استخراج پول از معدن نمک
گروه گردشگری- پرستو فخاریان*: به صورت متواتر می‌خوانیم و می‌شنویم که گردشگری می‌تواند در راستای اشتغالزایی، یکی از بهترین و مهم‌ترین صنایع باشد؛ چراکه صنعتی رو به رشد است و مهم‌تر آنکه بیش از هر صنعت دیگری با محوریت نیروی انسانی پیش می‌رود.
اما آفت اصلی در این شرایط آنجاست که همه جوامعی که توانایی پذیرش گردشگر را دارند، نتوانند از موهبت اشتغالزایی گردشگری بهره ببرند. یکی از دلایل آن می‌تواند عدم توزیع برابر فرصت‌های شغلی یا کسب‌وکارهای مرتبط و بیش از همه اینها، عدم توزیع برابر سرمایه‌های مادی باشد.
از همین رو یکی از دغدغه‌های فعالان گردشگری آن است که با فراهم آوردن شرایط مناسب و نسبتا مطلوب برای سرمایه‌گذاران، آنها را نسبت به سرمایه‌گذاری و ایجاد کسب و کارها و تاسیسات توریستی در مناطق مختلف کشور تشویق کنند؛ امری که به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور منجر خواهد شد. پیش از این در همین صفحه بارها به ظرفیت‌های نهفته سرمایه‌گذاری مناطق کویری پرداخته‌ایم. بنابراین در اینجا به صورت موردی، پتانسیل جاده خور- طبس را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
دهکده نمکی، مقصدی برای
انواع گردشگری
یکی از اشکال نوین گردشگری، توریسمی است که در حاشیه کارخانه‌ها و معادن بزرگ و کوچک، به واسطه جذابیت‌های آنها شکل می‌گیرد. نمونه‌های این نوع از گردشگری را می‌توان در ایالات متحده آمریکا، شیلی، هند و بسیاری از کشورهایی که معادن طبیعی دارند، مشاهده کرد؛ توریسم معادن یا توریسم صنعتی. در این کشورها اغلب برخی از معادن متروکه به موزه‌هایی زنده بدل می‌شوند که از جذابیت‌های منحصر به فردی برای علاقه‌مندان برخوردار هستند.
یکی از پتانسیل‌هایی که در منطقه مورد بحث وجود دارد، همین نوع از گردشگری است. کارخانه پتاس که در ۳۰ کیلومتری جاده خور به طبس قرار گرفته، به لحاظ معادن نمکی، یکی از منحصر‌به‌فردترین‌ها به شمار می‌رود. از این رو می‌تواند شکل متفاوتی از گردشگری را به متقاضیان ارائه کند.
فعالان گردشگری خور معتقدند که این منطقه ظرفیت چشمگیری برای تبدیل شدن به یکی از مقاصد عمده کویری دارد. مازیار آل داوود، مدیر اقامتگاهی در روستای گرمه از توابع خور، یکی از نخستین کسانی است که ایده ایجاد یک دهکده نمکی را در کنار کارخانه پتاس‌«خور» مطرح کرده است.
او در این زمینه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «از آنجا که بخش وسیعی از دریاچه نمک تحت اجاره کارخانه پتاس است، بنده به این کارخانه پیشنهاد دادم که از این فرصت استفاده کنند و با دعوت از سرمایه‌گذاران و آرشیتکت‌های معتبر و حرفه‌ای، در این منطقه یک دهکده نمکی بسازند.» آل داوود که از چند سال پیش با بازگشت به روستای پدری خود و با تاسیس یک اقامتگاه توجه‌ها را به مناطق کویری استان اصفهان جلب کرد، اضافه می‌کند: «با استفاده از مواهب طبیعی این منطقه می‌توان حوضچه‌های آب شور برای مصارف درمانی و سازه‌هایی نمکی ایجاد کرد که به حضور روزافزون گردشگران در منطقه منجر خواهد شد.»
در همین زمینه سید هاشم طباطبایی، مدیر اقامتگاهی در روستای فرحزاد از توابع خور، نیز از اشتیاق میهمانان اقامتگاهش برای گذراندن اوقات خود در دریاچه نمک خبر می‌دهد و به خبرنگار ما می‌گوید: «بارها بنا به درخواست گردشگران، تورهایی برای بازدید از دریاچه نمک و کارخانه پتاس شکل داده و با همکاری مسوولان این کارخانه گشت‌هایی را برگزار کرده‌ایم. اما به اعتقاد من این منطقه باید بیش از اینها تجهیز شود.» وی ادامه می‌دهد: «منطقه مورد بحث در موقعیتی قرار گرفته که با سرمایه‌ای مناسب می‌توان در آن جاذبه‌های نمکی متفاوتی به وجود آورد و از آن مرکز گردشگری پردرآمدی ساخت.» تاسیس دهکده نمکی، اتاقک‌های نمکی برای درمان‌هایی که از طریق نمک صورت می‌گیرد، کافه سنتی با میز و صندلی‌هایی ساخته شده از نمک، درخت‌های نمکی و ساخت دیگر سازه‌های نمکی از پیشنهادهای عمده طباطبایی برای شکل‌دهی به یک منطقه گردشگرپذیر است.
دریاچه نمک، مقصدی منحصر به فرد
از سوی دیگر به نظر می‌رسد مسوولان کارخانه پتاس نیز با وقوف به اهمیت طبیعی منطقه، درصدد هستند که اقداماتی از این دست را صورت دهند؛ با این حال به گزارش
«دنیای اقتصاد» به دلایلی همچون عدم سرمایه‌گذاری کافی و عدم برنامه‌ریزی مناسب در جهت اقدام توسعه‌ای، تنها به نمایش گذاشتن برخی سنگ‌های نمک و ایجاد آبشار نمکی اکتفا شده است.
در همین راستا آرش نورآقایی، عضو هیات مدیره کانون سراسری انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری، که تورهای متعددی به این منطقه برده است نیز معتقد است «احداث دهکده نمکی و زیرساخت‌های مناسب برای سفر هموطنان و گردشگران خارجی این فرصت را فراهم می‌کند که در اندک زمانی نه تنها اصل سرمایه بازگردد، بلکه سود قابل توجهی نصیب سرمایه‌گذاران و جامعه محلی شود.» او در این خصوص به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «با توجه به مشاهداتی که من از منطقه داشتم، به نظر می‌رسد این پتانسیل وجود دارد که دریاچه نمک و اطراف آن بتواند به عنوان یک مقصد اصلی برای گردشگری در کشور مطرح شود؛ به گونه‌ای که حتی با تاسیس یک فرودگاه برای پروازهای اختصاصی، گردشگران خارجی را که نخست به تهران می‌آیند از تهران مستقیما به این محوطه وارد کرد.»
وی با تاکید بر اینکه در تمام این اقدامات حتما باید نفع زیست محیطی منطقه و همین‌طور مردم محلی لحاظ شود، می‌افزاید: «زیبایی و منحصربفردی این منطقه این است که در فاصله اندکی می‌توان تنوع کویری را مشاهده کرد.
بنابراین، چنانچه بتوان جایگاه مرتفعی برای مشاهده چشم‌انداز بی‌نظیر این منطقه احداث کرد - با درنظر گرفتن اینکه مصالح مناسب و سازگار با طبیعت به کار گرفته شود- می‌توان مدعی شد که در اندک زمانی گردشگران بسیاری از داخل و خارج کشور به این محوطه خواهند آمد.»
نکته مهمی که در خصوص ویژگی‌های طبیعی مناطق کویری وجود دارد، جاذبه‌هایی است که مورد علاقه گردشگران خارجی به ویژه اروپایی‌ها است.
براین اساس به نظر می‌رسد که مناطقی نظیر جاده خور-طبس که به هر دلیلی مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته‌اند، می‌توانند مقاصد جذاب و متفاوتی برای توریسم باشند و از این طریق باری از دوش معضل بیکاری منطقه برداشته شود؛ که البته جز با مساعدت سرمایه‌گذاران و کارشناسی صاحب‌نظران این مهم صورت نخواهد گرفت.
دنیای اقتصاد درنظر دارد مناطقی از این دست و طرح‌هایی برای توسعه آنها را معرفی کند.
Parastoo.fakharian@gmail.com*

استخراج پول از معدن نمک