«دنیای‌اقتصاد» از منطقه متفاوت اقتصاد چین گزارش می‌دهد
اولویت چینی‌‌‌ها؛ سفر یا خرید؟
در اینجا این سوال مطرح است که اولویت چینی‌‌‌ها در حال حاضر چیست؟ سفر یا خرید؟ برآیند عملکرد چینی‌‌‌ها نشان می‌دهد که به همان اندازه که مایل به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن نیستند که این امر به دلیل فشارهای اقتصادی و خطرات ریسک سرمایه‌گذاری ناشی از نوسانات اقتصادی به‌‌‌ویژه در بخش مسکن است، اما علاقه‌مند به سفر و تفریح به‌‌‌ویژه در داخل کشور هستند، که این اولویت چینی‌‌‌ها بیش از همه به‌‌‌دلیل محدودیت‌های سفت و سختی بود که طی چهار سال گذشته از زمان همه‌گیری با سیاست «کووید صفر» در سراسر چین اعمال شده بود و امکان هرگونه سفری را از آنها گرفته بود. از این رو اهمیت سفر در راستای رهایی از آن حجم از محدودیت و فشارهای روحی و روانی حاکم بسیار بیشتر از سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و دیگر بخش‌‌‌های اقتصادی است و پس‌‌‌اندازها برای تعدد سفرها خرج می‌‌‌شوند تا خرید خانه.
اگرچه «گردشگری داخلی» همیشه مورد توجه همه کشورهای جهان بوده و بیشترین سهم سفرها در اکثر کشورهای جهان به‌‌‌ویژه کشورهای پیشرو به گردشگری داخلی اختصاص داشت. اما چین از زمان همه‌گیری بیش از پیش بر این امر متمرکز شد و مسافران چینی سفرهای نزدیک به خانه را به سفرهای دور و دراز ترجیح می‌دهند. همین توجه بیش از پیش چینی‌‌‌ها به گردشگری داخلی باعث شده است که چین سودای فراتر رفتن از آمریکا را به‌‌‌لحاظ درآمدهای ناشی از توریسم در سال آینده در سر بپروراند.
البته این توجه بیشتر به گردشگری داخلی، نشات گرفته از مجموعه اقداماتی است که صنعت توریسم این کشور در جهت تبدیل به مقصد اول جهان شدن طی دهه آینده در پیش گرفته است که با سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلان و به حداکثر رساندن تقویت زیرساخت‌‌‌ها در شهرهای خود، چین را به یکی از جاذبه‌‌‌های مهم گردشگری جهان تبدیل کرده است. برآوردها از تغییرات اقتصاد گردشگری حاکی از آن است که چین نقش محوری در آینده توریسم جهان خواهد داشت. بنابراین، این چشم‌‌‌انداز از آینده چین البته به‌‌‌همراه تغییراتی که در سبک و علایق انتخاب مقاصد چینی‌‌‌ها ناشی از محدودیت‌های همه‌گیری ایجاد شده، منجر به اهمیت گردشگری داخلی در این کشور شده است.
این ادعا را می‌توان در استقبال بسیار چشمگیر چینی‌‌‌ها از سفرهای داخلی در تعطیلات سال نو چینی به اثبات رساند. بر اساس آمارهای دولتی، مردم سراسر چین در طول سال نو چینی جشن بزرگی گرفتند، به طوری که سفرهای تعطیلات و هزینه‌‌‌های مصرف‌کنندگان از سطح قبل از همه‌گیری فراتر رفت. بر اساس گزارش وزارت فرهنگ و گردشگری، در تعطیلات هشت‌روزه، ۴۷۴ میلیون سفر داخلی به سراسر چین انجام شد که ۳۴.۳درصد نسبت به سال گذشته و ۱۹درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است. مردم همچنین هنگام تجمع برای جشن سال نو چینی، که به عنوان جشن بهار نیز شناخته می‌شود، هزینه‌‌‌های زیادی را صرف کردند. بر اساس آمارهای دولتی، گردشگران داخلی بیش از ۶۳۲ میلیارد یوآن (تقریبا ۸۸ میلیارد دلار) هزینه کردند که در مقایسه با هزینه تعطیلات در سال ۲۰۱۹، حدود ۷.۷درصد افزایش و نسبت به سال گذشته ۴۷.۳درصد افزایش داشته است.
امروزه گردشگران چینی مایلند برای افزایش تجربه سفر خود هزینه بیشتری بپردازند. تعطیلات جشنواره بهار چین دور جدیدی از رونق مصرف را برانگیخته است. پس از گذشت ۴سال، جشنواره بهار چین بار دیگر به اوج مصرف جهانی سفر تبدیل شد. هزینه‌‌‌های مصرف‌کننده و سفرهای داخلی در طول سال جدید چینی به عنوان شاخصی از روندهای اقتصادی در چین دیده می‌شود. با این حال، اقتصاددانان هشدار می‌دهند که سطح بالای مصرف امسال لزوما نشاندهنده احیای اقتصادی نیست. افزایش هزینه‌‌‌ها و سفرهای داخلی امسال در حالی رخ می‌دهد که چین همچنان با رشد کند و بهبود اقتصادی نابرابر پس از همه‌گیری دست و پنجه نرم می‌کند.
پکن در تعطیلات سال نو چینی حدود ۱۷.۵ میلیون بازدید‌کننده داشت که نشاندهنده رشد ۳۷.۴ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ است. حتی چند روز قبل از شروع تعطیلات، گردشگران به پایتخت هجوم آوردند. محبوبیت پکن تنها نمونه‌ای از رونق سفر در تعطیلات سال نو چینی بود. طبق گزارش آکادمی گردشگری چین، در طول تعطیلات، ۲۴.۶درصد از ساکنان روستایی برای سفر رفتند و سفرهای آنها حدود یک‌چهارم از کل سفرهای داخلی را تشکیل می‌داد. طبق آمار گروه Trip.com، یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات مسافرتی، سفارش‌های سفر در تعدادی از شهرهای کوچک و متوسط، از جمله زیبو در استان شاندونگ، جینگدژن از جیانگشی، و داتونگ از شانشی، بیش از دو برابر شده است. گروه Trip.com، مجموعه خدمات مسافرتی، این‌طور بیان کرد، در سال نو چینی پیش، سفرهای داخلی و بین‌المللی برای گردشگران چینی به طور قابل‌توجهی رشد کرد. در داخل کشور، محبوبیت سفرهای زمستانی همچون برفی و یخی در شمال و سفرهای آبگرم و جزیره‌‌‌ای در جنوب، باعث افزایش سفرهای بین استانی شد.
همچنین بر اساس آمارهای ارائه‌شده از آکادمی گردشگری چین، انتظار می‌رود گردشگران چینی در سال ۲۰۲۴ بیش از ۶ میلیارد سفر داخلی داشته باشند و تعداد مجموع گردشگران ورودی و خروجی که به خارج از کشور سفر می‌کنند از ۲۶۰ میلیون نفر فراتر رود. این گزارش که شامل بررسی عملکرد گردشگری چین در سال ۲۰۲۳ و پیش‌بینی برای سال ۲۰۲۴ است، بهبود قابل‌توجهی در بخش گردشگری در سال گذشته را نشان می‌دهد.
آمارهای این گزارش نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، گردشگری داخلی در چین شاهد رشد قابل‌توجه سال به سال بیش از ۱۰۰ درصدی در درآمد و تعداد گردشگران بود که به بیش از ۸۰درصد از سطح سال ۲۰۱۹ بازگشت. تیم تحقیقاتی آکادمی گفت که تمایل به سفر در میان ساکنان چین در طول سال ۲۰۲۳ همچنان بالا بوده و گردشگران سطح بالایی از رضایت را گزارش کرده‌‌‌اند.
همچنین آخرین داده‌‌‌های اداره ملی آمار چین حاکی از آن است که بهبود گردشگری چین با بازگشت سریع و مطمئن در گردشگری داخلی، و رشد ملایم و جزئی برای گردشگری خارجی در سال ۲۰۲۳ ناهموار بوده است. حجم گردشگری داخلی در سال ۲۰۲۴ از سطوح قبل از همه‌گیری فراتر خواهد رفت. این آمارها نشان می‌دهد، حدود ۴۸۹ میلیون سفر داخلی در سال ۲۰۲۳ انجام شد که ۴.۹ تریلیون یوآن (۶۷۹ میلیارد دلار) درآمد گردشگری ایجاد کرد. هزینه به ازای هر گردشگر داخلی در سال ۲۰۲۳ از سطح قبل از همه‌گیری فراتر رفته و به بالاترین حد خود در پنج سال اخیر رسیده است. این بازگشت قوی در گردشگری داخلی بازتابی از بهبود مستمر مصرف خدمات در چین به دلیل تغییر است.
در عین حال، افزایش مصرف خدمات به اندازه کافی تاثیر مثبت بر گردشگری برون‌مرزی نداشته است. بعید به نظر می‌رسد که تا سال ۲۰۲۵ گردشگری خارجی به سطح قبل از همه‌گیری بازگردد. با وجود افزایش گردشگری داخلی، خانوارهای چینی ۱۰۱ میلیون سفر برون‌مرزی در سال ۲۰۲۳ انجام دادند که معادل ۶۰درصد از سطح سال ۲۰۱۹ بود.
بازار بی‌‌‌رمق سفرهای خروجی عمدتا به دو دلیل برمی‌گردد. اول از همه، ترازنامه خانوارهای چینی به دلیل محدودیت‌های سختگیرانه کووید در این کشور و فقدان یارانه‌‌‌های متمرکز بر خانوار در طول همه‌گیری به شدت آسیب دید. این امر تقاضا برای گردشگری پرهزینه خارجی را در میان خانوارهای چینی که نسبت به قیمت‌ها حساس‌‌‌تر شده‌‌‌اند، سرکوب کرده است. کاهش ارزش پول چین، تورم بالا در کشورهای مقصد و عرضه ناکافی پروازها و خدمات گردشگری هزینه سفرهای خروجی پس از کووید را افزایش داده است. در همین حال، بهبود گردشگری خارجی چین نیز به دلیل توسعه سریع خدمات گردشگری داخلی تضعیف می‌شود، که از بسیاری جهات، هزینه کمتری دارد و از نگاه خانوارهای چینی به عنوان ارائه ارزش برای پول بهتر دیده می‌شود.
دلیل دوم محدودیت‌های سیاستگذاری است که پررنگ‌‌‌ترین آنها پیچیدگی فرآیند درخواست ویزا است که با افزایش تنش‌‌‌های ژئوپلیتیکی تشدید شده است. برای مسافران چینی، فرآیند دشوارتر درخواست ویزای سفر می‌تواند به این معنی باشد که عدم‌اطمینان بیشتر در برنامه‌‌‌ریزی سفر وجود دارد که می‌تواند به از دست دادن پول و زمان منجر شود. روند ساده دریافت ویزا یا حتی لغو ویزا به افزایش ورود بازدیدکنندگان چینی کمک می‌کند. یک مثال قانع‌کننده، تعداد گردشگران چینی سنگاپور است که پس از لغو روادید برای مسافران چینی در تعطیلات سال نو چینی، در ماه فوریه نسبت به ماه قبل ۴۵درصد افزایش یافت.
علاوه بر این، اینرسی در سیاست داخلی چین یک مشکل است. سیاست محدود کردن سفرهای خروجی «غیر‌ضروری» در سیستم‌های مدنی و شرکت‌های دولتی دست نخورده باقی مانده است که کارکنان آن حدود ۱۷درصد از کل اشتغال شهری در چین را تشکیل می‌دهند. این موضوع به طور نامتناسبی به نفع سفرهای هنگ‌کنگ یا ماکائو خواهد بود که در برخی موارد از این سیاست مستثنی هستند.
این واقعیت که حتی پس از لغو سیاست کووید صفر، کارمندان دولتی همچنان برای سفر به خارج از کشور نیاز به تایید دارند، به طور اجتناب‌‌‌ناپذیری بهبود گردشگری خارجی چین را مختل می‌کند، زیرا بیشتر این کارمندان در گروه‌‌‌های درآمد متوسط یا متوسط بالا قرار می‌‌‌گیرند که محرک‌‌‌های فرضی برای گردشگری برون‌مرزی هستند.
