نقطه پایان دولت دکتر مصدق بر رابطه سیاسی با انگلیس حسین فاطمی با محمد مصدق در شورای امنیت سازمان ملل متحد

پس از ده‌ها سال حضور تمام‌‌قد انگلیس در عرصه سیاست ایران از دوران قاجار تا پهلوی، این نخستین‌‌بار بود که به حضور این کشور در ایران، برای مدتی پایان داده می‌‌شد.  ۲۴مهرماه همان سال دکتر مصدق در نامه‌‌ای به نمایندگان مجلس شورای ملی دلایل تصمیم دولتش مبنی بر قطع رابطه با دولت انگلیس را به اطلاع ایشان رساند و رادیو  متن این نامه را پخش کرد.  بخش‌هایی از نامه مصدق به نمایندگان به این شرح بود: «مجلس شورای ملی/ آقایان نمایندگان محترم مستحضرند که جنبش ملی ایران از روز اول با کارشکنی‌‌ها و تحریکات عوامل شرکت سابق و دولت انگلیس در داخل و خارج کشور روبه‌رو شد. این تلاش‌‌ها و تشبثات زحمات فوق‌العاده برای ما فراهم کرد؛ ضمنا به آبروی خود آنها نیز لطمه زد؛ زیرا هر‌‌یک از این تشبثات پرده تازه‌‌ای از روی رفتار ظالمانه زورمندان برداشت و چهره سیاست استعماری آنان را بیشتر نمایان ساخت.

با مختصر تاملی آقایان به خاطر خواهند آورد که از روز ۲۹اسفند۱۳۲۹ تا امروز که قریب ۱۹ماه از اولین تصمیم مجلس ایران می‌‌گذرد، چه مشکلاتی در راه موفقیت ما به وجود آورده و تا چه حد دامنه تحریک و آشوب و اغتشاش را فقط به خاطر منفعت‌‌طلبی و استفاده‌‌جویی توسعه داده‌‌اند. پس از آنکه صنعت نفت در مجلسین ملی تصویب شد و ملت ایران به این آرزوی خود رسید، دولت انگلیس برای جلوگیری از اجرای آن نخست دست به ارعاب و اخافه زد و برخلاف شرایط دوستی‌‌ای که پیوسته از آن دم می‌‌زد، ملت صلح‌‌دوست ما را به سزای آنکه از یکی از حقوق اولیه خود استفاده کرده بود به کشتی‌‌های موریشن و فلامنکو و قوای زمینی و دریایی و هوایی متمرکز در دور و نزدیک مرز‌‌های ایران تهدید کرد.

ملت ایران که در راه رسیدن به آمال ملی خویش برای تحمل هرگونه سختی و مشقت خود را آماده کرده و در این راه تا پای جان ایستاده بود، از این تهدیدات باکی نداشت... اکنون با این توضیحات آقایان نمایندگان محترم تصدیق می‌‌فرمایند که دولت اینجانب تا آنجا که ممکن بوده سعی و مجاهدت خود را برای حل اختلاف به‌‌کار بسته، ولی با کمال تاسف دولت انگلیس تاکنون مانع حصول توافق شده و ملت ایران را برخلاف موازین بین‌‌المللی همچنان در فشار اقتصادی قرار داده است و اکنون نیز با ادامه مکاتبات بی‌‌حاصل می‌‌خواهد از مرور زمان به نفع خود استفاده کند و ما را از تعقیب رویه اقتصادی دیگری که باعث نجات و فلاح مردم ایران باشد، باز دارد. 

هرچند درباره روش دولت نسبت به حل موضوع نفت در گزارش سابق به عرض مجلسین رسیده و در آن تصریح شده است هرگاه نتیجه آخرین پیشنهاد و گذشت‌‌های دولت اینجانب اثر مطلوب و مترقب را نداشته باشد، ناچار باید رویه دولت انگلستان را مخالف با شرایط دوستی که همیشه از طرف دولت ایران رعایت می‌‌شده بدانیم و روابط سیاسی موجود را بی‌‌اثر بشناسیم و آقایان نمایندگان محترم نیز با آن موافقت فرموده‌‌اند.

مع‌ذالک اکنون که متاسفانه دولت مجبور به اتخاذ تصمیم مبتنی بر قطع روابط سیاسی شده است، لازم می‌‌داند مجددا مراتب را به استحضار آقایان نمایندگان محترم برساند. در پایان باید اضافه کنم که قطع روابط سیاسی با دولت انگلیس مستلزم قطع علایق دوستی بین دو ملت نیست؛ زیرا ملت ایران همیشه به ملت انگلیس به دیده احترام نگریسته و امیدوار است که زمامداران آن دولت نیز اندکی بیشتر به حقایق اوضاع فعلی جهان و بیداری ملل توجه کنند و از روشی که تا امروز معمول داشته‌‌اند، منصرف شوند و سیاست خود را با وضع دنیای امروز منطبق سازند تا ملتین انگلیس و ایران بتوانند به وسیله تجدید حیات مناسبات سیاسی از روابط دوستی و وداد برخوردار شوند.  اکنون بر عموم افراد ملت ایران فرض و لازم است که بیش از پیش مراقب اوضاع باشند و با بیداری و استقامت راهی را که در پیش گرفته‌‌اند ادامه دهند و تردید ندارم که چون این مجاهدت در راه حق انجام می‌‌شود، خداوند متعال مدد خواهد فرمود که به نتیجه مطلوب برسد. نخست‌‌وزیر/  دکتر محمد مصدق.»

اخبار مرتبط