تامین ارز؛ عامل بی‌‌‌انگیزگی واردکنندگان نهاده دامی
در حالی که بنا بر گفته مسوولان جهاد کشاورزی برای تامین نیاز‌‌‌های مردم این کلان‌شهر روزانه نیاز به توزیع ۳۵۰ تا ۴۵۰ تن مرغ وجود دارد، اما کشتارکن‌‌‌ها با کشتار ۱۷۰ تن مرغ و توزیع آن چرخه عرضه و تقاضا را بر هم زدند. البته اگر منصفانه بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم باید اذعان کرد آنها نیز حرف و گلایه‌‌‌های بسیاری از افزایش هزینه داشته و قیمت مرغ را به نرخ مصوب مقرون به صرفه نمی‌‌‌دانند.
بی‌‌‌رغبتی تولیدکننده برای فروش محصول
رئیس اتحادیه فروشندگان مرغ، ماهی و تخم‌‌‌مرغ مشهد در خصوص تامین و توزیع مرغ و ریشه این چالش می‌‌‌گوید: کمبود و گرانی مرغ دلایل مختلفی دارد و بنابراین نباید تنها توپ این نقیصه را در زمین کشتارکن‌‌‌ها انداخت.
فرامز قائمی با بیان اینکه هزینه تولید و حملونقل طی دو سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است بیان می‌کند: کمبود نهاده‌‌‌های طیور و گرانی آن در بازار آزاد و از طرفی افزایش هزینه‌‌‌ها موجب افزایش قیمت تولید شده است و بنابراین آنچه در هفته گذشته مشاهده کردید موجب شد تا مرغداران از فروش مرغ به نرخ مصوب و تحویل مرغ به کشتارگاه‌‌‌ها خودداری کنند.
وی با بیان اینکه روزانه افزون بر ۳۵۰ تن مرغ برای کشتار به کشتارگاه روانه و سپس در بازار مصرف توزیع می‌شود ادامه می‌دهد: در هفته گذشته مرغداران از فروش محصول خود به کشتارکن‌‌‌ها خودداری کردند بنابراین برای چند روزی بازار با التهاب روبه‌‌‌رو شد که خوشبختانه در حال حاضر وضعیت کشتار و توزیع ترمیم یافته است.
قائمی در خصوص علت گرانی مرغ و افزایش قیمت به کیلویی ۹۸هزار تومان بیان کرد: مرغ کشتار روز و گرم کیلویی ۸۵هزار تومان نرخ‌‌‌گذاری شده بنابراین افزون بر این قیمت فروش این محصول در بازار تخلف محسوب می‌شود.
رئیس اتحادیه فروشندگان مرغ، ماهی و تخم‌‌‌مرغ مشهد با اشاره به اینکه تولیدکنندگان مرغ باید محصول تولیدی و مرغ زنده را به ازای هر کیلو ۶۳هزار تومان به فروش برسانند ادامه می‌دهد: در هفته گذشته تولیدکنندگان محصول خود را به ازای هر کیلو با ۷هزار تومان افزایش روانه بازار کردند بنابراین به تبع آن این افزایش قیمت در بازار قیمت مرغ را تا کیلویی ۹۵هزار تومان در سطح فروشگاه‌‌‌های عرضه مواد پروتئینی افزایش داد.
حسین امامی یکی از فعالان صنعت مرغ در گفت‌‌‌وگو با بازار اصلی‌‌‌ترین دلیل بیثباتی بازار مرغ و تکانه‌‌‌های این‌چنین را در گرو بی‌نظمی واردات نهاده‌‌‌های طیور عنوان می‌کند.
وی می‌‌‌گوید: بخش مهمی از آسیبی که تولیدکننده‌‌‌های مرغ می‌‌‌بینند از واردات نهاده‌‌‌هاست که گاهی به خاطر اختلال تخصیص ارز به مشکل برمی‌‌‌خورد و گاهی تامین فیزیکی آن مساله‌‌‌ساز می‌شود.
امامی ابراز می‌کند: در زنجیره خرید تا توزیع نهاده‌‌‌ها یعنی از کشور مبدأ گرفته تا تامین ارز و حتی حملونقل همگی در بیثباتی و تکانه‌‌‌های قیمتی در بازار تاثیرگذار هستند و بنابراین غیر‌منطقی است که در زمان چالش‌‌‌های این‌چنینی ما مرغدار یا کشتارکن یا فروشگاه‌‌‌های عرضه مواد غذایی را مقصر بدانیم.
وی در این رابطه توضیح می‌دهد: به طور مثال ما در حوزه حملونقل دریایی و ترخیص سویا با تاخیراتی در گمرک مواجه هستیم که همه این مشکلات روی زمان رسیدن نهاده به دست تولیدکننده تاثیرگذار است و بنابراین این زمان‌‌‌های تلف‌شده موجب می‌شود تا مرغدار برای تامین نهاده به سمت بازار آزاد سوق پیدا کند و طبیعی است که با خرید نهاده گران حاضر نمی‌شود محصول خود را ارزان عرضه کند.
امامی ادامه می‌دهد: سویا نهاده‌‌‌ای است که فقدانش کل نهاده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بنابراین این مسائل سبب می‌شود در بازار قیمت بالا برود و تمایل به جوجه‌‌‌ریزی پایین بیاید و با وجودی که مثلا سیاستگذار برنامه‌‌‌ریزی می‌کند ۱۳۰ میلیون قطعه جوجه‌‌‌ریزی انجام شود، ولی تمایل به جوجه‌‌‌ریزی مبتنی بر برنامه، توسط مرغدار کم می‌شود.
وی می‌‌‌گوید: وقتی جوجه‌‌‌ریزی انجام نشود بی‌‌‌شک ما ۴۵ روز آینده مرغی نخواهیم داشت و بازار ملتهب خواهد شد و دوباره یا باید دست به واردات بزنیم یا رفتار تعزیراتی در پیش بگیریم از این رو برنامه‌‌‌ریزی برای واردات به موقع و تامین نیاز تولیدکننده بسیار حائز اهمیت است.
ارز وارداتی بلای جان واردکنندگان
رئیس اتحادیه کارخانجات خوراک دام و طیور خراسان رضوی حذف ارز دولتی را یکی از عوامل ایجاد تنش در بازار نهاده می‌‌‌داند و می‌‌‌گوید: پیش از تبدیل نرخ ارز دولتی به ۲۸۵۰۰ تومان در خرید نهاده‌‌‌های دامی، نهاده جو با نرخ ۲هزار تومان خریداری می‌‌‌شد، اما پس از تبدیل نرخ ارز و عدم‌ایجاد زیرساخت‌‌‌های لازم، نرخ جو و همچنین سویا ۶ برابر شد و امروز نرخ هر کیلوگرم سویا به ۳۸هزار تومان رسیده است.
فریدون کافی اذعان می‌کند: این موضوع بسیاری از کارخانه‌‌‌های تهیه خوراک دام و طیور را با مشکل اصلی به نام گردش در سرمایه مواجه کرده است و تولید را به حداقل ممکن رسانده است.
وی ادامه داد: پیش از این با سرمایه در گردش یک کارخانه خوراک دام و طیور در استان، امکان خریداری حجم عظیمی نهاده دامی وجود داشت، اما درحال حاضر، با توجه به میزان سرمایه در گردش کارخانه‌‌‌های خوراک دام و طیور این امکان وجود ندارد.
رئیس اتحادیه کارخانجات خوراک دام و طیور خراسان رضوی با بیان اینکه هزینه حملونقل نیز در سیستم توزیع و قیمت محصول نهایی بسیار تاثیرگذار است اذعان می‌کند: متاسفانه توزیع نهاده هنوز از طریق ناوگان حملونقل جاده‌‌‌ای در دست انجام است در حالی که اگر ناوگان ریلی را جایگزین آن می‌‌‌کردیم به طور حتم روی قیمت نهاده تاثیرگذار بود.
کافی با بیان اینکه حمل نهاده سویا، ذرت و جو از طریق ناوگان ریل حدود یک‌چهارم قیمت هزینه ناوگان باری است بیان می‌کند: ما در بسیاری از گلوگاه‌‌‌ها مانند این موضوع دچار چالش هستیم که هنوز به آن به صورت جدی پرداخته نشده است.
وی اذعان می‌کند: یکی از مشکلاتی که شرکت‌های بازرگانی در خصوص واردات نهاده‌‌‌های طیور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند همین اختصاص ارز با نرخ دولتی است زیرا آنها مجبور هستند با ارز نرخ آزاد کالا را تهیه و در بازار عرضه کنند و سپس به انتظار بنشینند تا دولت پس از پنج ماه تا یک سال ارز دولتی به آنان اختصاص دهد بنابراین این روش برای آنها تماما عامل بی‌‌‌انگیزگی است.
