اولین خسارت کرونا به گردشگری منتشر شد
تبلیغ توریسم از اتاق تجارت
عبور دولت از استارت‌آپ‌ها به نفع سنتیها
مجید حسینی‌‌نژاد، فعال گردشگری در حوزه خدمات نوین استارت‌آپ‌ها در اولین نشست اتاق بازرگانی تهران با محوریت توصیف وضعیت اقتصادی کشور در بحران کرونا سه محور مهم وضعیت بازار گردشگری در بحران کرونا و پس از آن را مطرح کرده است. بازار گردشگری در جهان که ۱۰ درصد از اقتصاد را به خود اختصاص داده امکان اشتغال‌زایی و ایجاد کسب‌وکارهای کوچک و نوین خدمات توریسم را نیز فراهم کرده است به‌گونه‌ای‌که ۱۰ درصد از اشتغال جهان متعلق به بخش گردشگری است. صنعت توریسم علاوه بر رشد اقتصادی در سلامت جامعه و همچنین رشد و توسعه افراد تاثیرگذار است و همچنین از مهم‌ترین دلایل سفر افراد تقویت آرامش، تندرستی و سلامت در جهت دستیابی به معنای تازه‌ای از زندگی است. همه‌گیری ویروس کرونا در جهان بیشترین آسیب را به بخش گردشگری و اقتصاد آن وارد کرده و منجر به خسارت هزار میلیاردی به این صنعت درآمدزا در جهان شده است. براین اساس با توجه به اعلام سازمان جهانی گردشگری بیش از ۱۰۰ میلیون فرصت شغلی از بین رفته و تقریبا به صفر رسیده است. در ایران نیز بیش از ۹۰ درصد بازار گردشگری به حالت تعطیل درآمده و فروش خدمات توریسم به صفر رسیده است. اگرچه اکنون با کنترل نسبی ویروس کرونا و بازشدن نسبی شرایط سفر این رقم به ۵ تا ۱۰ درصد رسیده است. میزان خسارت‌های وارده بر بازار گردشگری در ایران تنها طی دو ماه اسفند و فروردین ۵۳۰۰ میلیارد تومان برآورد شده که به اشتغال این بخش به‌شدت آسیب رسانده است و منجر به بیکاری حدود ۱۳ هزار راهنمای گردشگری شده است. در ایران حدود ۲۴۰ هزار فرصت شغلی به‌طور مستقیم و ۵۵۰ هزار نفر به‌طور غیرمستقیم در عرصه گردشگری فعالیت می‌کنند. بیکاری تاثیرات گسترده‌ای در این بازار داشته که منجر به از دست رفتن بازار کار، تعدیل نیرو، لغو تورها و بلیت‌ها و ترس از آینده مبهم شده است. خسارت ناشی از کرونا تمامی بخش‌های حمل‌ونقل، اقامتی و گردشگری را دربرمی‌گیرد و منجر به بحران مالی گسترده‌ای برای ایرلاین‌ها، هتل‌ها، آژانس‌ها و به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و خدمات نوین استارت‌آپ‌ها شده است. دو استارت‌آپی که در حوزه گردشگری سلامت و اقامت و بوم‌گردی فعالیت می‌کردند و دارای رشد ماهانه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بوده و درآمدی میلیاردی داشته اکنون با تعدیل نیروی گسترده، عدم گردش مالی و درآمد و کاهش بی‌سابقه تقاضای خدمات مواجه شده‌اند و رشد ماهانه درآمدی آنها به صفر رسیده است.
دولت با اختصاص تسهیلات ۳۸۰۰ میلیارد تومانی در قالب وام ۱۲ درصدی سعی در کمک به کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از بحران کرونا دارد که البته تاکنون کسب‌وکارهای آسیب‌دیده موفق به دریافت آن نشده‌اند. این وام فقط به سه گروه آژانس‌ها، هتل‌ها و ایرلاین‌ها تعلق می‌گیرد و به کسب‌وکارهای کوچک و خلاق که در زمینه توریسم فعالیت می‌کنند و با ارائه خدمات نوین و مدرن در رونق و توسعه بازار گردشگری بسیار تاثیرگذار بوده‌اند اختصاص داده نمی‌شود و استارت‌آپ‌ها به‌دلیل درگیری همیشگی با نظام بوروکراسی حاکم و دریافت مجوز و تعریف در قالب یک شرکت در مکان خاص و داشتن نیروی کار بهره‌ای از این وام نخواهند برد. دولت با عبور از بخش مدرن به نفع سنتی‌های بازار گردشگری و عدم حمایت کافی موجب نادیده گرفتن این بخش مهم بازار گردشگری که در دنیا تاثیرگذارترین بخش بازار گردشگری به‌شمار می‌روند، می‌شود. کشورهای توریست‌پذیر بیشترین بخش درآمدی خود را از فعالیت‌های گسترده استارت‌آپ‌ها کسب می‌کنند به این منظور به‌عنوان حامی مهم این بخش از فعالان گردشگری به‌شمار می‌روند که با اعطای تسهیلات گوناگون عرصه فعالیت آنها را گسترش می‌دهند. زیرا فعالیت خدمات نوین استارت‌آپ‌ها منجر به درآمدزایی و اشتغال افراد بومی می‌شود و حجم بالای اشتغال، درآمد بسیاری را در اختیار این فعالان توریسم و در نتیجه بازار گردشگری قرار خواهد داد. در ایران امکان رشد و ظهور استارت‌آپ‌ها به‌عنوان بخش مهم و اصلی فعالان گردشگری وجود ندارد و از این افراد حتی در قالب گروه دانش‌بنیاد و خلاق استفاده نمی‌شد. از نگاه متولیان گردشگری، در مسیر رشد و توسعه بازار گردشگری شرکت‌های نوین استارت‌آپ‌ها صلاحیت لازم را برای ورود در عرصه گردشگری ندارند. اگر به این فعالان فرصت کافی داده نشود برای بازار گردشگری خطرآفرین خواهد بود و می‌تواند به رکود این بازار منجر شود، زیرا این نوع خدمات نوین می‌توانند بیشترین درآمد را برای صنعت توریسم ایران ایجاد کنند. براین اساس می‌توان گفت تا درک درستی از چگونگی استفاده و بهره‌گیری از استارت‌آپ‌ها به‌دست آورده نشود، گردشگری به شکل واقعی توسعه‌ای خود به‌وجود نخواهد آمد و این امر تنها درصورت نقش مستقیم افراد در کسب درآمد و تجربه اتفاق خواهد افتاد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و تبلیغ توریسم می‌توان با استفاده از نمایندگان ارشد تجاری کشورها و اتاق‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در این حوزه آینده گردشگری ایران را تغییر داد و در مسیر رشد و توسعه پایدار توریسم گام برداشت. شکل گردشگری در ایران درحال تغییر و تحول است که اقدامات گسترده‌ای در این عرصه درحال انجام است. بهره‌گیری از اتاق‌های مشترک تجارت و کارشناسان کمیسیون گردشگری و تشکیل تیم به‌منظور جذب توریست ورودی و همچنین ارائه طرحی برای بازگشت گردشگری به شرایط پیش از کرونا با حمایت و کمک هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی تهران منجر به ایجاد فضای کافی و علمی استارت‌آپ‌ها خواهد شد. این ارتباط می‌تواند توریسم ایران را به جهان معرفی کند و در زمینه کارآفرینی گردشگری رسانه نقش قابل‌توجهی ایفا خواهد کرد. در جهت رونق گردشگری در ایران می‌توان با استفاده از ساخت اکوسیستم نوآوری و استفاده از پلت‌فرم‌های رایج در صنایع‌دستی و گردشگری عشایر ضمن گسترش توریسم در جهت حفظ فرهنگ نیز گام برداشت و از آنجا که آژانس‌ها به تنهایی قادر به بردوش کشیدن بار گردشگری نیستند، شرکت‌های کوچک و خدمات نوین استارت‌آپ‌ها می‌توانند بیشترین نقش را در توسعه بازار گردشگری داشته باشند. برای دستیابی به این منظور علاوه بر به‌کارگیری طرح کمیسیون گردشگری پیشنهادهای دیگری در جهت دستیابی به راهکارهایی در حوزه بکر بازار گردشگری و رسیدن به توسعه پایدار توریسم مطرح می‌شود. براساس پیش‌بینی‌های جهانی گردشگری از سپتامبر به مرور احیا خواهد شد و با سرمایه‌گذاری حمایتی می‌تواند موتور محرکه بخش‌های دیگر اقتصاد هم باشد از این‌رو سرمایه‌گذاران باید با ورود به حوزه گردشگری برای تامین مالی این حوزه کنشگری بیشتری داشته باشند. همچنین برای تمدید یا صدور کسب‌وکارهای گردشگری فرصت تنفس دو ساله برای تمامی خدمات از جانب دولت داده شود و با استفاده از ظرفیت‌های اتاق‌های مشترک بازرگانی برای احیای بازار منطقه‌ای و بین‌المللی توریسم از جمله تسهیل حضور در نمایشگاه‌ها و بازاریابی در کشورهای مبدا گام برداشت.
