اقتصاد پلاستیک در سال ۱۴۰۲ وضعیت بهتری خواهد داشت، چرا که اگر قیمتگذاری بر مبنای نرخ ارز نیمایی ۲۸،۵۰۰ تومان انجام شود تولیدکنندگان در قیمتگذاری برای فروش آزادی عمل بیشتری خواهند داشت.
سال ۱۴۰۲ با بیثباتی قیمتی شدیدی نسبت به سالهای گذشته آغاز شد. در حالی که تجربه نوسانات در سالهای قبل باعث شد بسیاری از فعالان اقتصادی عطای تولید را به لقایش ببخشند و در بهترین حالت کسبوکار فعلی خود را حفظ کنند، تغییرات قیمتی در دو ماهه ابتدای سال نشان از وضعیت بسیار دشواری داشت. امری که در انتظارات تورمی و التهاب بازارهای دارایی به خوبی مشهود شد و باعث شد نهادهای دولتی به سمت سانسور اطلاعات و آمار رسمی بروند. با وجود این، در خرداد ماه روند فزاینده انتظارات متوقف شد. گمانهزنیها از تفاهمی بین ایران و غرب برای متوقف کردن افزایش تنش، موجب شد تا بازارهای دارایی و انتظارات تورمی با تعدیل چشمگیری مواجه شوند. از آن جایی که به نظر میرسد این تفاهم که تنها مانع از افزایش تنش میشود، مورد پذیرش همه بازیگران است، احتمالا میتوان پیشبینی کرد بازارها نسبت به ماههای گذشته، حداقل تا چند ماه آینده وضعیت آرامتری را تجربه کنند.
صنایع پلیمر به عنوان یکی از اصلیترین مزیتهای رقابتی کشور در حوزه تولید با شتاب بسیار زیادی در حال رشد و توسعه است. با توجه به منابع و زیرساختهای موجود در کشور در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و توان تولید محصولات پتروشیمیایی، احداث هر چه بیشتر واحدهای صنایع تکمیلی منجر به خلق ارزشافزوده چشمگیری خواهد شد. هرگامی که در مسیر تکمیل زنجیره ارزش صنایع پتروشیمی و پلیمر برداشته شود، منجر به افزایش تولید ناخالص داخلی، صادرات و ارزآوری، ایجاد اشتغال و در نهایت توسعه اقتصادی کشور خواهد شد.
صنایع پلیمر و پلاستیک در ایران از صنایع رقابتی هستند و با اجتناب از خامفروشی و افزایش تولیدات با ارزشافزوده، ارزآوری قابلتوجهی در این صنعت امکانپذیر است. البته این صنعت با چالشهایی نیز روبهرو است که مانع توسعه و رشد این صنعت است.
با توجه به منابع نفتی و زیرساختهای صنعت پتروشیمی در ایران، رشد صنعت پلاستیک میتواند تاثیر بهسزایی در اقتصاد کشور داشته باشد و به یکی از موثرترین عوامل تولید ناخالص داخلی ایران تبدیل شود. این صنعت با ایجاد هزاران شغل و افزایش سرمایهگذاری به رونق و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی میکند. رشد صنعت پلاستیک و به خصوص صنایع پلیمر در ایران باعث میشود از خامفروشی فاصله بگیریم و محصولاتی با ارزشافزوده بیشتری تولید کنیم. علاوه بر این، تولیدکنندگان ایرانی را قادر میسازد تا محصولات باکیفیت با قیمتهای رقابتی برای بازارهای داخلی و بینالمللی تولید کنند. با توجه به اینکه پلاستیک به عنوان یک ماده اولیه مصرفی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد، رشد این صنعت میتواند به ایجاد شغل و رشد اقتصادی کشور کمک کند و این امر باعث افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور خواهد شد.
در چند سال اخیر عرضه PVC حدودا چهار برابر شده است، این افزایش عرضه تاثیر بسیار خوبی در صنعت کشور داشت. اما این افزایش عرضه میبایست به شکلی برنامهریزی میشد که به صورت موازی با افزایش عرضه و تولید پلاستیسایزرDOP Plasticizer) DOP) - که یکی از مواد اولیه پرمصرف و مهم این صنعت به شمار میرود - انجام میگرفت.
مسیر رشد صنعت پلاستیک در ایران هیچگاه هموار نبوده است. مسیری که از سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ شروع شد و حالا در میانه عمر خود در هفتاد سالگی، اگرچه متحمل دستاندازهای بسیاری بوده و هست اما چراغ آن نه تنها از این مشکلات خاموش نشد، بلکه هر سال به نور و رونق آن اضافه شد؛ تا امروز که جایگاه سومین صنعت سودآور کشور را از آن خود کرده است.
توسعه صنایع تکمیلی پلاستیک در حال حاضر با چند مشکل و مانع جدی مواجه است که شاید مهمترین آن عدم دسترسی به موقع به مواد اولیه کافی و با قیمت مناسب باشد. متاسفانه در سالهای اخیر نحوه عرضه و رقابتهای بازار بورس باعث شده که صنایع تکمیلی پلیمر مبالغ زیادی صرف رقابتهای مخرب قیمتی کنند. این موضوع در شرایطی است که صنعت مذکور نیازمند بهسازی، بازسازی و سرمایهگذاری در تکنولوژیهای جدید و روز دنیاست و میبایست توان و انرژی صنایع را به جای رقابت مخرب، به سرمایهگذاری در تکنولوژیهای مدرن اختصاص داد. از همین رو لازم است با کمک تصمیمسازان و همینطور شرکت ملی پتروشیمی رقابتهای یادشده را به سرمایهگذاری در تکنولوژیهای نوین بدل کرد.
یکی از مسایلی که اخیرا بیشتر مطرح میشود، موضوع زنجیره ارزش است. در این خصوص تاکید بر این است که از ابتدا تا انتهای زنجیره باید مورد توجه قرار گیرد. اما سوالی که پیش میآید این است که آیا در ایران میتوانیم کل زنجیره ارزش مواد را تولید کنیم؟ به عنوان مثال برخی از سرمایهگذاران اقدام به واردات مواد مورد نیاز خود میکنند. اما حالا ترجیح آنها این است که به عنوان جایگزین واردات، پتروشیمی تاسیس کرده و آن ماده را تولید کنند. اینجا این مساله محل سوال است که آیا هر ماده یا کالایی که از طریق واردات تامین میشود، قابلتولید در کشور است یا لازم است الزاماتی را از پیش در آن در نظر گرفت.
توانایی کشورها دراستفاده صحیح از مواد بازیافتی یا همان اقتصاد چرخشی به عنوان یکی از شاخصهای توسعه پایدار محسوب میشود. در این گفتگو سعید زکایی، مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف، جایگاه ایران را در مراتب جهانی اقتصاد چرخشی ترسیم و مهمترین مزایا و چالشهای کشور در این حوزه را تشریح میکند.
در یک سال و نیم گذشته مسیرهای رسیدن به تصمیمگیریهای کلان در حوزه پلاستیکها و پسماند را از نزدیک و در عمل مورد بررسی قرار دادم؛ اگرچه یک سال و نیم مدت کمیاست و شاید باید ده سال بشود تا بگوییم دیدگاهی که به آن رسیده ایم دقیق است، اما گمان میکنم مشت خوبی از خروار در همین مدت در اتاقهای ساختمانهای مختلف صمت و اتاق بازرگانی و دفتر محیط زیست ریاست جمهوری و ... نصیبم شده که کفایت میکند.
اگر واحدهای الفینی کنونی ساخته نشده بود، درآمد صادرات اتان حداکثر ۴۰۰ دلار بود؛ در حالی که اکنون، اتان به واحدهای پتروشیمی ایرانی فروخته و در واحدهای الفینی به محصولات پلیالفین، تبدیل و با قیمت حداقل ۸۰۰ دلار صادر میشود. این مورد، حداقل توسعه زنجیره ارزش است.