دولت حق امتیاز کرمانشاه برای اجلاس جهانی گردشگری را سلب کرد؛ مجوز پرخطر به تهران
میزبانی از سران توریسم درشهرآلوده
شهری با این مولفه‌‌‌ها و چالش‌ها با درخواست مسوولان شهری قرار است میزبان اجلاس جهانی گردشگری باشد، این در حالی است که پیش از شروع پاندمی کرونا این میزبانی به کرمانشاه واگذار شده بود. استانی که در سال‌جاری توانست در دو رویداد مرتبط با توریسم در سطح بین‌المللی برگزیده شود. اولین آنها در چهل و چهارمین کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر فوجو چین در مرداد ماه بود که در آن هورامان/ اورامانات به عنوان بیست و ششمین میراث جهانی ایران به نام «منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات» ثبت شد. همچنین در آبان ماه نیز جبار گوهری، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه از معرفی شهرهای خلاق سال ۲۰۲۱ توسط یونسکو خبر داد و اعلام کرد که کرمانشاه به‌‌‌عنوان تنها نماینده ایران با نام شهر خلاق غذا در این فهرست قرار دارد.
درباره پیشینه انتخاب کرمانشاه برای این اجلاس جهانی و چگونگی تغییر میزبان «حمیدرضا کرمی» صاحب‌نظر در حوزه گردشگری با ارسال یادداشتی به «دنیای‌اقتصاد» این روند را تشریح کرد.
در ماه‌‌‌های منتهی به سال ۲۰۲۰ میلادی و پیش از آنکه ویروس کرونا رخ بنماید استان کرمانشاه به پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای میزبانی یک رویداد جهانی در حوزه گردشگری روستایی به سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) معرفی شد. این رویداد با عنوان «اکوتوریسم و گردشگری روستایی» در حقیقت یک اجلاس چهار روزه بود که نزد اهالی گردشگری با عنوان «کرمانشاه ۲۰۲۰ » شناخته می‌‌‌شد. هر چند در سطح کلان برنامه‌ریزی قرار بر این بود که مجموعه روستاهای استان به مدت یک سال میزبان برنامه‌‌‌های ملی و جشنواره‌‌‌های محلی باشد و در آبان ماه سال ۱۳۹۹ اجلاس چهار روزه جهانی برگزار شود که میزبانی این برنامه سه روز در شهر کرمانشاه و یک روز نیز به میزبانی شهر سنندج در استان کردستان در نظر گرفته شده بود. شعار سازمان جهانی گردشگری برای سال ۲۰۲۰ «گردشگری و توسعه روستایی» تعیین شده بود و انتخاب کرمانشاه به عنوان میزبان یک کنفرانس بین‌المللی در این حوزه بسیار پر اهمیت تلقی می‌‌‌شد. فارغ از اینکه مجموعه مدیریتی و افکار عمومی کرمانشاه در ابتدا اندکی سردرگم بود اما رفته‌رفته برنامه‌ریزی منسجمی برای هدایت امر در حال شکل‌گیری بود. به گونه‌‌‌ای که این برنامه‌ریزی‌‌‌ها مقدمه‌‌‌ای شد بر اهتمام و همیاری بیشتر در پیشبرد پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در پایان همان سال. هر چند فراگیر شدن ویروس کرونا در سراسر دنیا این بخت را از ایران و استان‌‌‌های کرمانشاه و کردستان ستاند. تصمیمی که راه گریزی از آن نبود اما از همان ابتدا یک تصمیم موقتی توصیف می‌‌‌شد.
بر کسی پوشیده نیست که برگزاری رویدادهای گردشگری در کلاس جهانی تا چه اندازه می‌تواند در القای پیام صلح و دوستی ملت ایران برای جهان مثمر ثمر باشد، به‌ویژه آنکه این برنامه در حوزه اکوتوریسم و روستاگردی تعریف شده باشد که خود گویای اصالت فرهنگی است. برگزاری اینگونه برنامه‌‌‌ها سبب بهبود زیرساخت‌‌‌ها، تقویت توان اجرایی سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط به‌ویژه در حوزه تاسیسات گردشگری و در نهایت ایجاد اشتغال پایدار خواهد شد.
برای استان‌‌‌های مرزی که در نتیجه سیاست‌های آنی دولت‌‌‌ها درگیر معضلات اقتصادی عدیده‌‌‌ای هستند، گردشگری یک راه میان‌‌‌بر برای ایجاد شغل و درآمد پایدار تلقی می‌شود. بی‌شک زمانی که غنای تاریخی و طبیعت سرزمین کرمانشاهان با هویت فرهنگی کهن آن گره بخورد بهانه‌‌‌ای برای توسعه اقتصادی جز از دریچه گردشگری باقی نخواهد ماند. اما افسوس سیاست‌های نامتوازن توسعه اقتصادی یکی از غنی‌‌‌ترین بخش‌‌‌های ایران زمین را به ورطه مهجوری رانده است. فارغ از لیست بلند بالای مواهب فرهنگی که از قرون گذشته تا عهد معاصر از این سرزمین چهره شده‌‌‌اند و بی‌توجه به پتانسیل‌‌‌های ثروت آفرین نهفته در خاک آن، حتی با صرف نظر از آثار تاریخی ارزشمند این دیار، تنها و تنها از دریچه توسعه گردشگری روستایی می‌توان پدیده‌‌‌های ناهنجاری همچون بیکاری، فقر، مهاجرت و... را کنترل کرد. اما در کمال افسوس همت عالی دولتمردان هرگز متوجه این مواهب نیست ... .
شاید شوک آورترین شاهکار تصمیم‌سازان در چیدن پر و بال گردشگری غنی این دیار بازستانی حق میزبانی استان کرمانشاه در جریان رویداد اکوتوریسم و گردشگری روستایی و مصادره آن به نفع استانی دیگر باشد که گفته می‌شود استان تهران است. در هفته‌‌‌های پیشین و در خلال مجمع عمومی اخیر سازمان جهانی گردشگری در مادرید در کمال تأسف متولی گردشگری با بیان مساله تغییر عنوان گردشگری روستایی به گردشگری شهری، تهران را به عنوان میزبان این رویداد تازه معرفی کردند!
پرسش اساسی این است که چنین تصمیماتی با کدام مجوز گرفته می‌شود؟ آیا تلاش‌‌‌های بیش از یکساله متولی گردشگری وقت کشور و جمع کثیری از مدیران، رسانه‌‌‌ها و افکار عمومی استان‌‌‌های کرمانشاه و کردستان باید به این سرعت نادیده گرفته شود؟
دولت‌‌‌ها با شعار تمرکز‌زدایی و توجه به مناطق دورافتاده از مرکز از نظر فاصله جغرافیایی پا به عرصه می‌‌‌گذارند اما اندکی بعد تصمیماتی می‌‌‌گیرند که با وعده‌‌‌های اولیه ایشان در تضاد علنی است. در مورد اخیر ممکن است آماده نبودن زیرساخت‌‌‌ها بهانه‌‌‌ای برای این تصمیم باشد اما کافی است به مواهب عدیده‌‌‌ای که میزبانی یک رویداد جهانی برای یک منطقه به همراه دارد آگاه باشیم که کمترین آن تمرین اجرای یک فرآیند در استاندارد جهانی است، فرصتی که ممکن است سالیان درازی به طول بینجامد تا دوباره به دست آید. در این حال این تصمیم به گونه دیگری نیز اشتباه تلقی می‌شود چرا که فرصت آشنایی جهانیان با یک منطقه که دارای پتانسیل‌‌‌های گردشگری بسیار غنی است گرفته می‌شود تا باز هم شاهد روی ثابتی از ایران باشند. چه بسا که اگر این روی همیشه خندان گردشگری ایران برای دیگران جذاب بود این چنین در عرصه گردشگری ورودی به کشور فقیر نبودیم. بهتر است مدیران کلان کشور نگاهی نو به صنعت گردشگری داشته باشند و چه بسا که اگر مناطق مستعد کشور را در ورطه آزمون قرار دهند موفق‌‌‌تر عمل کنند.
در اثبات این مدعا کافی است نگاهی به تنوع شگفت‌آور زبان‌‌‌ها و گویش‌‌‌ها، آیین‌‌‌ها و سنت‌ها، پوشش، موسیقی، خوراک و طبیعت استان کرمانشاه بیندازیم آنچنان که پر بیراه نیست که لقب شهر ۷۲ ملت یا هندوستان ایران به این دیار اعطا شده است. داستانی که به گونه‌‌‌های دیگر در سایر مناطق ایران وجود دارد اما افسوس که دولتمردان، گردشگری را بر پایه چند شهر محدود و بوتیکی تعریف می‌کنند.
به نظر این تصمیم حاوی یک پیام است و آن اینکه تصمیم‌سازان بیش از آنکه به دنبال نتایج عملی باشند در پی ارائه آمارهای عامه پسند هستند، چیزی که نتیجه آن هرچه باشد به رفع تبعیض منجر نخواهد شد. انتظار می‌رود مسوولان امر پیش از اتخاذ هرگونه تصمیم تازه در این مورد نگاهی دوباره به صورت مساله بیندازند و در مورد اثرات مثبت یا منفی تصمیماتشان تأمل بیشتری کنند.
