حرف تا عمل سیاستگذار گردشگری

اولین اقداماتی که او باید انجام دهد چه مواردی است؟ سهند عقدایی سال‌هاست در حوزه گردشگری فعالیت می‌کند‌، از نظر او بحث‌های کلی مانند اینکه گردشگر خارجی بیاوریم،  اشتغال‌زایی داشته باشیم و... گزاره‌های کلی و چشم‌اندازی است که قصد رسیدن به آن را داریم، اما برای رسیدن به این چشم‌انداز به ملزوماتی نیاز است. او به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: سال‌هاست مسوولان این گزاره‌ها را مطرح می‌کنند، اما در واقع آنچه گفته می‌شود نتیجه نهایی از اقداماتی است که باید پیشتر انجام داده باشیم.  او می‌افزاید: ۱۶ سال پیش گفته می‌شد در افق ۱۴۰۴ ما باید به عدد ۲۰ میلیون گردشگر ورودی برسیم‌، آیا به این هدف اندکی نزدیک شده‌ایم؟

ما اگر بخشی از گردشگران زیارتی را که ارزآوری کمتری دارند کنار گذاشته و تعداد گردشگران سیاحتی و گردشگری زیارتی با ارزآوری بالا را جمع بزنیم به عددی معادل چند صد هزار نفر می‌رسیم که فاصله بسیاری با ۲۰میلیون گردشگر دارد.  این فعال حوزه توریسم اولویت را در سپردن سازوکارهای گردشگری به بخش خصوصی و مدیریت پایدار می‌داند و می‌گوید: در دولت‌های قبل یکی از چالش‌های ما ناپایداری مدیریت بود. در این سال‌ها بیش از روسا شاهد تغییر معاونان گردشگری بودیم که پس از هر تغییری فعالان بخش‌خصوصی ناچار می‌شدند مدیران جدید را با محدوده‌ها و اولویت‌های کاری‌شان آشنا کنند و به آنها آموزش دهند بازاریابی در گردشگری چیست،‌ چند مدل توریسم داریم و... این مدیران یکی، دو سال در این صنعت می‌ماندند و می‌رفتند و این چرخه تکرار می‌شد.  تغییر مدیران در حالی است که فعالان بخش خصوصی ثابت هستند. عقدایی با بیان این مطلب اضافه می‌کند: تورگردانان،‌ هتلداران،‌ راهنمایان تور و... برخلاف مدیران دولتی سال‌هاست در این حوزه مشغول به کار هستند، اما در سیاستگذاری‌ها،‌ برنامه‌ها و... یا مشارکت داده نمی‌شوند یا سطح مشارکت‌شان بسیار پایین است. در مواردی هم که از بخش خصوصی نظر مشورتی خواسته می‌شود در نهایت دولت تصمیمی را ‌که صلاح می‌داند می‌گیرد. او درباره ثبات مدیریتی و اقتصادی به عنوان دیگر دغدغه بخش خصوصی می‌گوید: فقدان ثبات در این دو عرصه باعث می‌شود فعالان اقتصادی و به تبع آن فعالان حوزه گردشگری به دنبال منافع کوتاه‌مدت خود باشند. همین موضوع هم آنها را از توجه به کارها و اقدامات بلندمدت بازمی‌دارد.

  نیازمند یک تشکل واحدیم

عقدایی معتقد است ما متقابلا در بخش خصوصی هم مشکلاتی داریم،‌ از آنجا که دولت به این بخش  اعتقاد نداشته رابطه تعاملی میان آنها شکل نگرفته و همین امر به تضعیف بخش‌خصوصی منجر شده است. او تبعات این بی‌توجهی را شکل‌گیری تشکل‌های متعدد در بخش خصوصی می‌داند که برخی از آنها با حمایت‌های دولتی شکل گرفته‌اند. این فعال حوزه گردشگری می‌گوید: به عنوان مثال ما در حوزه تورگردانی چند تشکل داریم،‌ در هتلداری البته شرایط بهتر است. با این حال باید تمام این تشکل‌ها جزئی از یک کل و زیرمجموعه یک تشکل باشند مشابه آنچه در ترکیه سراغ داریم که ایرلاین‌ها‌،‌ هتل‌ها،‌ آژانس‌ها و... ذیل یک تشکل بخش خصوصی هستند. عقدایی می‌افزاید: در این تشکل واحد قوانین نظارتی بر هتل‌ها،‌ آژانس‌‌ها و... در کمیسیون‌های تخصصی تدوین می‌شود که این امر هم کار دولت را سبک‌تر می‌کند و هم باعث می‌شود دولت نقش حاکمیتی خود را انجام دهد.

  بدترین دوره تاریخ هتلداری

جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران هم به «دنیای اقتصاد» درباره وضعیت این حوزه در دوران کرونا و اولویت‌های وزیر جدید می‌‌گوید: ما یک‌هزار و ۳۰۰ هتل و بالای دو هزار هتل آپارتمان داریم که همگی در این یک سال و نیم متضرر شده‌اند.  او می‌گوید: ما در ایران در دوره کرونا هتل سودده نداریم و همه یا از جیب خرج می‌کنند یا ملک‌هایشان را می‌فروشند تا هزینه‌هایشان را تامین کنند. نمونه‌اش یک هتل بنام در تهران که می‌گوید برای تامین هزینه‌ها ناچار شده ملک‌های زیادی را بفروشد. این فعال حوزه هتلداری با اشاره به اینکه دو‌سوم کارکنان این صنعت تعدیل شده‌اند، می‌افزاید: ما در بدترین دوره تاریخ هتلداری کشور هستیم و وضع‌مان مشابه کشاورزی است که زمین و محصولش را سیل برده باشد.  او در همین زمینه اولویت وزیر را یافتن راهکاری مشترک بین بخش دولتی و متولیان گردشگری می‌داند و عنوان می‌کند: ما در این دوره نیروهای متخصص‌مان را از دست داده‌ایم و بسیاری از آنها سراغ مشاغل دیگر رفته‌اند، هتل‌ها با چهار و پنج درصد ظرفیت کار می‌کنند. آنها برای اینکه بخشی از نیروهای متخصص خود را نگه دارند به ناچار هتل‌هایشان را تعطیل نکرده‌اند و از این رو نیازمند کمک فوری هستند. حمزه‌زاده واکسیناسیون فوری فعالان این بخش را خواستار شده و می‌گوید: کسانی که در صنعت هتلداری مشغول کار هستند،‌ کارشان مشابه کار کسانی است که در بانک مشغول فعالیت هستند. این افراد در معرض آسیب و ابتلا به کرونا هستند،‌ ضمن اینکه واکسینه شدن آنها می‌تواند اطمینان خاطر به مسافر برای رفتن به هتل بدهد و همین موضوع اندکی چرخ‌های این صنعت را به کار بیندازد.