«دنیای اقتصاد» فرمول بازگشت نبض بازار اقامتگاه‌های رسمی را بررسی کرد
احیای هتل‌ها با سه ایده
صنعت هتل‌داری بیش از سایر اقامتگاه‌ها مورد آسیب قرار گرفت، زیرا از ابتدای همه‌گیری کرونا و بسته شدن مرزها دیگر هیچ مسافر خارجی به ایران نیامده و در نتیجه هتل‌ها بیش از دو سوم میهمانان خود را از دست داده‌اند.هتل‌های بزرگ و چند ستاره عمدتا میزبانان مسافران خارجی بوده و مسافران داخلی بسیار کمی هتل‌های چند ستاره را به عنوان محل اقامت خود برمی‌گزینند.
مهم‌ترین دلیل عدم انتخاب هتل به عنوان محل اقامت در سفر برای بسیاری از شهروندان را می‌توان در هزینه بالای اقامت در هتل دانست که با توجه به شرایط اقتصادی مردم و وضعیت معیشتی ضعیف خانوارها، انتخاب هتل تنها برای اقشار مرفه و پردرآمد امکان‌پذیر است. از این رو بیشتر مردم در سفرها یا در خانه‌های اقوام اقامت می‌کنند یا به دنبال اقامتگاه‌های بوم‌گردی، خانه‌های شخصی ارزان یا هتل‌هایی با استانداردهای پایین هستند.
با همه‌گیری کرونا هتل‌ها، علاوه بر از دست دادن میهمانان اصلی خود یعنی همان مسافران خارجی حتی مسافران داخلی را نیز از دست دادند و به تناسب لغو سفرها و رزروها، هتل‌ها با خسارت‌های مالی بی‌سابقه‌ای مواجه شدند و در ابتدا برای کاهش هزینه‌ها اقدام به تعدیل نیرو یا فرستادن کارکنان خود به مرخصی بدون حقوق کردند اما با طولانی شدن روند محدودیت سفرها، بحران کرونا و هزینه‌های کمرشکن برخی از هتل‌ها اقدام به تعطیلی موقت و برخی دائم کردند.طی یک سال و نیم گذشته شاهد به مزایده گذاشتن برخی از هتل‌ها و آگهی فروش آنها بودیم حتی برخی از هتل‌ها اقدام به تغییر کاربری کرده تا از این طریق برای تامین هزینه‌ها درآمد کسب کرده و از تعطیلی دائم آن جلوگیری کنند. حتی برداشتن محدودیت‌های سفرهای داخلی نیز تاثیری در رزرو هتل‌ها در تعطیلات نداشته و در تعطیلات نوروز تنها ۳ درصد از مسافران در اقامتگاه‌های رسمی اقامت کردند و باقی مسافران در اقامتگاه‌های غیررسمی، خانه‌های شخصی، ویلاها، خانه‌های بوم‌گردی یا کمپ زدن در طبیعت اقامت کردند.
انتخاب نکردن هتل‌ها برای اقامت صرفا به‌دلیل بی‌اعتمادی به اماکن عمومی ناشی از بحران کرونا نیست بلکه براساس دیدگاهی است که طی سالیان در تفاوت قیمت‌ها در اذهان نقش بسته است و با وجود آنکه هتل‌ها از سال گذشته تخفیفات ویژه‌ای برای جذب مسافران درنظر گرفته‌اند اما آنچنان مورد اقبال قرار نگرفته است.
با توجه به مشاهدات میدانی با قاطعیت می‌توان گفت که هتل‌ها یکی از مراکز امن و ایمن برای اقامت مسافران به‌ویژه در ایام کرونا محسوب می‌شوند و حتی میزان هزینه اجاره اتاق‌ها در بسیاری از هتل‌ها به سطح دیگر اقامتگاه‌ها یا حتی برخی کمتر رسیده‌اند و این نشان دهنده تغییر سبک و روش هتل‌ها از جذب گردشگران خارجی به گردشگران داخلی است. از این رو هتل‌ها با بهره‌گیری از سه شیوه تخفیف، هماهنگی با دیگر مراکز تفریحی و دو نرخی کردن تعرفه‌ها امکان بازیابی و احیای خود را فراهم می‌کنند.
اگرچه تخفیف در اجاره‌بهای اقامت در هتل‌ها می‌تواند در جذب تدریجی مسافران تاثیرگذار باشد و در آینده منجر به اعتمادسازی در میان اقشار مختلف درآمدی شود؛اما علاوه بر آن هتل‌ها جهت بازگشت به مسیر احیای بازار خود نیازمند اقداماتی فراتر از این هستند.
یکی از اقداماتی که می‌تواند منجر به جذب گردشگر به هتل‌ها شود، هماهنگی با مراکز تفریحی جذاب برای قرار گرفتن در گزینه‌های انتخاب هتل است. با این روش هتل‌ها در کنار تخفیفات ویژه می‌توانند گزینه استفاده از مراکز تفریحی خاص برای مسافران را از آپشن‌های ویژه رزرو درنظر بگیرند. زیرا این روش به مسافران این امکان را می‌دهد هم از امتیاز هتل بهره‌مند شوند و هم از مراکز تفریحی استفاده کنند و از هزینه چند برابری برای استفاده جداگانه جلوگیری شود. تغییر سبک در عملکرد هتل‌ها در اعتمادسازی و جذب گردشگران داخلی تاثیرگذار خواهد بود.
از دیگر اقداماتی که شاید بتواند در جذب گردشگران داخلی تاثیرگذار باشد دو نرخی کردن هزینه اقامت در هتل‌ها است.این واقعیت را نباید فراموش کرد که هزینه هتل‌ها در مقایسه با دیگر مراکز اقامتی بسیار بالا است و آنها باید هزینه کارکنان خود را براساس حقوق و قوانین کار پرداخت کنند و علاوه بر این، هزینه‌های گسترده دیگری از مالیات بالا گرفته تا هماهنگی با دیگر نهادها بر آنها تحمیل شده است.از این رو هتل‌ها نسبت به دیگر اقامتگاه‌ها گران‌تر به‌نظر می‌رسند و شاید یکی از عوامل تمرکز صرف برخی هتل‌ها در جذب گردشگران خارجی، کسب درآمد بیشتر برای تامین هزینه‌ها باشد. اما غفلت از گردشگران داخلی منجر به بحرانی شده که اکنون گریبان هتل‌ها را گرفته و دیگر مسافری برای دریافت خدمات وجود ندارد. با توجه به اینکه مجوز صدور ویزا به گردشگران خارجی به زودی اجرایی می‌شود، بهترین شیوه جذب گردشگران داخلی در شرایط کنونی نرخ‌گذاری جدید براساس وضعیت اقتصادی خانوارها است و تعرفه‌ها با دو نرخی شدن برای مسافران داخلی و خارجی، هم می‌تواند به جبران خسارت‌های وارده بر هتل‌ها تاثیر بگذارد و هم به افزایش تقاضای مسافران داخلی از هتل‌ها منجر شود.
نکته بسیار مهمی که از زمان همه‌گیری کرونا تا به امروز بر بازار گردشگری ایران قابل توجه بوده، این است که گردشگری داخلی بیش از گردشگری خارجی در درجه اهمیت قرار دارد و در صورت نادیده گرفتن آن، صدمات غیرقابل جبرانی بر این صنعت وارد خواهد شد، زیرا در صورت از دست دادن گردشگران خارجی به هر دلیلی، در صورت ضعف در گردشگری داخلی و نداشتن زیرساخت‌های لازم در این بخش، بازار گردشگری در تمامی بخش‌ها با آسیب‌های گسترده‌ای همراه می‌شود. همانند آنچه که در بحران کرونا به وجود آمد بسیاری از هتل‌ها تعطیل شدند و به‌دلیل نبود مسافر ظرفیت پذیرش آن حتی به زیر ۵ درصد رسید و در حال حاضر با درنظر گرفتن تخفیفات بسیار، باز شدن سفرها و افزایش روند واکسیناسیون به زیر ۳۰ درصد رسیده است. این امر در دیگر بخش‌های صنعت گردشگری همانند صنعت حمل و نقل به‌ویژه در بخش هوایی اتفاق افتاده و بازگشت آنها در کوتاه‌مدت امکان پذیر نیست و عمده دلیل آن را می‌توان در بی‌اعتمادی مسافران داخلی در ارائه خدماتی که متکی بر گردشگران خارجی است، دانست.
