زباله‌‌‌های گردشگران در مناطق توریستی چه تبعاتی برای آینده زمین دارد؟
بقایای حمله به طبیعت شمال
اگرچه بازگشت سفرها یک اتفاق خوب برای صنعت توریسم کشور خواهد بود، اما بازگشت به همان شکل مخرب پیشین، اتفاق بسیار بدی برای محیط‌زیست و آینده زمین به شمار می‌رود. عمدتا پس از هر تعطیلاتی در طبیعت تا چشم کار می‌کند زباله‌‌‌های انباشته‌شده‌‌‌ای است که گردشگران پس از پایان سفر در طبیعت باقی گذاشته‌اند. این موضوع در استان‌‌‌های شمالی کشور بیش از هر چیزی به چشم می‌‌‌خورد. زیرا باتوجه به طبیعت زیبا و سرسبز این منطقه، بهترین مقصد برای طبیعت‌گردی، کمپینگ، پیک‌‌‌نیک و تفریحات در فضای باز است. از این رو در اکثر مواقع با تردد بیش از حد ظرفیت منطقه مواجه می‌شود و اگر سری به مناطق گردشگری بزنید با حجم وسیعی از انواع ظروف پلاستیک و یکبار مصرف و ته‌مانده‌‌‌های غذا، پوست مرکبات، میوه و نیز انواع شیشه‌‌‌ها و بطری‌‌‌ها مواجه می‌‌‌شویم که در طبیعت و مراکز گردشگری رها شده است.
این واقعیت پذیرفته شده که گردشگری یکی از تهدیدهای اصلی برای محیط‌زیست به شمار می‌رود. بنابراین حفاظت از محیط‌زیست یکی از وظـایف اصـلی نسـل حـال و آینده است، زیرا با افـزایش جمعیـت گردشگران و تغییر الگوی مصرف، رشد مصرف‌گرایی و ریختن زباله توسط گردشگران در روستاها موجب افزایش زباله‌‌‌های تولیدشده و تشدید مسائل مربوط به آن شده است. با توجه به اینکه امروزه آلودگی‌‌‌های زیست‌محیطی ناشی از افزایش گردشگران گسترش یافته است و این مساله موجب آسیب رساندن به روستاهای مقصد گردشگری شده است. درصورت افزایش این روند در آینده شاهد از بین رفتن محیط‌زیست روستاهای گردشگری خواهیم بود. بنابراین توجه جامعه محلی، گردشگران و مدیران و سیاستگذاران در جهت کاهش آلودگی زیست محیطی ضرورت و فوریت دارد. چراکه باتوجه به بحران‌های گسترده اقلیمی، نابودی جنگل‌‌‌ها، زیستگاه‌‌‌های حیات وحش و روستاها حتمی خواهد بود.
گردشگران در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای حیات وحش به‌‌‌شمار می‌‌‌روند و منجر به تغییر زیستگاه‌‌‌های حیات وحش شده‌‌‌اند. همان‌طور که بر اساس تردد بیش از حد گردشگران به مناطق پرندگان مهاجر با هدف پرنده‌‌‌نگری منجر به آسیب گسترده به پرندگان و زیستگاه آنها شده و مسیر مهاجرت آنها را تغییر دادهاند. همچنان که حضور گردشگران در منطقه حیات وحش، بسیاری از حیوانات را در مسیر انقراض یا تغییر زیستگاه قرار داده است. در واقع حضور گردشگران، تغییراتی جدی بر اکوسیستم حیات وحش وارد می‌کند و در صورت تردد غیرمسوولانه گردشگران و بیشتر از ظرفیت منطقه، طبیعت و زمین را از دست خواهیم داد. اولین و سطحی‌‌‌ترین چالشی که مقصد گردشگری با آن مواجه می‌شود این است که دیگر گردشگران تمایلی به حضور دوباره در این مناطق نداشته باشند، زیرا زیبایی‌‌‌های طبیعی این مناطق به علت رهاشدن زباله پنهان شده است.
در شهرهای توریست‌‌‌پذیر که روزانه میزبان گردشگران بسیاری هستند، مسافران طی بازدید از مکان‌‌‌های مورد علاقه خود، مقدار قابل‌توجهی مواد آلاینده و زائد بر جای می‌‌‌گذارند. متخصصان سهم قابل‌توجهی از آلودگی هوا را به فعالیت‌‌‌های گردشگران نسبت دادهاند. در واقع اگرچه گردشگری عاملی موثر بر رشد اقتصادی یک کشور به شمار می‌رود، با این حال، بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست بر این باورند که گردشگران نقش بزرگی در آلودگی هوای جهان ایفا می‌کنند. در پی یافته‌‌‌های تحقیقی بیش از هشت‌درصد انتشار گازهای آلاینده هوا در اثر گردشگری اتفاق می‌‌‌افتد که ۹۰درصد آن ناشی از حمل‌ونقل است.
در بسیاری از شهرهای جهان، روزانه هزاران گردشگر از مکان‌‌‌های تاریخی، سواحل و سایر جاذبه‌‌‌ها دیدن می‌کنند که تردد آنها از طریق وسایل حمل‌ونقل موتوری از یکسو و مواد زائدی که در طبیعت رها می‌کنند از سوی دیگر اثرات جبران‌‌‌ناپذیری بر محیط‌زیست بر جای می‌‌‌گذارد. به‌رغم تمام مزایایی که گردشگری می‌تواند برای یک شهر به ارمغان آورد، اما اگر این مشکلات توسط مراکز گردشگری و سرمایه‌گذاران صنایع مورد بررسی قرار نگیرد، آنگاه صنعت گردشگری پیامدهای منفی زیادی را برای جهان و محیط‌زیست در پی خواهد داشت.
در بسیاری از سواحل، فضاهای سبز یا سایر مکان‌‌‌های یک شهر توریست‌‌‌پذیر، گردشگران مواد زائد و زباله‌‌‌های خود را در محیط اطراف رها می‌کنند. بسیاری از سواحل معروف دنیا، که روزانه میزبان صدها یا حتی هزاران مسافر از نقاط مختلف دنیا هستند، مملو از موادی پلاستیکی است که به سمت دریاها روانه می‌شود و آلودگی زیاد آب را در پی دارد. این مواد که اغلب قابل تجزیه در طبیعت نیستند، نه‌تنها چشم‌‌‌اندازی زشت در طبیعت به وجود می‌‌‌آورند بلکه با آلوده کردن آب دریاها، منجر به مرگ بسیاری از حیوانات آبزی می‌‌‌شوند. علاوه بر گردشگران، فعالان در این عرصه در بخش هتل‌‌‌سازی، کشتی و هواپیما نیز نقش قابل‌توجهی در تولید زباله، آلودگی محیط‌زیست و انتشار گاز کربن دارند.
اثرات مخرب گردشگری به‌‌‌ویژه در سال‌های اخیر با تغییرات اقلیمی گسترده در سراسر جهان بسیار مورد توجه کشورها به‌‌‌ویژه سازمان‌های بین‌المللی قرار گرفت و به دنبال راهکارهایی در جهت کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست از طریق گردشگری برآمدند. اولین گام در این راستا، آگاه‌‌‌سازی جوامع محلی و آموزش جامعه در تمامی سطوح به‌‌‌ویژه در مدارس بود و در این راستا علاوه بر سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلان دولت‌ها، گروه‌‌‌های مردم‌نهاد و بخش خصوصی نقش قابل‌توجهی در ایجاد زیرساخت‌‌‌های لازم در جهت کاهش زباله‌‌‌ها و تسهیل دفع صحیح زباله‌‌‌ها ایفا کردند. مقاصد گردشگری تحت کنترل و نظارت جامعه محلی قرار گرفت و اکوتوریسم و بوم‌گردی را در مسیر سفرهای سبز با کاهش محصولات پلاستیکی پیش بردند.
همچنین، اگرچه کرونا ضربه سهمگینی بر صنعت توریسم وارد کرد، اما فرصتی به زمین داد تا به مدت دو سال از آلودگی‌‌‌های ناشی از گردشگری در امان بماند و از طرفی، مسیر این صنعت را به‌‌‌طور کل تغییر دهد و در جهت سفرهای سبز پیش ببرد تا از نابودی سیاره جلوگیری شود. ساخت هواپیماهای سبز، جمع‌‌‌آوری زباله‌‌‌ها از اقیانوس‌‌‌ها و دریاها و طبیعت، کاهش پلاستیک در مراکز اقامتی و مقاصد گردشگری، اکوتوریسم، گردشگری کشاورزی و روستایی، آگاه‌‌‌سازی جوامع بومی و آموزش به آنها و آگاه‌‌‌سازی مردم با مشاهده تغییرات اقلیمی متعدد در سراسر جهان و اثرات منفی آن از جمله مهم‌ترین اقداماتی بوده که در این چند سال اخیر به‌‌‌ویژه از زمان همه‌گیری تحقق یافت. در این راستا، کشورهای آسیای شرقی و اروپایی پیشتاز بوده و بسیاری از مقاصد مسیر سبز شدن را هموار کرده یا کاملا تحقق بخشیدند.
آنچه بیش از هرچیزی منجر به انباشت زباله‌‌‌ها و رهاسازی آنها در طبیعت شده، رفتار غیرمسوولانه گردشگران است که به تهدید بالقوه و در حال حاضر بالفعل در سیاره بدل شده است. گردشگری غیرمسوولانه منجر به اثرات منفی همچون فرسایش خاک، آلودگی فزاینده، دفع زباله در دریا، نابودی زیستگاه طبیعی، فشار فزاینده روی گونه‌‌‌های جانوری در معرض خطر، افزایش آسیب‌‌‌پذیری جنگل‌‌‌ها در مقابل آتش‌‌‌سوزی و امثال آن می‌شود.
گردشگری غیرمسوولانه تاثیرات سوئی بر منابع آب خواهد گذاشت و می‌تواند جمعیت‌‌‌های محلی را وادار به رقابت بر سر استفاده از منابع حیاتی کند. دفع زباله در مناطقی که جاذبه‌‌‌های طبیعی وجود دارد و فعالیت‌‌‌های گردشگری در ابعاد گسترده انجام می‌شود، یک مشکل جدی است. دفع نامناسب زباله می‌تواند تبدیل به یک فاکتور عمده در نابودی محیط‌زیست و طبیعت پیرامون شود. وجود بطری‌‌‌های پلاستیکی و فاضلاب می‌تواند چهره زیبای رودخانه‌‌‌ها، مناظر زیبا و اطراف جاده‌‌‌ها را به‌شدت زشت کند. این اثرات منفی را در گردشگری کروز در دریای کارائیب به‌‌‌وفور می‌توان مشاهده کرد. برآورد می‌شود که کشتی‌‌‌های کروز سالانه بیش از ۷۰هزار تن زباله تولید می‌کنند. حدود ۷۷درصد تمامی زباله‌‌‌های تولیدشده توسط کشتی‌‌‌ها، حاصل گردشگری دریایی و کشتی‌‌‌های کروز است. به‌‌‌طور متوسط، یک مسافر کشتی کروز روزانه۵/ ۳کیلوگرم زباله تولید می‌کند. تولید زباله جامد می‌تواند باعث تخریب ظاهر فیزیکی آب و سواحل شود و به مرگ موجودات آبزی بینجامد. کوهستان‌‌‌ها نیز از گردشگری غیرمسوولانه رنج می‌‌‌برند. گردشگرانی که در این مناطق پیاده به پیمایش مسیر می‌‌‌پردازند، زباله‌‌‌های بسیاری تولید می‌کنند.
در هر جا که محل عبور این گردشگران است، زباله‌‌‌های جامد، سیلندرهای اکسیژن و حتی تجهیزات کمپینگ به جا می‌‌‌‌ماند. نمونه آن را می‌توان در دماوند مشاهده کرد که طی چند سال اخیر، کوهنوردان برای صعود به آن تلاش‌های زیادی داشتند. اما اثرات مخرب این تردد و توجه بیش از حد، این کوه را در معرض خطر قرار داده و انباشت زباله‌‌‌ها به معضل جدی برای طبیعت این کوه تبدیل شده است. در برخی از کشورها، توجه به محیط‌زیست و جامعه محلی بسیار مهم‌تر از ورود بیش از حد گردشگران و اقتصاد حاصل از گردشگری است زیرا با وارد شدن آسیب‌‌‌های جدی به منطقه، علاوه بر خارج شدن از مقصد گردشگری در آینده، می‌تواند جامعه محلی را با بحران‌های جدی محیطی و اقتصادی مواجه کند؛ همان‌طور که چندی پیش، منطقه گردشگری در کالیفرنیای جنوبی آمریکا، دریاچه السینور را بر روی ورود گردشگران به‌‌‌منظور بازدید از شکوفه‌‌‌های گل‌‌‌های وحشی بست تا از چالش‌‌‌هایی که منطقه در سال ۲۰۱۹ با آن مواجه شد جلوگیری کند، زیرا اولویت مقامات محلی، امنیت مردم محلی و محیط‌زیست بوده، نه رونق اقتصادی از طریق افزایش گردشگران.
