مسوولان با بیان سهم اندک توتون‏‌کاران از گردش مالی دخانیات مطرح کردند

تاراج کشت توتون با واردات

دنياي‌‌اقتصاد : توتون شاید تنها محصول صنعتی زراعی باشد که وزارت جهاد کشاورزی صفر تا صد تولی‌‌گری تولید آن را به وزارت صمت واگذار کرده است. محصولی که کشت آن کار هر کسی نیست و روزبه‌‌روز از جمعیت کشت‌‌کاران در این حوزه کاسته می‌شود. کشاورزانی که از پوشش‌‌های حمایتی کمتر برخوردارند، ولی محصولی پرزحمت می‌‌کارند، مساعده‌ها، بذر، کود و سم خود را از شرکت دخانیات به عنوان یکی از زیر‌‌مجموعه‌های وزارت صمت دریافت می‌کنند و در‌‌ نهایت محصول خود را به خریدار انحصاری این گیاه می‌‌فروشند. در چنین شرایطی ریش و قیچی قیمت‌‌‎گذاری هم دست کارشناسانی است که توتون را درجه‌‌بندی می‌کنند و البته کشاورزان می‌گویند که این کارشناسان گاهی جانب انصاف را هم رعایت نمی‌کنند. سختی کشت توتون باعث شده است که نسل جوان حاضر نباشد به این کار ادامه دهد، اما با نگاهی به میزان صادرات و واردات توتون از سال ۹۰ تا ۹۷، درمی‌‌یابیم که برنامه‌‌ریزی برای بهبود کیفیت تولید و حفظ کشت‌‌کاران توتون می‌تواند برای کشور ارزآوری داشته باشد. بر اساس آمارهای استخراج‌‌شده از گمرک در یک بازه زمانی هشت‌ساله، ۹ میلیون و ۲۹۴ هزار و ۱۷۱ تن انواع توتون از کشور صادر و ۱۳۰ میلیون و ۶۰۱ هزار و ۳۵۴ تن از این محصول به ایران وارد شده است.

به میزان واردات توتون خام باید واردات سیگارت به عنوان محصولی آماده - در قالب واردات رسمی ‌‌و قاچاق - را هم اضافه کرد. از توتون تولیدی در مزارع کشور برای تولید سیگار استفاده می‌شود. هر گاه بدانیم در شش‌‌ماه ابتدای سال گذشته ۲۶ میلیارد و ۴۴۰ میلیون نخ سیگار در ایران مصرف شده است که این سیگارها یا در کارخانه‌های داخلی تولید شده یا از مسیر قاچاق به بازار راه یافته‌‌اند، متوجه گردش مالی بالای این صنعت خواهیم شد. این گردش مالی بالا، ارزش آن را دارد که با برنامه‌‌ریزی مناسب‌‌تر، زمین‌‌های زیر کشت توتون را بهره‌‌ورتر کنیم؛ چرا که کشاورزان توتون‌‌کار به‌‌ویژه در شمال کشور می‌گویند امکان کشت این محصول در تناوب دیگر محصولات زراعی برای آنها وجود دارد و محصول زراعی یاد شده به صورت دیم کشت می‌شود. با این اوصاف، اگر برنامه داشته باشیم، نه‌‌تنها می‌توان مانع از تغییر الگوی کشت در اراضی کشاورزی شد، بلکه می‌توان با کشت محصولی صنعتی، مصرف آب باران یا همان آب سبز را در کشور افزایش داد و قدری هم درآمد بیشتری نصیب کشاورزان کرد. با اصلاح وضعیت معیشتی کشاورزان، تبعات منفی ناشی از درآمد اندک در این قشر هم به حداقل خواهد رسید.

در این میان به گفته بسیاری از کارشناسان این حوزه، کشاورزان ۹ ماه از سال درگیر کاشت، داشت و برداشت توتون می‌شوند، در حالی که می‌شود با استفاده از بذرهای اصلاح‌‌شده، دوره رشد گیاه را کاهش داد و از توتون در تناوب کشت دیگر محصولات زراعی استفاده کرد. به گفته این عده هرچند در حال‌‌ حاضر هم در برخی استان‌ها مثل گلستان، توتون را به عنوان محصول کشت دوم می‌‌کارند تا کشاورزان از محل فروش آن درآمد بیشتری داشته باشند. در همین راستا این کارشناسان با بیان اینکه نبود یارانه بیمه تامین اجتماعی کشاورزان از جمله مشکلات این قشر است، چراکه در روستاهای استان توتون‌‌کاران از کارافتاده بلاتکلیف در خانه مانده‌‌اند خاطر‌‌نشان می‌کنند: توتون‌‌کاران سلامتی خود را برای تولید در حالی از دست داده‌‌اند که دولت سوبسیدی برای بیمه تامین اجتماعی آنها در نظر نگرفته است.

در راستای همین حمایت‌ها چندی پیش مراسم رونمایی از شناسنامه الکترونیکی کشاورزان شرکت دخانیات ایران با حضور بیش از ۱۵۰ نفر از کشاورزان توتون‌کار و تنباکو‌کار سراسر کشور برگزار شد. به گفته مسوولان اهم دستاوردهای شناسنامه الکترونیکی کشاورزان شامل ثبت هویت کاری برای کشاورزان طرف قرارداد با شرکت شامل مشخصات فردی، سابقه قرارداد کشت محل فعالیت و...، ارتباط مستقیم و برخط با کادر مهندسی ترویجی مناطق و استفاده از توصیه‌های ترویجی و اطلاعات جدید کشاورزی، استفاده حداکثری از ظرفیت فضای مجازی جهت اطلاع‌‌رسانی و ارائه خدمات در کمترین زمان ممکن، درخواست خدمات و تسهیلات و اطلاع از تسهیلات ارائه شده مانند مساعده کشت، انواع وام‌‌‌‌‌‌های کشاورزی، نهاده‌ها و...، امکان مشاهده کلیه سوابق تراکنش‌‌‌‌‌‌های مالی و اطلاع از وضعیت دریافتی‌‌‌‌‌‌ها و پرداختی‌‌‌‌‌‌ها، استفاده از امکانات فرهنگی، تفریحی و رفاهی شرکت، تخصیص تسهیلات بانکی در قالب مساعده، فروش محصولات نهایی شرکت به کشاورزان با قیمت درب کارخانه و همچنین استفاده از بیمه تکمیلی درمان است.

 

متولیان خرید محصولات کشاورزان باید به نفع کشاورزان تصمیم بگیرند

 در راستای حمایت‌ها مدیرعامل شرکت دخانیات ایران گفت: اسفندماه 1400 بذری را کاشتیم که نهال آن امروز قد برافراشته و اگر این تابستان را پشت سر بگذاریم و از این نهال مراقبت درست کرده و آن را از داس بی‌رحم مافیای سیگار دور نگه داریم و همچنان حامی آن باشیم این نهال تبدیل به درختی کهن، عظیم و بلندمرتبه خواهد شد که همه ملت ایران می‌توانند از سایه آن استفاده کنند. محمد شیخان با بیان اینکه بروز برخی مسائل در این شرکت، سبب فراهم آمدن تبعیض، رانت و ویژه‌خواری برای عده‌ای شده بود، خاطرنشان کرد: ما در نخستین گام افرادی را که مورد ظلم واقع شده بودند شناسایی کردیم که این ظلم در حلقه اول صنعت کشاورزی بسیار زیاد بود.

به گفته مدیرعامل شرکت دخانیات ایران، کشاورزان باید به حق خود برسند و اگر این مساله به درستی تحقق یابد شاید برخی از مسائل و موضوعات گذشته را جبران کند، بنابراین در اسفندماه 1400 و در گام اول، بسته حمایتی از کشاورزان عرصه کشت را رونمایی کردیم و گام دوم، برنامه خرید زحمات کشاورزان است. وی با تاکید بر اینکه متولیان خرید محصولات کشاورزان باید به نفع کشاورزان تصمیم بگیرند، گفت: متولیان خرید محصولات کشاورزان در این 10 استان، محصولات کشاورزان را به درستی کارشناسی و رتبه‌بندی کرده و سخت‌گیری‌های گذشته را که در 36 رتبه درجه‌بندی شده بود کنار بگذارند.

شیخان با طرح این پرسش که چه اتفاقی در کشور رقم خورد که توتون و تنباکوی ما از قیمت‌های جهانی فاصله گرفت و چه کسانی قیمت‌ها را به پایین‌ترین سطح آوردند، گفت: ما به دنبال واقعی کردن قیمت توتون و تنباکو هستیم و منافع ما و کشاورزان با هم گره خورده است و در مسیری قرار داریم که اگر خارج از چارچوب‌ها حرکت کنیم شکست خواهیم خورد چون متولی خرید پیمان‌های کشت کشاورزان طرف قرارداد با شرکت دخانیات خود شرکت است و شرکت باید به این توان اقتصادی برسد تا در سطح دیگری بتواند این قیمت‌ها را هم‌تراز قیمت‌های جهانی کند.

وی با اشاره به رشد شرکت دخانیات در حوزه صنعت کشت محصولات توتون و تنباکو گفت: امروز که به برداشت محصول رسیدیم خواسته واقعی کشاورزان محقق نشده است. یک بار دیگر از مدیر کشاورزی می‌خواهیم که با حضور مسوول کشاورزی استان‌ها، نماینده کشاورزان و حوزه پژوهشی شرکت دخانیات کمیته مجددی را شکل دهند و یک‌بار دیگر قیمت‌ها را به نفع کشاورزان بازنگری کنند، چراکه اگر این گام را محکم ‌برداریم قیمت توتون و تنباکوی ایرانی در سال آینده هم‌تراز قیمت‌های جهانی می‌شود. شیخان گفت: به نظر می‌رسد وزارت صمت باید برای این شرکت‌های چند‌ملیتی، سیاست‌های تکلیفی اعمال کند و به عبارتی نسبتی را مشخص کند تا این شرکت‌ها ملزم به استفاده از توتون و تنباکوی داخلی شوند و در این صورت شعار واقعی ما یعنی حمایت از تولید داخلی و کشاورز رقم می‌خورد. وی با بیان اینکه نگاه یکسان به شرکت دخانیات ایران و شرکت‌های چند‌ملیتی یک نگاه تبعیض‌آمیز است، تصریح کرد: این نگاه در وزارت صمت دولت قبل نهادینه شد و انتظار ما از دولت عدالت‌خواه آقای رئیسی این است که این سیاست‌ها را به نفع تولید ملی تغییر دهد.

مدیرعامل شرکت دخانیات ایران در همین خصوص گفت: یک نگاه تبعیض‌آمیز این است که چرا حق انحصار برای ما و کمپانی‌های خارجی 2 درصد است؟ چه کسی گفته کمپانی خارجی که سالانه حجم زیادی ارز دولتی، از کشور خارج می‌کند باید حق انحصارش 2 درصد باشد؟ شیخان تاکید کرد: ما با این تبعیض مخالف هستیم و علاقه‌مندیم این سیاست در مجلس و دولت تغییر کند. مدیرعامل شرکت دخانیات ایران با تاکید بر اینکه به قانون ارزش افزوده نقد علمی داریم گفت: شرکت دخانیات 30 درصد و شرکت‌های چندملیتی 45 درصد ارزش افزوده می‌دهند. وی افزود: باید در سال آینده شرکت‌های خارجی که در داخل فعالیت می‌کنند مشخصا مالیات بدهند و این مالیات برای تولید شرکت‌های ایرانی باید به‌گونه‌ای باشد که بتوانند با شرکت‌های خارجی در عرصه بازار رقابت کنند و اگر این سیاست‌ها را تنظیم کنیم کشاورزان هم نفع خواهند برد.

شیخان با بیان اینکه صنعت دخانیات به تنهایی ظرفیت صدهزار شغل را در کشور دارد، به تشریح چرایی ایجاد شناسنامه الکترونیکی برای کشاورزان پرداخت و گفت: نخستین نگاه ما به طرح‌ریزی و راه‌اندازی این شناسنامه، حرکتی در راستای الگوی کشت حاکمیتی است. وی ادامه داد: کالایی را کشت می‌کنیم که جزو کالای استراتژیک و مورد نیاز اول کشور نیست اما وقتی کشور ظرفیت این بخش را دارد و سابقه یکصد ساله هم داشته باید ساماندهی، شناسایی و کد رهگیری داشته باشند و در یک الگوی متناسب با وزارت جهادکشاورزی و صمت حرکت کنیم، بنابراین یکی از اهداف مهم شناسنامه الکترونیکی رسیدن به الگوی کشت حاکمیتی و حفظ منافع ملی ما است. مدیرعامل شرکت دخانیات ایران تاکید کرد: ارتباط دوسویه و تنگاتنگ با کشاورزان از برنامه‌های ما است و در این راستا مزیت‌های ویژه‌ای را در نظر داریم و علاقه‌مندیم در بستر این شناسنامه فروش محصول نهایی خود را نیز در اختیار کشاورزان قرار دهیم.

وی گفت: طی سال‌های گذشته در شرکت دخانیات مسیری طی شد که این شرکت از گردونه تولید خارج شود و کشاورزان نیز از عرصه اقتصاد توانمند و قدرتمند صنعت دخانیات کنار گذاشته شوند. دکتر شیخان با تاکید بر اینکه کشاورز ایرانی باید بازیگر اصلی صنعت دخانیات باشد، گفت: شرکت دخانیات ایران باید بتواند حجمی از تولید واقعی را وارد بازار کند تا پای شرکت‌های خارجی را از داخل قطع کند و این با کنار هم بودن ممکن است.

 

حمایت از کشت توتون و تنباکو جزو برنامه‌های دولت است

 همچنین در همین راستا معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: حمایت از تولید به این شکل است که یا واردات محدود می‌شود یا تعرفه واردات افزایش می‌‌یابد. محمدمهدی برادران افزود: حمایت از کشت توتون و تنباکو جزو برنامه‌های دولت است. در سال‌های گذشته تولید توتون و تنباکو محدود شده و از کشورهای اطراف وارد می‌شد، اما در سال جاری محدودیت کشت تنباکو برداشته شد. معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در بحث توتون هم رویکرد ما حمایت از تولید داخل است.۷۰ درصد توتون کشور را شرکت دخانیات ایران مدیریت می‌کند. به دنبال آن هستیم تا تعرفه واردات توتون را افزایش دهیم که این اتفاق رخ داده است و در حال حاضر 5/ 6 برابر شده است. سال آینده نیز تعرفه واردات توتون باز هم افزایش می‌‌یابد ولی به جای آن از افزایش تولید داخل حمایت می‌کنیم.

وی افزود: رویکرد ما حمایت از کارخانه‌هایی است که از توتون و تنباکوی داخلی استفاده می‌کنند. از مزارع کشت توتون و تنباکو حمایت کرده و همه تولیدات آنها را خریداری می‌کنیم. قیمت خرید توتون داخلی نیز افزایش می‌‌یابد. معاون صنایع عمومی وزارت صمت به پرونده شرکت مارلبورو اشاره و اظهار کرد: بزرگ‌ترین پرونده‌‌ای که درباره تخلفات وجود دارد و درآمدهای دولت را پرداخت نکرده یک کمپانی خارجی است. مارلبورو ریالی مالیات نداده اما به راحتی سیگار وارد می‌کند.۱۰۰ هزار میلیارد تومان مجموعه مارلبورو قاچاق کالا داشته و به تعهدات قانونی کشور عمل نکرده است. معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: پیمان خرید تضمینی توتون و تنباکو بین شرکت‌‌های دخانیاتی و کشاورزان سابقه داشته و در محصول نیشکر نیز از گذشته پیمان خرید تضمینی نیشکر بین کارخانجات قند و مزارع کشت نیشکر برقرار بود که یک پیمان برد-برد محسوب می‌شود.

 

نباید حتی یک کیلو توتون سیگار وارد کشور شود

  در همین راستا معاون امور زراعی وزارت جهاد کشاورزی گفت: باید بتوانیم شرایطی را به وجود بیاوریم که یک کیلوگرم توتون سیگار وارد کشور نشود و باید بتوانیم در برابر واردکنندگان بایستیم.  علیرضا مهاجر با بیان اینکه توتون با اراضی بسیار کوچک سبب ایجاد اشتغال و ارزش افزوده بالا در کشور می‌شود، گفت: متاسفانه واردات سبب تضعیف شرکت دخانیات کشور شده است.وی افزود: در دخانیات می‌توانیم به راحتی کل نیاز کشور را تامین و از فناوری‌‌های جدید برای ارتقای کیفیت توتون و تنباکو استفاده کنیم، چرا که تنباکوی ما شهرت جهانی دارد و دنیا آن را می‌‌شناسد و باید به سمت صادرات حرکت کنیم.مهاجر با بیان اینکه شرکت دخانیات کشور سابقه طولانی در کشت قراردادی دارد، گفت: این نوع کشت سبب اطمینان خاطر کشاورزان شده و بهره‌‌وری را افزایش می‌دهد.

وی گفت: ما در کنار شرکت دخانیات ایران و کشاورزان هستیم که بتوانیم شرایطی را به وجود بیاوریم که یک کیلوگرم توتون سیگار وارد کشور نشود و باید بتوانیم در برابر واردکنندگان بایستیم و شرایطی را ایجاد کنیم که واردات برای آنان مقرون به صرفه نباشد. مهاجر با اشاره به حضور رئیس‌جمهور در وزارت جهاد کشاورزی گفت: یکی از خواسته‌های من از رئیس‌جمهور احیای سازمان محصولات صنعتی است که محصولات صنعت دخانیات از آنهاست و  با این اقدام می‌توانیم از دخانیات حمایت‌‌های لازم را داشته باشیم.

 

تامین مواد اولیه دخانیات کشور سبب حفظ و افزایش اشتغال می‌شود

 همچنین مجری طرح پنبه و مدیرکل گیاهان صنعتی گفت: تامین مواد اولیه دخانیات کشور سبب حفظ و افزایش اشتغال و بهره‌مندی از بهره‌وری از داخل می‌شود. ابراهیم هزارجریبی افزود: حمایت از کشاورزان همواره مدنظر ما بوده و هست بنابراین شرکت دخانیات ایران به کشاورزان توتون و تنباکو‌کار توجه بیشتری داشته باشد و انتظار است خدمات ویژه‌ای برای کشاورزان در نظر گرفته شود که خوشبختانه اعطای بسته‌های ویژه از سوی شرکت دخانیات به کشاورزان نوید‌بخش حرکت در این مسیر است. هزارجریبی خاطرنشان کرد: امیدواریم شرکت دخانیات ایران که دارای یک ایستگاه تحقیقاتی قوی بوده با حرکت در مسیر حوزه‌های دانش‌بنیان موفقیت‌‌های چشمگیری را در عرصه توتون و تنباکو رقم بزند.