ژئو پارک ارس در آستانه ثبت جهانی

ارزیاب شبکه جهانی ژئوپارک‌‌های یونسکو در نشست شورای راهبردی ژئوپارک ارس ضمن قدردانی از اقدامات بی‌‌وقفه سازمان منطقه آزاد ارس طی سال‌های گذشته در زمینه مطالعه، شناسایی و حفظ این میراث ‌‌زمین‌‌شناختی اظهار کرد: تشکیل این نشست نشان از جدیت و علاقه‌مندی مسوولان این منطقه آزاد به ثبت جهانی ژئوپارک ارس دارد. پروفسور ترنتان ون با بیان اینکه در بررسی ژئوپارک‌‌ها فقط مباحث زمین‌‌شناسی مدنظر نیست، اظهار کرد: درک درست از زمین‌‌شناسی و نحوه شکل‌‌گیری یک ژئوپارک به تنهایی در تثبیت و ورود آن به شبکه جهانی ژئوپارک‌‌ها کافی نیست بلکه توانایی منطقه در توسعه معیشت محلی، شناخت رسوم و احیای جوامع محلی و استفاده از ظرفیت‌‌ جامعه محلی از عوامل مهم برای دستیابی به این امتیاز است.  وی یادآور شد: شورای عالی ژئوپارک‌‌های جهانی یونسکو مخالف هیچ نوع فعالیت اقتصادی و صنعتی نیست بلکه از تمام فعالیت‌‌ها و حتی فعالیت‌‌های معدنی در چارچوب حفظ طبیعت و چشم‌‌اندازهای زمین‌‌شناسی حمایت می‌کند.

 مشاور ژئوپارک ارس و ارزیاب بین‌المللی شبکه ژئوپارک‌‌های جهانی یونسکو و نایب‌رئیس کمیته علوم زمین و ژئوپارک‌‌های کمیسیون ملی یونسکو هم با بیان اینکه بعد از سال‌ها تلاش مستمر و پیگیرانه به مراحل نهایی ثبت جهانی ژئوپارک ارس رسیده‌‌ایم، گفت: ژئوپارک ارس طی سال‌های گذشته فعالیت‌‌های چشمگیری در راستای ساماندهی و درگیر کردن جامعه محلی و آموزش‌های وابسته به ژئوپارک و آشکار بودن ژئوپارک در منطقه و بحث همیاران داشته است، اکنون با حضور ارزیابان شبکه جهانی ژئوپارک‌‌های یونسکو در منطقه آزاد ارس برای بازدید و بررسی از ژئوسایت‌‌ها به مراحل نهایی ثبت جهانی ژئوپارک ارس نزدیک می‌‌شویم.  امری کاظمی با بیان اینکه ایران دارای ظرفیت‌‌های فراوان زمین‌‌شناختی است، گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط سازمان زمین‌‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، بیش از ۳۰ منطقه استعداد پیوستن به ژئوپارک‌‌های یونسکو را دارند که ژئوپارک ارس یکی از مناطقی است که پای کار بود و امیدواریم با اقدامات در حال انجام، به‌زودی شاهد پیوستن این ژئوپارک و نیز ژئوپارک طبس در زمره ژئوپارک‌‌های خاورمیانه و غرب آسیا باشیم.

رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس هم گفت: وجود ژئوپارک در محدوده منطقه آزاد ارس علاوه بر ایجاد جاذبه‌های گردشگری و ژئوتوریستی، نقشی تاثیرگذار برای توانمندسازی جامعه محلی و ایجاد توسعه پایدار دارد. مجید کیانی با تاکید بر اینکه هدف یونسکو از ثبت ژئوپارک‌‌ها تنها حفظ میراث زمین‌شناختی نیست، افزود: مهم‌ترین هدف ما از ثبت جهانی ژئوپارک ارس، توانمندسازی مردم محلی از طریق آموزش و نیز حفظ و نگهداری ژئوسایت‌ها و ایجاد کسب و کارهای محلی است. وی گفت: ژئوپارک ارس در کنار جنبه‌های علمی و تخصصی ضمن کمک به توسعه اقتصاد و تجارت، با درگیر کردن جامعه محلی آنها در امور مربوط به حفاظت و بهره‌‌برداری صحیح از میراث، به توسعه کسب‌‌وکار و ارتقای سطح معیشت آنها کمک کند.

کیانی با بیان اینکه ژئوپارک ارس یک ظرفیت خدادادی و میراث زمین‌شناختی و جهانی ارزشمند است که تاکنون برای حفظ و معرفی آن از سوی سازمان اقدامات خوبی انجام شده است، گفت: لازمه حفظ زیرساخت‌‌ها تعامل مناسب بین مردم و مسوولان است.  وی با اشاره به اینکه از بین ۱۷۷ ژئوپارک دنیا، چهار ژئوپارک بین‌کشوری وجود دارد، گفت: ژئوپارک ارس پس از ثبت جهانی این قابلیت را دارد که برای نخستین‌بار در تاریخ به عنوان یک ژئوپارک بین سه کشور ایران، آذربایجان و ارمنستان به عنوان پنجمین ژئوپارک بین‌کشوری دنیا معرفی شود.

کیانی با بیان اینکه گستره ژئوپارک ارس در هر دو طرف رود ارس است، افزود: این ژئوپارک ظرفیت تبدیل شدن به یک ژئوپارک بین‌المللی را دارد و امیدواریم بر اساس هدف‌گذاری‌‌هایی که کرده‌‌ایم در آینده نزدیک در تعاملات بین‌المللی این موضوع محقق شود.  وی با اظهار امیدواری نسبت به ارزیابی مثبت ارزیابان یونسکو از وضعیت ژئوپارک ارس گفت: امیدواریم این بازدید و ارزیابی منجر به نتایج خوب برای ارس شود و بتوانیم با برنامه‌‌ریزی صحیح برای حفظ و معرفی آن، شاهد رشد و رونق صنعت گردشگری در منطقه و بهبود وضعیت معیشت فعالان این حوزه باشیم و در آینده نزدیک ژئوپارک ارس به عنوان الگویی موفق در توسعه پایدار و رشد اقتصاد جامعه محلی برای جهانیان معرفی شود.

ژئوپارک‌های به ثبت رسیده در جهان به‌طور دوره‌‌ای هر چهار سال یک بار توسط یونسکو ارزشیابی مجدد می‌شود. طی این برنامه ژئوپارک‌‌هایی که از نظر توسعه، مدیریت بهره‌‌برداری، حفاظت و دیگر پارامترهای مورد نظر یونسکو دچار ضعف شوند و پیشرفتی نداشته باشند، ابتدا کارت زرد دریافت می‌کنند و دو سال مهلت اصلاح شرایط به آنها داده می‌شود و پس از دو سال یا موفق به دریافت کارت سبز و تایید برای چهار سال آینده می‌شوند یا در صورت عدم پیشرفت در ضرب‌الاجل معین کارت قرمز دریافت می‌کنند و از فهرست یونسکو حذف می‌شوند. بر این اساس ثبت ژئوپارک‌ها و حفظ ژئوپارک در فهرست یونسکو کاری دشوار و طولانی و مدیریتی قدرتمند نیاز دارد، اما یک ژئوپارک در صورت موفقیت، می‌تواند باعث فقرزدایی منطقه‌‌ای، حفظ طبیعت و ارتقای فرهنگی و علمی افراد محلی و گردشگران شود.