المپیک؛ بازگشت به مفهوم باستانی بازی

دنیای‌اقتصاد: بازی‌های المپیک به تعبیر یک مورخ، بازگشت انسان مدرن به مفهوم باستانی بازی است. این روزها که المپیک در پاریس، این پایتخت مدرنیته به قول والتر بنیامین، فیلسوف مکتب فرانکفورت جریان دارد، بشریت بیشتر از هر زمان دیگری به منطق بازی در زندگی‌اش نزدیک شده است؛ از اقتصاد ورزش که سراسر مبتنی بر سازوکار بازی است، تا بازی در عرصه‌های سیاسی و دیپلماتیک و نیز بازی‌های رایانه‌ای و اشکال نوین درآمدزایی، همچون رمزارزها.

المپیک در یونان باستان به‌عنوان یک جشن آیینی ارتباط نزدیکی با اساطیر داشت. این بازی‌ها به افتخار زئوس، بزرگ خدایگان برگزار می‌شد. بر اساس افسانه‌ها، زئوس در المپیای باستانی متولد شد و معبد زئوس در این مکان قرار داشت. نام قهرمانان اساطیری مانند هرکول نیز در وقایع مرتبط با المپیک دیده می‌شود.

در دوران باستان، پیروزی در المپیک نه تنها به معنای موفقیت ورزشی بلکه به معنای کسب افتخار برای شهر و کشور بود. ورزشکاران برنده به‌عنوان قهرمانان ملی شناخته می‌شدند و در برخی موارد، داستان‌هایی درباره آنها ساخته می‌شد که جنبه‌های اساطیری داشت.

هنگامی که در دهه ۱۸۸۰«کورتیوس» باستان‌شناس آلمانی در دل تپه‌های خاموش «المپیا» به کاوش پرداخت، تصور نمی‌کرد سنگ بنای یک اتفاق بزرگ جهانی را گذاشته است. بازی‌های المپیک با الهام از این نام شکل گرفت و سال۱۸۹۶ در آتن طراحی و برگزار شد. بانی این رویداد، بارون دوکوبرتن فرانسوی بود و بیشتر بودجه آن را جورجیوس اورف، معمار یونانی تامین کرد. ۲۴۱ورزشکار مرد از ۱۴کشور در این دوره از بازی‌ها شرکت کردند.

هیچ ورزشکاری از آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی در این بازی‌ها حضور نداشت و ورزشکاران کشور آمریکا تنها ورزشکاران غیراروپایی نخستین دوره المپیک بودند.

بازی‌ها در روز ششم آوریل۱۸۹۶ با حضور پادشاه یونان و بیش از ۵۰هزار تماشاگر در ورزشگاه پاناتینایکو افتتاح شد. اولین قهرمانی المپیک مدرن، به نام جیمز کانلی آمریکایی رقم خورد. او دانشجوی ۲۷ساله دانشگاه‌ هاروارد بود که بدون اجازه دانشگاه و با هزینه شخصی به آتن آمد و در پرش جفت (دوگام دورخیز) به مقام قهرمانی رسید.

اولین قهرمان دو ۱۰۰متر المپیک هم یک آمریکایی به نام توماس بورک بود که این مسافت را در ۱۲‌ثانیه دوید. در ژیمناستیک آلمانی‌ها ۴مدال طلا از ۵مدال طلا را به‌دست آوردند.

کارل شومان، ورزشکار آلمانی سه مدال در ژیمناستیک و یک مدال در کشتی به‌دست آورد. اسپیریدون لوئیس، دونده یونانی که یک چوپان بود نخستین مدال المپیک را در دو ماراتن به‌دست آورد. او مسافتی حدود 40کیلومتر را در زمان 2ساعت و 58دقیقه و 50ثانیه طی کرد و به خط پایان رسید. پیروزی لوئیس او را به قهرمان ملی یونان تبدیل کرد.

برگزاری المپیک از همان آغاز به سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های ورزشی، حمل‌ونقل، هتل‌ها و سایر خدمات عمومی یاری رسانده است.

 همچنین برگزاری المپیک می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی و رونق صنعت گردشگری و افزایش درآمدهای مربوط به آن منجر شود. برگزاری المپیک معمولا هزینه‌های بسیار بالایی دارد که ممکن است فراتر از بودجه پیش‌بینی‌شده باشد.

برخی از کشورها ممکن است منابع مالی را صرف برگزاری المپیک کنند که می‌توانستند برای نیازهای اجتماعی دیگر مانند آموزش، بهداشت و مسکن استفاده شوند.

در المپیک1900 پاریس ۱۱۰۰ورزشکار از ۲۴کشور حضور داشتند. هزینه برگزاری این بازی‌ها حدود ۵۰۰هزار فرانک (واحد پول آن زمان فرانسه) تخمین زده شده است.

برای اولین بار زنان نیز در این رقابت‌ها حضور یافتند. این دوره از بازی‌ها به‌دلیل برگزاری همزمان با نمایشگاه جهانی پاریس (Exposition Universelle) و ایده ترویج ورزش و فرهنگ در سطح بین‌المللی، اهمیت ویژه‌ای داشت.

نکته اینجاست که تاکنون تمام پیشنهادهای برگزاری المپیک از سوی آفریقا و آمریکای جنوبی رد شده‌اند و بازی‌های المپیک در شهرهای اروپایی و آمریکای شمالی و شهرهای آسیای شرقی برگزار شده است.

بسیاری بر این باورند که بازی‌های المپیک باید در مناطق فقیرتر دنیا نیز برگزار شود. اقتصاددانان به این نکته اشاره می‌کنند که سرمایه‌گذاری‌های عظیم زیربنایی می‌تواند شهرهای فقیرتر را پس از برگزاری بازی‌ها به شهرهایی با تولید ناخالص داخلی بیشتر تبدیل کند.

به‌طور کلی، المپیک ۱۹۰۰ پاریس، تجربه‌ای متفاوت در زمینه برگزاری رویدادهای بین‌المللی بود که تا به امروز ادامه یافته است.