طهران
تهران در دوره فتحعلیشاه
جمعیت تهران در دوره فتحعلیشاه، با مستندات فرستادگان ناپلئون بناپارت ۳۰هزار نفر نوشته شده است. یکی از دیپلمات‌های انگلیسی هم که ۱۹۶ سال پیش به تهران آمده است، طول حصار شهر تهران را ۴/۵ تا ۵ مایل عنوان کرده و می‌نویسد: «تهران ۶ دروازه دارد، سر در دروازه‌ها را کاشیکاری کرده، صورت ببر و حیوانات دیگر را بر کاشی‌ها نقش کرده‌اند».
وی ابنیه و معماری عمارت تهران را اینگونه می‌نویسد:
«خانه‌های تهران چندان خوب نیست و غالبا با خشت‌خام بنا شده است. تنها بنایی که قابل ملاحظه به نظر می‌رسد مسجد شاه است که ناتمام است. می‌گویند که ۱۵۰ کاروانسرا و به همین شماره حمام در تهران وجود دارد. این شهر دو عمارت ییلاقی سلطنتی دارد که یکی قصر قاجار است و دیگر قصرنگار ستان که مشغول ساختن آن هستند.»
تهران مدت‌ها موقعیتی تاریک و مبهم داشت تا آنکه ورق برگشت و اقامتگاه سلطنتی شد. این‌ها را یک سیاح انگلیسی به نام «سر رابرت کرپرتر» می‌گوید، او نظرش در مورد پایتخت شدن تهران اینگونه است که «نیم قرن پیش به سختی به نظر می‌رسید که تهران پایتخت ایران بشود.»
تهران که بهترین انتخاب آقامحمدخان در آن دوره بود با خندقی عمیق توسط چهار دروازه احاطه شده است. دروازه جنوب به اصفهان می‌رود و دروازه شمالغرب به تبریز. در جلوی هر دروازه به فاصله ۹۱/۴ سانتیمتر یک برج ممدور قرار دارد که به وسیله خندقی محافظت می‌شد.
اما مسجدشاه، بناهای باغشاه، برج نوش، کاخ نگارستان، قصر لاله‌زار و کاخ نیاوران از آثار دوران فتحعلیشاه است که امروزه تمامی آنها جز مسجد شاه و کاخ نیاوران از بین رفته است.شاید اگر جنگ‌های طولانی ایران و روس و غرامت‌های آن نبود، فتحعلیشاه فرصت می‌یافت که تهران را زیباتر و وسیع‌تر بسازد.
ارسال نظر