سازمان جهانی گردشگری کروکی خسارت فصل اول ۲۰۲۰ با «ضربه کرونا» را منتشر کرد
سفرهای خارجی در سه سناریو
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» جهان با همه‌گیری کووید-۱۹ در یک شرایط اضطراری بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته است که بیشترین تاثیر را در بازار سفر و جهانگردی داشته که منجر به بسته‌شدن مرزهای زمینی و هوایی، محدودیتهای سفر و بسته شدن هتل‌ها تقریبا در تمام کشورهای جهان شده است. این امر ضربه سهمگینی به بازار گردشگری جهان وارد کرده و منجر به کاهش ۴/ ۲۲ درصدی گردشگران ورودی بین‌المللی در سه ماه نخست ۲۰۲۰ شده است. از ۲۰ آوریل ۱۰۰ درصد از کل مقاصد گردشگری جهان برای جلوگیری از شیوع کرونا و مهار آن محدودیتهای مختلفی را برای سفر و جهانگردی اتخاذ کردند که بر این اساس، حدود ۹۷ مقصد که ۴۵ درصد از کل مقاصد گردشگری جهان را شامل می‌شود مرزهای خود را به‌طور کامل برای گردشگران بستند. ۶۵ مقصد یعنی حدود ۳۰درصد از مقاصد گردشگری جهان پروازهای بین‌المللی خود را کاملا متوقف کردند و ۳۹ مقصد شامل ۱۸درصد از مقاصد گردشگری نیز با ایجاد محدودیتهای متفاوت سفر مانع ورود مسافران از کشورهای مبدا خاص می‌شدند.
مطابق با آخرین بررسی‌های سازمان جهانی گردشگری در ماه مارس 2020 (سومین ماه از سال میلادی) به دلیل بستن مرزهای بسیاری از کشورها و جلوگیری از ورود گردشگران و همچنین ایجاد محدودیتهای مسافرتی و تعطیلی فرودگاه‌ها و مرزهای ملی میزان ورود گردشگران بین‌المللی 57درصد کاهش داشته است، میزان گردشگران بین‌المللی در مارس 2020 حدود 3/ 46 میلیون نفر بوده است، در حالی‌که این رقم در سال 2019 حدود 8/ 106 میلیون نفر بوده است که باتوجه به این آمارها با کاهش 67 میلیونی تعداد مسافران بین‌المللی و افت 80 میلیارد دلار درآمد گردشگری همراه بوده است. اگرچه در ماه ژانویه گردشگری جهان با رشد 2 درصدی همراه بوده است اما در فوریه با کاهش 9 درصدی همراه شد و در ماه مارس 57 درصد کاهش داشته است که در مجموع طی سه ماه نخست 2020 این کاهش مسافر به منفی 4/ 22 رسید. براساس این بررسی‌ها منطقه آسیا و اقیانوسیه بیشترین تاثیر را از شیوع کرونا داشته است که 33 میلیون گردشگر طی سه ماه نخست 2020 کاهش داشته است و در اروپا این تاثیرپذیری کمتر بوده است، اما با حجم بالایی حدود 22 میلیون نفر همراه بوده است.
چشم‌اندازهای گردشگری سال 2020 از زمان شیوع ویروس کرونا چند بار کاهش یافته است و همچنان پیش‌بینی‌ها قطعی و قابل اطمینان نیست. براساس سناریوهای حاضر احتمال کاهش ورودی بین 58 تا 78 درصد وجود دارد که این سناریوها بستگی به سرعت مهار، مدت زمان محدودیت سفر و بستن مرزها دارد. در سال 2020 سه سناریو براساس سه تاریخ احتمالی بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی وجود دارد. براساس این سه سناریو تاثیر کاهش تقاضای سفرهای بین‌المللی منجر به رکود 850 میلیون تا 1/ 1 میلیارد نفر توریست خارجی خواهد شد که با کاهش بی‌سابقه درآمدهای صادراتی از گردشگری مواجه می‌شود که با رکود 910 میلیارد تا 2/ 1 تریلیون دلار همراه خواهد بود. همچنین بین 100 تا 120 میلیون شغل مستقیم در حوزه گردشگری در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
سناریوهای موجود سه الگوی تغییر ماهانه در ورودی‌‌ها را از آوریل (ماه چهارم) تا دسامبر (ماه آخر) 2020 منعکس می‌کند که البته این فرضیه‌ها منوط به باز شدن مرزهای ملی و بین‌المللی و برداشتن محدودیتهای سفر است. سناریوی اول بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی و کاهش محدودیتهای سفر را در اوایل ماه ژوئیه (اواخر تیر و اوایل مرداد) درنظر گرفته است که تا آن زمان میزان ورود گردشگران خارجی با کاهش 58 درصدی در مقایسه با سال 2019 مواجه خواهد شد. این سناریو ورود گردشگران بین‌المللی را با کاهش 85 میلیون نفری ارزیابی کرده است که درآمدهای حاصل از گردشگری نیز با کاهش 62 درصدی یعنی مبلغی معادل 910 میلیارد دلار مواجه خواهد شد.
سناریوی دوم، اول سپتامبر (اواخر شهریور و اوایل مهر) را زمان احتمالی بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی و کاهش محدودیتهای سفر درنظر گرفته است که برآوردها حاکی از آن است که در این تاریخ میزان رکود ورود توریست‌های خارجی منفی 70 درصد خواهد بود. در این زمان کاهش ورودی گردشگران به یک میلیارد نفر خواهد رسید که با کاهش 73 درصدی درآمد با رکود یک تریلیون دلاری مواجه خواهد شد. بازشدن تدریجی مرزها و کاهش محدودیتهای سفر در سناریوی سوم را در اوایل دسامبر (اواخر پاییز) ارزیابی کرده‌اند که براین اساس ورود گردشگران بین‌المللی با 78 درصد کاهش روبه‌رو خواهد شد که کاهش تعداد گردشگران بین‌المللی 1/ 1 میلیارد نفر خواهد بود. میزان درآمد حاصل از گردشگری نیز با رکود حدود 2/ 1 تریلیون دلاری همراه خواهد بود که در مقایسه با سال 2019 با کاهش 79 درصدی مواجه می‌شود.
البته سناریوها در الگوهای تغییر ماهانه به‌طور خاص عوامل اقتصادی را درنظر نمی‌گیرد. اگرچه رکود اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا تاثیرات عمده‌ای در گردشگری بین‌المللی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌گذارد و بر میزان هزینه‌کرد گردشگران تاثیر خواهد گذاشت.
پاندمی کرونا تقریبا بدترین بحرانی است که گردشگری بین‌الملل از سال 1950 یعنی آغاز محاسبات اعداد و ارقام گردشگری با آن مواجه شده که منجر به توقف ناگهانی رشد توسعه پایدار گردشگری طی دوره 10 ساله از زمان بحران مالی 2009 شده است. این تاثیرات در مناطق مختلف با درجه‌های مختلفی رخ خواهد داد. باتوجه به ناشناخته بودن مدت زمان محدودیتهای سفر به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و رکود اقتصاد جهانی که براساس برآوردها منفی 3درصد خواهد بود چالش‌های بسیاری پیش روی جهان است. به این منظور کشورها در سراسر جهان اقدامات گسترده‌ای برای کاهش تاثیر کووید-19 و همچنین ایجاد شرایط برای بهبود بخش گردشگری انجام می‌دهند.
اما با این حال براساس تخمین‌های صورت‌گرفته در سال 2021 احتمال صعود دوباره بازار گردشگری وجود دارد که ابتدا از منطقه آسیا و اقیانوسیه آغاز خواهد شد. کارشناسان ارزیابی کرده‌اند که روند روبه رشد بهبود گردشگری احتمالا از سه ماه پایانی 2020 آغاز می‌شود اما در سال 2021 بهبودی محسوس خواهد داشت.
براساس بررسی‌های کارشناسان، گردشگری داخلی سریع‌تر از گردشگری بین‌المللی شرایط بهبودی را به‌دست خواهد آورد. گردشگری داخلی احتمالا از ماه می (هم‌اکنون) آغاز می‌شود که براساس برآوردها بین می تا ژوئن 14 درصد رشد خواهد داشت که این رقم در ژوئیه تا سپتامبر 45 درصد رشد، در اکتبر تا دسامبر 25 درصد رشد و در سال 2021 حدود 15 درصد خواهد کرد. گردشگری بین‌المللی در سال 2020 با روند رشد بسیار کمی همراه خواهد بود. براساس تخمین‌های صورت گرفته گردشگری بین‌المللی بین می تا ژوئن تنها 3 درصد رشد خواهد داشت اما در ماه‌های بعد با سرعت بیشتری روند رشد را طی خواهد کرد. بین ماه‌های ژوئیه تا سپتامبر حدود 24 درصد رشد، در ماه‌های اکتبر تا دسامبر 34 درصد رشد و در سال 2021 حدود 39 درصد رشد خواهد داشت.
باتوجه به بررسی بحران‌های قبلی همچون سارس در سال 2003 و بحران اقتصادی جهان در سال 2008 سفرهای تفریحی سریع‌تر از دیگر نوع سفرها همچون سفر بازدید از دوستان و نزدیکان و سفرهای کاری افزایش خواهد یافت. براساس برآوردهای منطقه‌ای، آفریقا و خاورمیانه احتمالا تا پایان 2020 مورد بازیابی مثبت در حوزه گردشگری قرار خواهند گرفت و برای آمریکا کمترین احتمال را برای بهبود تا پایان 2020 ارزیابی کرده‌اند.
