شبی که تایتانیک غرق شد
گروه تاریخ و اقتصاد: شباهنگام 14 آوریل سال 1912 کشتی تایتانیک در اقیانوس آتلانتیک شمالی دچار حادثه شد. این بزرگ‌ترین و مشهورترین حادثه دریایی اوایل قرن بیستم بود که هنوز نیز در یادها مانده است. روزنامه «نیویورک هرالد» روز بعد از حادثه در صفحه اول خود چنین تیتری را به رویت خوانندگانش رساند: «از مجموع 1800 نفر سرنشین‌های تایتانیک تنها 675 نفر که عمدتا زن و کودک هستند نجات یافتند.» البته چندی بعد معلوم شد که این خبر هول هولکی تنظیم شده و آمار دقیق این بوده است: از ۲ هزار و ۲۲۳ نفر مسافر فقط ۷۰۶ نفر نجات یافتند و هزار و ۵۱۷ نفر غرق شدند. ۱۹۹ نفر از مسافران درجه یک و ۱۱۹ نفر از مسافران درجه ۲ و ۱۰۴ نفر از مسافران درجه ۳ نجات یافتند. در جریان این فاجعه، ۱۳۴۷ مرد و ۱۰۳ نفر زن جان خود را از دست دادند. نیمی از کودکان هم در آب غرق شدند و اکثر مسافران به دلیل سرمای شدید و دمای ۲ درجه آب یخ زدند.
در آن شب کاپیتان کشتی پس از آنکه دریافت کار خراب است، چنین گفت: «از این لحظه به بعد هر کسی مسوول جان خودش است.» کاپیتان ادوارد جان اسمیت ۶۲ ساله وقتی از کابین خارج شد، دیگر اثری از خود بر جای نگذاشت و سایه‌اش هم میان ترددهای سراسیمه سرنشینان و خدمه تایتانیک روی عرشه گم شد. بعد‌ها هم جسد وی هرگز پیدا نشد.
تایتانیک در آن زمان بزرگ‌ترین کشتی بخار مسافربری جهان بود که در کارخانه کشتی‌سازی هارلند و ولف در ایرلند ساخته شد. مهندسان این کشتی پیشرفته‌ترین تکنولوژی موجود در آن زمان را به کار گرفته بودند. طرح اولیه کشتی توسط لرد پیر، رئیس کارخانه ارائه شده بود که پس از بررسی توسط مدیران کارخانه مورد تایید واقع شد. سرانجام در ۳۱ مارس سال ۱۹۰۹ میلادی ساخت تایتانیک آغاز شد و مهندسان و کارگران کارخانه دو سال مشغول آن بودند.
تایتانیک دارای ۴ سیلندر، ۴ دودکش، ۳ موتور بخار و یک توربین فشار معکوس به همراه ۳ پروانه پرقدرت بود. استخر شنا، زمین ژیمناستیک، کتابخانه و زمین بازی اسکوواچ داشت. برای مقامات اتاق‌های درجه یک از چوب و مبلمان بسیار گرانقیمت و فوق‌العاده زیبا استفاده شده بود. اتاق‌های درجه ۲ و ۳ نیز تمام امکانات رفاهی مورد نیاز را داشتند. پلکان کشتی بسیار زیبا بود و از چوب بلوط ساخته شده بود. لامپ‌ها طوری انتخاب شده بود که نورها طبیعی به نظر برسد و اوج تکنولوژی آمیخته با معماری در این کشتی مشاهده می‌شد.

بلای شبانه
شب یکشنبه ۱۴ آوریل سال ۱۹۱۲ میلادی بود. درجه حرارت هوا به سرعت در حال کاهش بود و آب اقیانوس سردتر می‌شد، ماه در آسمان دیده نمی‌شد اما هوا نسبتا صاف بود. در ساعت ۱۱ و ۴۰ دقیقه پیامی برای تایتانیک مخابره شد که در آن هشدار داده شده بود که یک توده یخ شناور در مسیر کشتی وجود دارد. چند دقیقه بعد پیام دیگری از کشتی دیگر با همین مضمون به تایتانیک مخابره شد اما هیچ‌کدام از دو پیام به تایتانیک نرسید.
در ساعت ۱:۴۵ ناگهان یک توده یخ در مقابل کشتی ظاهر شد. زنگ خطر سه بار به صدا درآمد. کاپیتان تمام تلاش خود را برای تغییر مسیر کشتی انجام داد اما دیر شده بود. گوشه راست کشتی با توده یخ برخورد کرد و چندین جای کشتی صدمه دید.
ناگهان آب وارد کشتی شد. صدمات وارده جبران‌ناپذیر بود. کاپیتان اسمیت و توماس اندرو به این نتیجه رسیدند که کشتی در حال غرق شدن است و در نیمه شب دستور دادند که قایق‌های نجات را به آب بیندازند.
تایتانیک دارای ۲۰ قایق نجات به ظرفیت یک هزار و ۱۷۸ نفر بود. در حالی که تعداد خدمه و مسافران روی هم ۲ هزار و ۲۲۳ نفر بود. ۱۶ قایق درون جرثقیل کشتی و تعدادی هم قایق تاشو وجود داشت.
مسافران درجه ۱ و ۲ کشتی به راحتی به قایق‌ها دسترسی داشتند اما مسافران درجه ۳ امکان دسترسی به قایق نداشتند. یک در بزرگ مسافران درجه ۳ را از بقیه مسافران جدا می‌کرد. زمانی که زنان و کودکان مسافران درجه ۱ و ۲ نجات یافتند، مسافران درجه ۳ هنوز انتظار می‌کشیدند. ابتدا زنان و کودکان را سوار قایق‌ها می‌کردند. دو نفر از خدمه کشتی مرتبا پیام می‌فرستادند و اوضاع نابهنجار به وجود آمده را گزارش می‌دادند و چند کشتی از جمله المپیک، پیام را دریافت کردند اما آنها به قدری دور بودند که هیچ کدام نتوانستند خود را به موقع برسانند. یکی از کشتی‌ها ۴ ساعت بعد از حادثه رسید.
مسافران هیچ کدام غرق شدن تایتانیک را باور نداشتند. برای همین ابتدا بیشتر قایق‌ها تقریبا خالی بودند. اما پس از گذشت اندک زمانی مسافران متوجه وخامت اوضاع شدند و کشتی کم‌کم به داخل آب می‌رفت. در ساعت 2:20 دقیقه بامداد کشتی از وسط به دو نیم شد و یک قسمت به‌طور کامل درون آب رفت و پس از گذشت چند دقیقه نیمه دیگر تایتانیک هم درون آب فرو رفت و این چنین عصر تایتانیک به پایان رسید.
بقایای این کشتی عظیم بخار تا ۷۳ سال دست‌نخورده در اعماق اقیانوس باقی ماند. در سال ۱۹۸۵ یک تیم غواصی باستان‌شناسی بقایای تایتانیک را در عمق ۴ هزار متری کشف کردند.
دماغه و قسمت پاشنه کشتی به فاصله ۶۰۰ متری از یکدیگر در کف اقیانوس جای گرفته و میان آنها مبلمان، چمدان‌ها، تکه‌های لباس، ظرف، جواهرات و دیگر اشیای شخصی مسافران به چشم می‌خورد؛ شاهدان خاموش یک فاجعه انسانی.