عملکرد هفتگی صندوقهای بازار بررسی شد
اهرمیها پیشتاز، کالاییها در چالش
برخی از کارشناسان معتقدند ریسکهای سیستماتیک، تغییر سکاندار پولی، نوسانات در بازارهای موازی و صعود بی وقفه شاخص در سه هفته متوالی، عواملی بودند که سبب توقف رشد شاخص کل در هفته گذشته شدند. برخلاف هفته قبل که رشد دو رقمی در برخی صندوقها دیده میشد، اینبار بازار با احتیاط بیشتری پیش رفت.
با این حال بازار شاهد تنوع در عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری بود، جایی که صندوقهای اهرمی پیشتاز ماندند، درحالیکه صندوقهای کالایی مانند زعفران و طلا با بازدهی منفی روبهرو شدند.
دامنه بازدهی و عملکرد صندوقها
بر اساس دادههای هفتگی، صندوقهای سرمایهگذاری دامنه بازدهی متفاوتی داشتند؛ درحالیکه میانگین بازدهی هفتگی برخی صندوقها منفی بود، بالاترین میانگین بازدهی با عدد ۷.۸۲ به صندوقهای اهرمی تعلق گرفت؛ عددی که نسبت به هفته گذشته تقریبا ۵۰واحد درصد کاهش داشت.
چنین فاصلهای، بیانگر آن است که بازار سرمایه در حال عبور از دورههایی است که رشد بهصورت یکنواخت میان همه ابزارها توزیع میشد و اکنون بازدهیها بهطور محسوسی تابع سطح ریسک شدهاند و سرمایهگذاران، بهجای پیروی از یک مسیر واحد بر اساس استراتژی، افق زمانی و میزان ریسکپذیری خود تصمیمگیری میکنند. این تغییر رفتار را میتوان نشانهای از افزایش بلوغ رفتاری در بازار دانست؛ هرچند همچنان بخشی از معاملات کوتاهمدت تحتتاثیر هیجانات مقطعی قرار دارد.
بررسی بازدهی صندوقها
صندوقهای اهرمی، با ۹ نماد فعال، بالاترین میانگین بازده هفتگی را با ۷.۸۲درصد به ثبت رساندند. این عملکرد، که بیش از هفت برابر رشد شاخصکل است، نشاندهنده بالا بودن استقبال از این صندوقها حتی در شرایط فعلی بازار است، با این حال تجربه بازار سرمایه نشان داده است که حرکت نقدینگی به سمت ابزارهای پرریسک، در صورت تغییر انتظارات یا بروز شوکهای بیرونی، میتواند به همان سرعت معکوس شود. صندوقهای سهامی، که بزرگترین گروه با ۱۳۹ نماد فعال هستند، میانگین بازده ۱.۳۷درصدی را تجربه کردند. این رقم کمی بالاتر از شاخصکل است و این همراستایی نسبی با شاخصکل نشان میدهد که عملکرد این صندوقها در مجموع بازتابی از روند کلی بازار بوده و مدیران آنها توانستهاند ترکیب پرتفوی خود را متناسب با جهت حرکت بازار تنظیم کنند. چنین عملکردی، بهویژه پس از دورهای از نوسانات، میتواند به تقویت دوباره اعتماد سرمایهگذاران به مدیریت حرفهای داراییها منجر شود. گروه صندوقهای سهامی نسبت به صندوقهای اهرمی، ریسک کمتری دارند و برای سرمایهگذاری میانمدت مناسب هستند.
یکی از دستههای جدید در بازار، صندوقهای بخشی هستند. این صندوقها با ۴۸ نماد و میانگین بازده هفتگی ۱.۰۹درصدی، بر بخشهای خاصی از اقتصاد مانند فناوری، کشاورزی یا صنایع تمرکز دارند و عملکردی نزدیک به شاخصکل نشان دادند. این رشد ناشی از بهبود شرایط در بخشهای هدف مانند فناوری اطلاعات بود، که با سیاستهای حمایتی دولت همراه شد. صندوقهای بخشی، گزینهای برای سرمایهگذاران متخصص هستند که بهدنبال تمرکز بر صنایع خاص میگردند. همچنین این صندوقها پتانسیل رشد بیشتری در آینده دارند.
صندوقهای طلا و سکه که اول هفته را با بازدهی مثبت بالایی شروع کردهبودند، در طول هفته روند نزولی را در پیش گرفتند و در نهایت به میانگین بازده منفی۱.۶۳درصدی (تا ساعت ۱۳ چهارشنبه ۱۰ دی) رسیدند. این کاهش با افت قیمت جهانی و داخلی طلا همراه بود. این صندوقها در هفتههای نزولی مانند هفته گذشته، آسیبپذیرند. صندوقهای درآمد ثابت، با ۸۸ نماد، میانگین بازده ۰.۶۹درصدی را ثبت کردند. این دسته، که بر پایه اوراقبدهی و سپردههای بانکی عمل میکنند، همیشه بهعنوان پناهگاه امن شناخته میشوند و در هفته گذشته، با وجود فراز و نشیبهای زیاد، توانستند بازده مثبت خود را حفظ کنند. صندوقهای مختلط، با ۹ نماد، بازده ۰.۶درصدی داشتند. این صندوقها ترکیبی از سهام و اوراقبدهی هستند و عملکرد متعادلی نشان دادند. در بازار این هفته، سهم اوراقبدهی به ثبات کمک کرد، اما از رشد کامل سهام جلوگیری کرد. صندوقهای زعفران، که معمولا با نوسانات زیادی همراهاند، با ۲ نماد، بدترین عملکرد هفتگی را با منفی ۷.۳۱درصد ثبت کردند؛ البته باید توجه داشت که عملکرد این صندوقها علاوهبر نوسانات نرخ ارز، متاثر از شرایط اقلیمی نیز هست و در فصلهای عدمبرداشت، کاهش بازدهی این صندوقها امری طبیعی است. صندوق تکنماد انرژی نیز با بازده منفی ۱.۸۶درصدی روبهرو شد. این کاهش را میتوان ناشی از نوسانات قیمت جهانی نفت و مسائل داخلی مانند تحریمها دانست، با این حال این صندوق نقش مهمی در تنوع بازار دارد.
پیام رفتار صندوقها
پیام هفته اخیر بازار سرمایه ایران روشن اما متفاوت از هفتههای پررونق پیشین است؛ رشد همچنان ادامه دارد، اما با شدت کمتر و انتخاب مسیر سرمایهگذاری بیش از پیش تعیینکننده شدهاست.
مجموع عملکرد صندوقها نشان میدهد که بازار سرمایه ایران در حال ورود به مرحلهای از تفکیک رفتار سرمایهگذاران با توجه به بیثباتیهای اقتصادی است. اختلاف معنادار بازدهی میان ابزارهای پرریسک و کمریسک، حاکی از افزایش تمایل بخشی از سرمایهگذاران به پذیرش ریسک در کوتاهمدت است؛ درحالیکه بخشی دیگر همچنان رویکرد محافظهکارانه خود را حفظ کردهاند. در صورت تداوم این روند و ادامه ورود نقدینگی حقیقی، انتظار میرود در هفتههای آتی همچنان صندوقهای اهرمی و سهامی، بازیگران اصلی صندوقها باشند. ریسکهایی مانند نوسانات قیمت جهانی کالاها، تورم بالا، کسریبودجه دولت و نااطمینانیهای ژئوپلیتیک همچنان وجود دارند، از اینرو تنوع گسترده بازدهی صندوقها در این هفته را میتوان نهتنها نشانهای از پویایی بازار، بلکه هشداری جدی درباره اهمیت انتخاب آگاهانه ابزار سرمایهگذاری، مدیریت ریسک و تنوعبخشی پرتفوی در فضای پیشرو دانست.
