سم تقلبی بلای جان بازار کود

دنیای‌اقتصاد : در حوزه کشاورزی یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های تولید که تاثیر بسیار زیادی در افزایش عملکرد و کاهش هدررفت‌ها دارد، انواع کودها و سموم کشاورزی است که در مورد ایران بخشی از این تولیدات از بازارهای خارجی تامین می‌شود و بخشی دیگر در داخل تولید می‌شود. با وجود این در مورد محصولات شیمیایی این حوزه دو موضوع اساسی وجود دارد که کشاورزان دائما با آن درگیر هستند؛ یکی از این موارد به قیمت سموم و کودهای شیمیایی برمی‌گردد که اصولا بالاست و دائما نیز نوسان دارد و مورد بعدی که علاوه بر ذهن کشاورزان عرصه‌های کشاورزی را نیز درگیر و آلوده می‌سازد سموم و کودهای کشاورزی تقلبی است که طی سال‌های اخیر به شدت در بازار کشور رایج شده است. با وجود این بحث محصولات شیمیایی تقلبی یک موضوع نسبتا جهانی است به طوری که سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) در مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مورد آفت‌کش‌های تقلبی منتشر کرد، اذعان کرد که تجارت جهانی آفت‌کش‌های غیرقانونی در سال‌های اخیر به طور پیوسته در حال رشد بوده است و تهدیدهایی برای کشاورزی، عرضه مواد غذایی، محیط‌زیست و سلامت کشاورزان ایجاد کرده است.

از سوی دیگر دفتر مالکیت فکری اتحادیه اروپا (EUIPO)  همچنین تخمین می‌زند که تنها در اتحادیه اروپا، جعل در بخش آفت‌کش‌ها باعث حدود ۸/ ۲ میلیارد یورو فروش از دست رفته به اقتصاد اتحادیه اروپا می‌شود. به این ترتیب در این حوزه گزارش‌ها حاکی است نهادهای نظارتی و گمرک در حال افزایش توقیف آفت‌کش‌های تقلبی و غیرمجاز هستند، چرا که بر اساس گزارش‌های منتشر‌شده از سوی کمیسیون اروپا، آفت‌کش‌های غیرقانونی ۱۰درصد بازار اروپا را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر این تخمین زده شده است که درآمدهای جهانی مرتبط با تجارت سموم غیرقانونی‌(آفت‌کش‌های تقلبی، غیرمجاز یا منسوخ شده) بین ۶ تا ۱۰ میلیارد دلار باشد و به این ترتیب این عامل تجارت آفت‌کش‌های غیرقانونی را به یکی از مهم‌ترین تجارت‌های جرائم سازمان‌یافته در جهان تبدیل می‌کند. با وجود این بازار ایران یکی از آشفته‌ترین بازارهاست که به گفته کارشناسان بخش به دلیل عدم‌نظارت‌های لازم توزیع سموم و کودهای شیمیایی تقلبی به طور گسترده‌ای رایج است و در این میان کشاورزان متضرر اصلی هستند. ضمن اینکه منابع آبی و خاکی کشور نیز در این میان در حال تخریب هستند. مسعود اسدی، مدیرعامل مجمع هماهنگی تشکل‌های کشاورزی، جولان کود و سموم تقلبی در بخش کشاورزی را بسیار شایع می‌داند و معتقد است گرانی کودهای شیمیایی به گونه‌ای شده است که فرصت را برای عده‌ای فرصت‌طلب یا سودجو مهیا کرده که با تولید محصولات شیمیایی تقلبی سودهای هنگفتی نیز برای خود رقم بزنند.

اسدی در خصوص نمونه‌های تقلبی که در حوزه سموم و کودهای کشاورزی صورت می‌گیرد، گفت: در واقع برخی از این سودجویان با تولید موادی که شبه‌کود هستند از نظر شکل ظاهر، از نیاز کشاورزان سوءاستفاده‌ کرده و این محصولات تقلبی را به آنها عرضه می‌کنند. وی افزود: از سوی دیگر در بحث سموم و کودهای تقلبی شاهد هستیم که عده‌ای هم با واردات محصولات تقلبی یا با واردات از مبادی غیرقانونی از این بازار استفاده می‌کنند. البته بحث سموم و کودهای تقلبی به این موارد ختم نمی‌شود و در برخی موارد می‌بینیم با استفاده از برچسب تاریخ مجدد روی محصولاتی که تاریخ‌شان گذشته است آنها را به کشاورزان می‌فروشند که ضرر و زیان فراوانی را به بخش کشاورزی و کشاورزان تحمیل کرده است.

این عضو شورای مرکزی خانه کشاورزی کشور همچنین در پاسخ به این سوال که دلیل گستردگی توزیع کود و سموم تقلبی در بازار کشور چیست، گفت: امروز بحث تقلب در همه رشته‌ها و بخش‌ها وجود دارد اما آن چیزی که باعث می‌شود کشاورز به خرید و استفاده از این محصولات تقلبی ترغیب شود در واقع به توان مالی پایین و نیاز او برمی‌گردد.