تفاهم «قیمتی» به نفع گردشگران؟!

گروه گردشگری، فاطمه باباخانی: هتل‌سازی زمانی که گردشگران خارجی در تعداد قلیل وارد ایران می‌شدند و کشورهای دیگر خاورمیانه در اولویت آژانس‌های خارجی بودند به لحاظ اقتصادی توجیه نداشت، زیرا این تعداد محدود در کنار قرار نگرفتن گردشگری در بسته هزینه خانوار ایرانی نمی‌توانست ظرفیت‌های خالی هتل‌ها را پر کند. به این ترتیب ما هر ساله در آستانه نوروز و ایام پیک سفر با افزایش بی‌سابقه قیمت‌ هتل‌ها و خدمات حمل‌ونقل عمومی و خصوصی مواجه بودیم؛‌ در این زمان تخفیف‌های ۴۰ درصدی سایر اوقات سال حذف شده و گاه حتی قیمت‌ها از نمونه‌های مشابه و حتی عالی‌تر در ترکیه، قبرس و... نیز فراتر می‌رفت تا ضریب‌ اشغال پایین سایر ایام سال جبران شود. در سال جدید در نتیجه روی‌کار آمدن دولت روحانی، مناقشات داخلی در کشورهای گردشگرپذیر فرهنگی خاورمیانه نظیر مصر، سوریه و... و بالا رفتن نرخ دلار و به‌تبع آن کاهش هزینه‌های سفر برای اروپایی‌ها، رشد ۲۱۵ درصدی ورود گردشگران خارجی ایجاد شد و نرخ اشغال هتل‌ها از ۳۰ تا ۴۰درصد ایام غیرپیک به ۹۰ تا ۱۰۰ درصد رسید.

در این وضعیت پیش‌بینی نشده هتلداران اقدام به حذف یا کاهش تخفیف‌ها کردند و در کنار آن با افزایش ۲۰ درصدی نرخ هتل‌ها، تورها به یکباره با افزایش ۵۰ درصدی هزینه‌های اسکان مواجه شدند؛‌ اقدامی که موجب نارضایتی بسیاری از تورگردانان شد و آنها در مصاحبه‌های متعدد چنین افزایش قیمتی را در کنار خدمات محدود، تهدیدی برای رونق گردشگری ورودی ارزیابی کردند و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادند. در مقابل هتلداران نیز طرح چنین ادعاهایی را بی‌اساس می‌دانند.

تخفیف دادن اجباری نیست

جمشید حمزه‌زاده‌، رئیس جامعه هتلداران در این رابطه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: من افزایش قیمت‌های مطرح شده از سوی تورگردانان را قبول ندارم و از سال گذشته تا کنون تنها ما شاهد افزایش ۲۰ درصدی قیمت‌ هتل‌ها بر اساس نرخ مصوب بودیم. وی افزود: هتل‌ها حق ندارند بیش از این نرخ از مسافران‌شان هزینه‌ای بگیرند اما درباره تخفیف‌های ویژه‌ای که تا سال‌های پیش صورت می‌گرفت، باید بگویم تخفیف دادن یا ندادن یک امر اختیاری است و ما نمی‌توانیم شکایت کنیم چرا هتل‌ها اقدام به حذف تخفیف‌هایشان کرده‌اند.

رئیس جامعه هتلداران اظهار کرد: بیشترین اقبال گردشگران خارجی نسبت به شهرهای اصفهان، شیراز و یزد صورت گرفته است و ما در این شهرها با کمبود ظرفیت مواجه بوده‌ایم و شهرهای دیگر همچنان مثل سابق خدمات خود را عرضه می‌کنند. وی درباره ادعاهای مطرح شده در خصوص کیفیت پایین خدمات هتل‌های ایران نیز گفت: در هر هتل برخی کارکنان ثابت هستند و درصد کمی از آنها نسبت به کارکرد هتل در ایام خاص و ضریب اشغال هتل جذب می‌شوند؛ من فکر نمی‌کنم با توجه به ایجاد فضای رقابتی شکل گرفته، هتل‌ها نیرویی را برای این ایام جذب نکرده باشند و چنانچه تورگردانان و آژانس‌ها در‌این‌خصوص مدرکی دارند باید آن را ارائه کنند.

حمزه‌زاده در خصوص صحبت‌های عبدالناصر میرچی، معاون نظارت و ارزیابی معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در اخطار به هتل‌هایی که قیمت‌های خود را به شکل غیرقانونی افزایش داده‌اند، خاطرنشان کرد: این صحبت‌ها به واسطه جو رسانه‌ای ایجاد شده مطرح شده است و ما همچنان منتظر مستنداتی هستیم که از سوی ناراضی‌ها ارائه شود.

قیمت اتاق در تهران، همان نرخ ثابت قدیمی است

محمدعلی فرخ‌مهر رئیس اتحادیه هتل‌ها و مراکز اقامتی استان تهران نیز به «دنیای اقتصاد» گفت: افزایش ۲۰ درصدی نرخ هتل‌ها غیرمعقول و غیرقانونی نیست و من به عنوان رئیس اتحادیه هتلداران تهران می‌گویم هر کسی که در تهران اتاق با همان نرخ قبلی می‌خواهد، می‌تواند آن را در این شهر در اختیار داشته باشد.

وی درباره خدمات ارائه شده در هتل‌ها نیز اظهار کرد: خدمات ما نسبت به کشورهای همجوار و حتی کشورهای اروپایی در سطح مطلوبی قرار دارد و چنانچه فردی شکایتی در این زمینه دارد می‌تواند آن را به اصناف مرتبط یا سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام کند.

۵۰ درصد افزایش قیمت‌ منطقی نیست

با این همه محمدعلی واقفی عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و از ناراضیان قیمت هتل‌ها و خدمات به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: ما رایزنی‌هایی را با مسوولان سازمان میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری داشتیم و قرار است امروز نیز با آنها جلسه‌ای در این خصوص داشته باشیم. وی درباره ضریب افزایش قیمت‌ هتل‌ها اظهار کرد: برخی هتل‌ها در ایام غیرپیک سفر تا ۴۰درصد به تورها تخفیف می‌دادند که با حذف ۳۰ درصدی این تخفیف‌ها در کنار افزایش ۲۰درصدی قیمت هتل‌‌ها، هزینه‌های اقامت تورها تا ۵۰ درصد افزایش یافته است.

واقفی افزود: این افزایش در حالی صورت گرفته است که ما تورهای خود را بر اساس نرخ تخفیف‌های ثابت بسته‌ایم و به این ترتیب ناچار به افزایش هزینه‌های تورها هستیم. ضمن اینکه هتل‌ها اتاق‌های تک نفره خود را حذف و هزینه این اتاق‌ها را مشابه اتاق‌های دو تخته محاسبه می‌کنند. این فعال گردشگری ورودی ادامه داد: رقابت در صنعت گردشگری بسیار زیاد است و رقبای منطقه‌ای ما کشورهایی نظیر ترکیه و مالزی هستند، چنانچه ما نتوانیم نسبت به آنها نرخ تورهای خود را در یک حد معقول نگه داریم به ناچار با وجود شرایط مساعد فعلی از این بازار خارج خواهیم شد.

وی در همین رابطه به مقایسه هتل‌های پنج‌ستاره در ایران و ترکیه پرداخت و گفت: ما در تهران تنها چهار هتل پنج ستاره داریم و این در حالی است که در استانبول نزدیک به ۱۰۰ هتل پنج ستاره وجود دارد و آنها توانسته‌اند در زمینه زیرساخت‌ها به خوبی عمل کنند.

واقفی رسیدن به ۲۰ میلیون گردشگر در چشم‌انداز ۱۴۰۴ را با رویه فعلی غیرممکن خواند و تصریح کرد: دولت همان‌طور که بر صنعت خودرو نظارت، می‌کند باید روی صنعت گردشگری نیز نظارت خود را بیشتر کند زیرا در یک بازار آزاد فاقد نظارت قیمت‌ها بدون هیچ استدلالی افزایش پیدا کرده و نهایتا این صنعت زمین‌گیر خواهد شد.

وی پرداختن به زیرساخت‌ها را از دیگر معضلات گردشگری کشور خواند و افزود: در سال‌‌های گذشته متاسفانه برای ایجاد زیرساخت‌های این حوزه تلاش اساسی صورت نگرفته است که نتیجه آن را ما در شرایط کنونی مشاهده می‌کنیم، به نحوی که برای خدمات‌دهی به ۲۳ هزار گردشگر ورودی نیز مشکل داریم. این فعال حوزه گردشگری ورودی با ابراز امیدواری از رویه تدبیر و امید دولت روحانی گفت: در دولت قبل شورای‌عالی جهانگردی که در آن تعدادی از وزرا و ارگان‌های مرتبط با گردشگری حضور داشتند منحل شد و ما امیدواریم این شورا بار دیگر احیا شود.

وی اضافه کرد: صنعت گردشگری یک صنعت فرابخشی است و سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تنها به عنوان هماهنگ‌کننده در آن عمل می‌کند، بنابراین ما باید از مشاوره بخش خصوصی دست‌اندرکار و صنف‌های مرتبط با این حوزه بهره بگیریم.

کشمکش و مذاکرات هتلداران با آژانس‌ها و تورگردانان به موازات مذاکرات ۱+۵ که از دلایل رونق گردشگری در ایران بود ادامه دارد. به همان نسبت که جواد ظریف می‌کوشد امتیازاتی را از رقبای اروپایی و آمریکایی بگیرد و در نهایت به توافقاتی در این زمینه دست یابد، آژانس داران و تورگردانان نیز می‌کوشند امتیازات سابق خود را در مواجهه با هتلداران بار دیگر کسب کنند.

استدلال آنها بر بازی برنده- برنده استوار است و معتقدند تنها زمانی این بازی ادامه پیدا می‌کند که آنها بتوانند رضایت مشتریان اروپایی خود را کسب کنند؛ ‌مشتریانی که این روزها گاهی ناراضی به خانه بازمی‌گردند و نامه شکوه‌آمیزشان را به عنوان ارزیابی سفرشان از ایران می‌فرستند.

قضاوت درباره این مناقشه که حق با هتلداران است یا تورگردانان شاید آنقدر اهمیت نداشته باشد؛ در مقابل این منطق که هر کدام درک کنند تنها با رضایت مهمانان خارجی‌، ارزهایشان نیز در اقتصاد ایران جریان خواهد داشت و چنانچه نتوانند به یک تفاهم دست پیدا کنند، هم‌ تورگردانان و هم هتلداران بازنده خواهند بود و چرخ کساد و کمبود مسافر ورودی بار دیگر بر روال سابق خواهد چرخید.