کشاورزان بر سر دوراهی؛ کودهای داخلی بیکیفیت و خارجیها گراناند
کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی تقاضا برای کودهای کشاورزی
امین رضوی کارشناس بخش کشاورزی کشور در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: وضعیت کشور به گونه‌ای است که در حوزه کشاورزی قیمت محصولات بسیاری از مناطق از جمله در جنوب کشور معمولا پایین است بنابراین تقاضا کمتر است. این در حالی است که اگر قیمت محصولات کشاورزی معقول‌تر باشد قطعا کشاورز ترغیب می‌شود برای باغ و زراعت خود هزینه کند، از این رو تقاضا برای کودهای کشاورزی هم بالا می‌رود.
وی در خصوص میزان کاهش تقاضا برای کودهای کشاورزی نسبت به سال قبل گفت: تقاضا بسیار کاهش یافته است به طوری که حداقل ۳۰ تا ۴۰درصد درخواست برای محصولات ما کاهش یافته است. البته وضعیت بارندگی‌‌‌ها نیز در بودن یا نبودن تقاضا موثر است و امسال هم سال نسبتا کم‌بارشی بوده است.
این فعال بخش کودهای کشاورزی با بیان اینکه قیمت محصولات ما نزدیک به یک سال است تغییر نداشته است گفت: با وجود این نمی‌توان پیش‌بینی کرد بازار و قیمت‌ها به کدام سمت پیش می‌رود. اگر شرایط به همین نحو باقی بماند قطعا نسبت به قبل هم تقاضای کشاورزان برای کودهای کشاورزی کمتر خواهد شد.
کوچ شرکت‌های خارجی کود از ایران
محمد امیدی از دیگر فعالان و کارشناسان حوزه کشاورزی که به طور تخصصی در حوزه کودهای کشاورزی فعالیت دارد در خصوص وضعیت و شرایط حاکم بر این صنف به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: در حال حاضر به دلیل بحث تورمی که هست غالبا کشاورزان درخواست کودهای تولید داخل دارند. از سوی دیگر به دلیل کیفی نبودن کودهای داخلی نیز کشاورزان و زارعان خواهان کودهای خارجی هستند و بنابراین به این ترتیب کشاورزان بر سر یک دوراهی قرار گرفته‌‌‌اند. این در حالی است که آنچنان کودهای وارداتی هم در بازار نداریم و به این ترتیب دست کشاورز هم باز نیست. این فعال حوزه خاطرنشان کرد: در واقع بسیاری از شرکت‌های واردکننده و خارجی از ایران رفته‌‌‌اند و شرکت‌های خوب کمتر جایی در بازار ایران دارند. به طوری که شاهد هستیم شرکت‌های اروپایی اغلب از ایران رفته‌‌‌اند.
بی‌‌‌اعتمادی کشاورزان به کودهای تولید داخل
امیدی اذعان کرد: در واقع مساله این است که یکسری از کودها از قبل در جامعه کشاورزی جا افتاده است، اما الان همسان آن کودها در کشور موجود نیست؛ یعنی یا این محصولات در داخل تولید نشده یا با کیفیت کمتر تولید شده است. بنابراین برای کشاورز بسیار سخت است که به همان نوع کود با برند ایرانی اعتماد کند و به نظر می‌رسد پیش آمدن این شرایط مستلزم گذشت زمان است.
وی ادامه داد: در حقیقت کمتر از یک دهه است که این اتفاق افتاده است اما هنوز کشاورزان نمی‌توانند به کودهای کشاورزی مشابه تولید داخل اعتماد کنند. البته کودهایی که خاستگاه ایرانی داشته‌‌‌اند مثل کودهای آلی توانسته‌اند اعتماد کشاورزان را جلب کنند، اما در اغلب کودها، ذهنیت‌‌‌ها خوب نیست؛ یعنی کشاورزان بازخورد خوبی از این محصولات داخلی نگرفته‌‌‌اند که بتوانند به طور صد درصدی به تولیدات داخلی اعتماد کنند.
دست تولیدکنندگان کودهای کشاورزی کوتاه از تکنولوژی و مواد اولیه با‌کیفیت
وی همچنین در پاسخ به این سوال خبرنگار ما که چه عواملی موجب شده کیفیت کودهای کشاورزی تولید داخل مطلوب نباشد و نباید توجه و اعتماد کشاورزان و زارعان را جلب کند گفت: تکنولوژی و مواد اولیه اصلی‌‌‌ترین پیش‌نیازهای تولید محصول خوب و با‌کیفیت در این حوزه است که کشور در این حوزه بسیار ضعف دارد. به عنوان مثال الان کود فسفره بیشتر وارداتی است و بحث صنایع دفاعی می‌شود و بنابراین دست یکسری افراد خاص است و به راحتی در اختیار تولیدکننده‌‌‌های داخلی قرار نمی‌گیرد که بخواهند روی آن مانور بدهند.
ایالات متحده در صدر تولید و چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کودهای کشاورزی
بر اساس این گزارش در حالی صنعت کشاورزی دنیا از طریق کود رونق می‌گیرد که کود در به حداکثر رساندن محصول بسیار کمک‌کننده است ضمن اینکه، تکنیک‌‌‌های کشاورزی را قابل اطمینان‌‌‌‌‌‌تر می‌کند و فروشگاه‌‌‌‌‌‌های مواد غذایی جهان را ثابت نگه می‌دارد. با این اوصاف، توانایی تولید، صادرات و واردات کود، عامل مهمی در میزان عملکرد یک کشور از دیدگاه کشاورزی است.
از منظر تولید انواع کودهای کشاورزی آمارهای جهانی نشان می‌دهد: کشورهای ایالات متحده، هندوستان، روسیه، کانادا، اندونزی، لهستان، عربستان، اوکراین و لیتوانی جزو برترین‌‌‌ها محسوب می‌‌‌شوند. این در شرایطی است که به گفته کارشناسان جمعیت ملی، انواع محصولات کشت‌شده، در دسترس بودن منابع و مواد اولیه و دسترسی به فناوری و نیروی کار از اصلی‌‌‌ترین عوامل موثر بر تولید کودهای کشاورزی در کشورهای مختلف جهان است. از سوی دیگر داده‌‌‌های جهانی بیانگر این است که چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کود در جهان است و سالانه بیش از ۴۲ میلیون تن کود مصرف می‌کند. این در شرایطی است که پس از چین کشورهای دیگری از جمله هند، برزیل، ایالات متحده، اندونزی، پاکستان، روسیه، کانادا، استرالیا، بنگلادش و اوکراین بعد از چین بیشترین مصرف انواع کودهای کشاورزی را دارند.
پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی کودهای کشاورزی تا سال ۲۰۲۶ از ۲۰۸ میلیون تن فراتر برود
نکته قابل تامل اینکه بر اساس آنچه کارشناسان و تحلیلگران جهانی اذعان می‌‌‌کنند اگرچه مصرف کود می‌تواند با افزایش عملکرد محصول و کاهش نیاز به زمین‌‌‌های کشاورزی اضافی، تاثیر مثبتی بر امنیت غذایی داشته باشد، اما این محصولات همچنین می‌توانند با ایجاد فرسایش خاک، آلودگی خاک و انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای تاثیر منفی بر محیط‌زیست داشته باشند. به‌‌‌رغم این اثرات بالقوه، پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی کودهای کشاورزی تا سال ۲۰۲۶ به بیش از ۲۰۸ میلیون تن برسد.
