دو راهکار کشورها برای «سفر در استطاعت» بررسی شد
منوی اقامتی برای گردشگران کم‌درآمد
در بازار گردشگری جهان، گردشگری داخلی رکن اصلی و پایدار محسوب می‌شود به‌طوری‌که در کشورهای پیشرو همچون فرانسه، اسپانیا، آمریکا، ترکیه و چین این موضوع در اولویت قرار دارد و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تمرکز اصلی دولت‌ها و بخش خصوصی در حوزه گردشگری بر جذب گردشگران داخلی و ایجاد زیرساخت‌های متناسب با نیاز گردشگران بوده و به تبع آن توانستند به جذب گردشگران خارجی دست یابند. از مهم‌ترین اقداماتی که آنها در جذب گردشگران داخلی انجام داده‌اند علاوه بر مدیریت تعطیلات و برخورداری از تعطیلات رسمی، تعطیلات دو یا سه روزه آخر هفته و تعطیلات متوالی در مناطق مختلف کشور، از حجم انبوهی از هتل‌ها و مراکز اقامتی ارزان‌قیمت متناسب با بودجه تمامی اقشار و طبقات اجتماعی برخوردارند که ضمن ارزان بودن به ارائه خدمات استاندارد و باکیفیت می‌پردازند.
در کشورهای پیشرو در بازار گردشگری، با توجه به درآمد افراد امکان اقامت در مراکز اقامتی مختلف فراهم است. در فرانسه حداقل حقوق ماهانه دریافتی افراد حدود ۱۵۰۰ یورو است که با توجه به درآمد افراد حداقل اجاره‌بهای هتل‌ها و مراکز اقامتی از ۲۲ یورو در هر شب آغاز می‌شود. این هتل‌های ارزان‌قیمت از حداقل امکانات استاندارد مورد نیاز مسافر همچون اینترنت رایگان، پارکینگ، صبحانه، رستوران، نظافت روزانه و پذیرش ۲۴ ساعته و تسلط به چند زبان خارجه برخوردار است و ارائه خدماتی همچون غذای با کیفیت و استاندارد مناسب همراه است. همچنین در اسپانیا با حداقل حقوق دریافتی ۱۱۰۰ یورو، ضمن داشتن حداقل امکانات با استاندارد لازم حداقل قیمت هتل‌های ارزان حدود ۱۴ یورو است و در آمریکا با حداقل حقوق دریافتی ۲۵۰۰ دلار، حداقل اجاره‌بهای اتاق‌ها ۱۷ دلار است. اکثر هتل‌ها و مراکز اقامتی آمریکا از استخر برخوردار بوده و امکانات مناسب محدود به هتل‌های لوکس پنج‌ستاره نیست. در چین و ترکیه نیز که حداقل حقوق دریافتی آنها ۵۰۰ و ۵۵۰ دلار است این قیمت به ۵ دلار می‌رسد و حتی در ارزان‌ترین هتل‌ها و مرکز اقامتی در چین امکاناتی چون اینترنت رایگان، تهویه هوا، رستوران، صبحانه رایگان، پارکینگ، خشکشویی، سرویس به اتاق‌ها، نظافت روزانه و پذیرش ۲۴ ساعته وجود دارد و رستوران‌های هتل‌ها و رستوران‌های مستقل با تعرفه ارزان و با کیفیت مناسب به ارائه خدمات به گردشگران با درآمد پایین می‌پردازد و امکان گردشگری برای همه اقشار جامعه را نیز فراهم کرده است. در چین و ترکیه حتی «خوابگاه‌های گردشگری» نیز دایر است و برای «گردشگران کم‌درآمد» امکان اقامت در این خوابگاه‌ها با برخورداری از امکانات مناسب و استانداردهای لازم وجود دارد.اجاره‌بهای لوکس‌ترین هتل‌ها در فرانسه و آمریکا هزار دلار است که البته در این کشورها قیمت هتل‌های پنج ستاره لوکس با توجه به میزان سرمایه‌گذاری و امکانات و سال ساخت متفاوت است و از ۱۲۰ دلار تا حتی ۲ هزار دلار متغیر است. قدرت انتخاب هتل لوکس پنج ستاره بر اساس رنج قیمتی فراوان است. در اسپانیا بالاترین اجاره‌بهای اتاق در هتل لوکس حدود ۸۰۰ دلار است که با توجه به شهر، امکانات و سال ساخت آن از ۳۰۰ دلار آغاز می‌شود؛ در چین بالاترین نرخ هتل‌های لوکس پنج ستاره، ۷۰۰ دلار و در ترکیه ۹۰۰ دلار است و کمترین نرخ هتل‌های لوکس در این دو کشور ۱۰۰ و ۲۰۰ دلار است. با توجه به حداقل میزان حقوق دریافتی در این کشورها می‌توان گفت هزینه یک شب اقامت در این هتل‌ها معادل یک‌سوم حقوق دریافتی است. اما در ایران حداقل حقوق دریافتی حدود ۲ میلیون ۷۰۰ هزار تومان معادل ۱۲۲ دلار است و هزینه ارزان‌ترین هتل و مرکز اقامتی در ایران حدود۱۰۰ هزار تومان (۹ دلار) و در هتل‌های لوکس از ۷۰۰ هزار تا ۹ میلیون تومان متغیر است و به این ترتیب هزینه یک شب اقامت در هتل‌های پنج ستاره ایران معادل نصف حداقل حقوق دریافتی است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در این شرایط عملا برنامه سفر داخلی مناسب استطاعت گردشگران داخلی وجود ندارد. با توجه به تحریم‌ها و تبلیغات منفی علیه ایران مبنا و اساس رونق و توسعه گردشگری باید بر محور گردشگری داخلی قرار گیرد. گردشگری داخلی ایران به دلیل نداشتن نظریه‌ها و ایده‌های مناسب گردشگری و عدم زیرساخت‌های لازم در شرایط ضعیفی قرار دارد. علاوه بر عدم مدیریت بر تعطیلات به‌ویژه نبود تعطیلات آخرهفته که منجر به کاهش گردشگری در طول سال و ازدیاد بیش از حد جمعیت گردشگر در تعطیلات موردی می‌شود؛ گرانی هتل‌ها و مراکز اقامتی و عدم ارائه خدمات مناسب با استاندارد و کیفیت لازم نیز از مشکلات عمده در بخش زیرساختی و جذب گردشگران داخلی است.
صنعت هتل‌سازی ایران با گرایش به سمت لوکس بودن و ساخت هتل‌های پنج ستاره و ایجاد استانداردهای بین‌المللی هدف خود را معطوف به جذب گردشگران خارجی کرده و از جذب گردشگران داخلی غافل مانده‌اند. این امر موجب شده است که این هتل‌ها از بخش عظیمی از ظرفیت‌های خود به ویژه در فصل‌های کم‌رونق گردشگری استفاده نکند و خالی بمانند و مهم‌ترین دلیل این ظرفیت خالی گرانی بیش از حد اجاره‌بهای هتل‌ها است که طبقات متوسط و پایین که حجم انبوه گردشگران داخلی را دربر می‌گیرند امکان بهره‌وری از این هتل‌ها را ندارند یا مجبور به استفاده از مراکز اقامتی غیراستاندارد می‌شوند که نه تنها از حداقل امکانات محرومند و از کیفیت بسیار پایینی برخوردارند بلکه با توجه به امکانات آن گران محسوب می‌شود. گروه دیگری از گردشگران داخلی به چادرخوابی در پارک‌ها و پیاده‌روهای خیابان‌ها روی می‌آورند. همچنین آژانس‌های خصوصی به ناچار تورهای خود را با محاسبه نرخ گزاف هتل‌ها ارائه می‌دهند. هتل‌ها برنامه‌ای برای استفاده مناسب از این ظرفیت‌های خالی نداشته و برای جذب گردشگران داخلی اقدامی نکرده و از قیمت گران اتاق‌های خود نمی‌کاهند و البته طی دو سال اخیر در ایام کم‌رونق گردشگری به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان با ارائه خدمات و تخفیف اتاق‌ها تا ۷۰ درصد در جهت جذب گردشگر کوشیده‌اند.هتل‌ها در شرایط اقتصادی حاضر کالایی گران در ایران محسوب می‌شود که در دسترس طیف گسترده‌ای از مردم قرار ندارد. در تعطیلات مناسبتی به ویژه در ایام نوروز که بیشترین سفر داخلی انجام می‌شود به جهت ازدیاد گردشگران داخلی قیمت هتل‌ها با افزایش دو برابری و عدم‌تخفیف همراه است و در فصل‌های کم‌رونق گردشگری سطح فعالیت هتل‌ها به ۳۰ درصد می‌رسد که بسیاری از هتل‌ها را متضرر می‌کند. علاوه‌بر گرانی و لوکس بودن هتل‌ها که امکان استفاده همه طبقات اجتماعی از آن وجود ندارد، بیشتر مراکز اقامتی همچون هتل آپارتمان‌ها، خانه‌های اجاره‌ای و... که از نگاه غالب گردشگران جزو مراکز اقامتی رسمی محسوب نمی‌شوند نیز علاوه بر گران بودن، آنچنان از استانداردهای لازم برخوردار نبوده و خدمات لازم و متناسب با هزینه دریافتی ارائه داده نمی‌شود. صنعت هتل‌داری در ایران با موانع و مشکلاتی همراه است که منجر به افزایش هزینه‌های جانبی و در نتیجه بالا بودن اجاره‌بهای هتل‌ها می‌شود. از جمله این موانع می‌توان به قیمت نجومی زمین، نبود سرمایه‌گذار، دخالت دولت در نرخ‌گذاری هتل‌ها، عدم حمایت دولت از این صنعت، کمبود نیروی انسانی متخصص، اختصاص ۳۰ درصدی درآمد هتل‌ها به عوارض مختلف، توزیع نامناسب تعطیلات، نرخ بالای تسهیلات و افزایش مداوم هزینه‌های آب و برق و مالیات و همچنین کاهش ضریب اشغال هتل‌ها به ۵۰ درصد اشاره کرد. دولت کشورهای گردشگرپذیر مانند ترکیه به حمایت از فعالان گردشگری در حوزه‌های هتل‌داری و خطوط هوایی پرداخته و با واگذار کردن حوزه‌های گردشگری بخش خصوصی و ارائه یارانه به این بخش منجر به توسعه گردشگری این کشور شد و همچنین فعالان آژانس‌های گردشگری بخش خصوصی نیز می‌توانند بر اساس ضوابط قانونی از هتل و خدمات مورد نیاز استفاده کنند.
