یک بام و دو هوای پرورش آبزی
بر اساس آمارهای اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران میزان تولید سالانه آبزیان در کشور یک میلیون و ۲۸۰هزار تن بوده، که نزدیک به ۱۴۰هزار تن (بدون احتساب خوراک آبزیان) یعنی بیش از ۱۰درصد تولید صادر می‌شود. در این بین آبزیان ایران از کشورهای اتحادیه اروپا، چین و روسیه گواهی صادراتی دارد، به طوری که نزدیک به ۶۰ شرکت ایرانی در چین ثبت شده است؛ این به آن معناست که آبزیان ایران در بزرگ‌ترین بازارهای آبزیان جهان جایگاه دارد.
دغدغه بازاریابی تولیدکنندگان را خسته کرده است
در این راستا محسن رحمتی‌خورشیدی یک تولیدکننده ماهی قزل‌آلا افزود: متاسفانه در ایران تجهیزات، زیرساخت، خرید، فروش و همه چیز بر عهده سرمایه‌گذار است اما در کشورهایی همچون ترکیه به صورت زنجیره‌‌‌ای تولید انجام می‌‌‌پذیرد و سرمایه‌گذار صرفا در بخش تولید فعالیت می‌کند و هیچ دغدغه‌ای در امر بازاریابی و فروش ندارد.
مدیرعامل شرکت اقلیم سبز شمال با اشاره به مشکلات موجود در زیرساخت‌‌‌های این صنعت و لزوم تلاش برای رفع آنها اظهار کرد: نبود اسکله‌‌‌های مناسب، کمبود تجهیزاتی از قبیل قایق‌‌‌های تخصصی و... از دیگر مسائل ماست که نمی‌توانیم در بزنگاه‌‌‌ها و توفان‌‌‌ها اقدام به موقع انجام دهیم. از آن طرف قاچاقچی‌‌‌ها با داشتن موتور سنگین و امکانات پیشرفته قادر به سرقت و قاچاق ماهیان دریا در شب‌‌‌های توفانی و موج‌های سنگین هستند.
رحمتی با بیان اینکه سوخت و روغن یارانه‌‌‌ای به ما تعلق نمی‌گیرد، افزود: ما حتی از زمین پشتیبان که یکی از اصلی‌‌‌ترین ضروریات پرورش ماهی در قفس دریایی است، بی‌‌‌‌بهره‌‌‌ایم با اینکه بر اساس بخشنامه هیات وزیران باید به ازای هر ۲۰۰ تن ۲۵۰۰ مترمربع زمین در اختیار پرورش‌دهنده ماهی قرار گیرد ولی شیلات استان اعلام می‌کند که به ازای هر۵۰۰ تن تنها ۲۰۰ مترمربع زمین پشتیبان در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت، این در صورتی است که به متقاضیان بومی استان تا به امروز حتی یک وجب زمین برای این امر واگذار نشده است در صورتی که به اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از استان، زمین‌‌‌های هکتاری واگذار شده است.
وی درباره تناقضات و دوگانگی‌‌‌های موجود بیان کرد: از یک طرف شیلات به ما مجوز پرورش می‌دهد از طرف دیگر، محیط‌زیست پرورش قزل‌‌‌آلای رنگین‌کمان را در دریا ممنوع می‌‌‌داند، دامپزشکی نیز نظر دیگری دارد و ما به عنوان یک سرمایه‌گذار عملا نمی‌‌‌دانیم چه کنیم!
برای صنعتی شدن باید مجموعه‌‌‌های کوچک به صورت هلدینگ کار کنند
در بین تمامی مشکلات به اعتقاد فعالان این عرصه یکی از مشکلات همین سنتی بودن پرورش آبزیان است و به تدریج باید این فرهنگ ایجاد شود. در همین راستا علی جهانپور کارشناس و فعال صنعت آبزیان نیز در پاسخ به اینکه راهکارهای پیشنهادی برای خروج شیلاتی‌‌‌ها از سنتی به صنعتی چیست گفت: به نظر بنده بهترین راهکار این است که شرکت‌های کوچک به صورت هلدینگ در‌بیایند و در دنیا بتوانند خود را نشان بدهند. چون الان مشکلی که در فرآیند صنعتی شدن داریم این است که به دلیل محدودیت‌های تحریم که منحصر به شیلات هم نیست، نتوانسته‌‌‌ایم تعامل مناسبی با دنیا داشته باشیم. جهانپور ادامه داد: همان‌طور که در مورد محصول زعفران می‌‌‌بینیم در کشور تولید می‌شود، اما در کشورهای دیگر با قیمت‌های گزافی بسته‌بندی می‌شود، در بخشی از صنعت شیلات به‌خصوص خاویار نیز می‌تواند این‌گونه باشد. ضمن اینکه قیمت تمام‌شده محصولات ما بسیار بالاست بنابراین باید روی اقتصادی بودن زنجیره تولید بسیار کار کرد تا هزینه‌‌‌ها کاهش یابد.
تولیدکنندگان پرورش ماهی در قفس در مرز ورشکستگی
داشتن مزارع پشتیبان، پایین بودن ظرفیت تولید قفس‌‌‌ها، نبود بازار فروش و حمایت نشدن از سوی دولت و مسوولان از مهم‌ترین چالش‌‌‌های فراروی صنعت نوپای ماهی درقفس به شمار می‌رود. اگرچه بر اساس آمارها ظرفیت اسمی تولید ماهیان درقفس در کشور حدود ۱۶۰هزار تن است اما درصد قابل‌توجهی از این ظرفیت خالی مانده است. از سوی دیگر بیشتر قفس‌‌‌های موجود در مازندران و کشور ظرفیتی بین ۳۰ تا ۵۰ تن دارند که به اعتقاد تولیدکنندگان این مساله سبب ضرردهی شده است.
در این راستا علی گل‌‌‌پور‌که از پیشگامان پرورش ماهی در قفس گفت: اولین مزارع در استان مازندران حوالی سال ۸۷ فعال شدند اما امروز برخی از تولیدکنندگان این بخش به ورشکستگی رسیده‌اند.
گل‌‌‌پور با اشاره به اینکه ایران و ترکیه دو کشور تولیدکننده بزرگ آبزی در آب شیرین و ایران رکورددار تولید قزل‌‌‌آلاست، گفت: در همسایگی ما روسیه نیاز به ۳۰۰هزار تن گوشت ماهی در سال دارد اما ما به این کشور حدود سه‌هزار و ۵۰۰ تن در سال گذشته صادرات داشتیم.
بازار فروش ماهی کنترل شود
پایین بودن قیمت ماهی، افزایش قیمت نهاده‌‌‌ها و خوراک از دیگر مسائل فراروی محسوب می‌شود. یک تولیدکننده و پرورش‌دهنده ماهی در قفس نداشتن زمین پشتیبانی را از جمله دغدغه‌‌‌ها و مشکلات فعالان این حوزه در استان بیان کرد.
محمد رحمتی با اشاره به مشکلات فراروی تولید و پرورش ماهی در قفس با بیان اینکه پرورش‌دهنده برای فروش ۱۰۰ کیلوگرم ماهی در بازار باید از قبل هماهنگی کند، سرقت ماهی و نبود امنیت در دریا را از جمله چالش‌‌‌ها بیان کرد و گفت: بازار فروش ماهی باید کنترل شود. وی تامین زمین پشتیبانی را از نیازهای پرورشدهندگان ماهی در قفس برشمرد و گفت: نبود زمین پشتیبان از دیگر چالش‌‌‌های پرورشدهندگان ماهی در قفس است و این فعالان نتوانستند حتی ۱۰۰ متر زمین را به عنوان پشتیبان در ساحل دریافت کنند. وی گفت متاسفانه به برخی تولیدکنندگان غیر‌بومی در سال‌های قبل زمین داده شد که اقدام به تفکیک آن کردند ولی تولیدکنندگان داخلی و بومی تاکنون زمینی نگرفته‌اند. رحمتی فروش محصولات را از جمله مشکلات تولیدکنندگان بیان کرد و با اظهار اینکه بیشترین ماهی در قفس را به میزان ۲۲۰ تن تولید می‌کند، گفت: برای فروش محصولات در بازار با مشکل روبه‌‌‌رو هستیم.
