل، مس (و مس‌آلات قدیمی)، میخ‌های مسی، حنا، پنبه و نخ‌های پنبه‌ای، خرما، خاک سرخ، روغن، زنجبیل، غلات، سیر، طلاجات، اسب، سنبل، آهن، کشمش، چرم، حصیر، عصاره گل لادن، صمغ، دارو، صدف، نفتا، لاجورد، پیاز، عطریات، گلاب، ابریشم خام، کندر، سقمونیا (نوعی صمغ گیاهی که در طب سنتی مصرف دارویی دارد)، زعفران، باله کوسه و احشای ماهی، صدف، مرجان، صابون، شیرینی‌جات، کاسه لاک‌پشت، فلزات مطلا و....

• گفته‌ها