متغیرهای سودآوری روغن‌موتورها ۵ درصد کاهش یافت؛
تبخیر سود دلاری روانکارها
تا قبل از 1402 ارز ترجیحی برای واردات لوب‌کات به صنعت روانکار تخصیص داده می‌شد که از این سال ارز ترجیحی حذف و موجب شد هزینه‌‌‌های صنعت به‌شدت افزایش یابد و در نتیجه حاشیه سود آنها نزول بالایی را تجربه کند. از طرفی سود خالص دلاری این صنعت تحت‌تاثیر افزایش شتاب هزینه‌‌‌ها با کاهش چشمگیر همراه شده است.
عملکرد خوب «شرانل»
بررسی مقادیر تولید شرکت‌های روانکار طی 13سال گذشته نشان می‌دهد که به‌طور متوسط هر سال 6درصد به میزان تولیدات این صنعت افزوده شده است.
در سه‌سال اخیر میزان رشد تولیدات روانکارها کاهش یافته و به‌طور میانگین هر سال 3درصد به مقادیر تولید این صنعت افزوده شده است. طی سال 1402 مجموع تولیدات روانکارها به‌‌‌میزان 2 میلیون و 337هزار تن به ثبت رسید که در قیاس با سال ماقبل به‌‌‌میزان 3 درصد رشد یافت که در مقایسه با متوسط سالانه شتاب افزایشی تولیدات 3درصد کاهش یافته است. در مقیاس فصلی طی پاییز امسال مجموع تولیدات روانکارها به‌‌‌میزان 607 هزار تن بوده که در مقایسه با پاییز 1402 رشد یک‌درصدی را تجربه کرده است.
وضعیت مقادیر تولید این صنعت در بهار و تابستان بهتر بوده و در این دو فصل رشد تناژ تولیدات 12 و 3درصد رقم خورده است. اصلی‌‌‌ترین عامل عدم‌رونق تولیدات صنعت روانکار بحث مواداولیه این صنعت است. ماده اولیه اصلی این صنعت لوب‌کات است که بهای آن از طریق ضریبی از قیمت نفت کوره مشخص می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود تا هزینه تامین ماده‌‌‌اولیه دلاری باشد.
این در حالی است که نرخ‌‌‌گذاری روانکارها به‌طور دستوری صورت می‌گیرد و نمی‌‌‌تواند هزینه ماده‌‌‌اولیه دلاری خود را پوشش دهد. همین باعث شده است تا تولیدات صنعت روانکار رکودی شده و با کاهش همراه شود. در فرمول تعیین قیمت، تجمیع تولیدات 9ماه سال‌جاری شرکت‌های روانکار به‌‌‌میزان یک‌میلیون و 852هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 5درصدی را تجربه کرده است.
در مجموع با توجه به روند سالانه تولیدات روانکارها می‌‌‌توان اذعان کرد که وضعیت تولیدات این صنعت در سال‌جاری بهبود یافته و وضعیت بهتری را تجربه کرده است. از میان چهار شرکت تولیدکننده محصولات روانکار، نفت ایرانل بیشترین میزان رشد مقداری تولید را تجربه کرده است. مجموع تولیدات این شرکت در سال‌جاری 501هزار مترمکعب به ثبت رسیده که در مقایسه با 9ماه سال گذشته 16درصد افزایش یافته است.
بهبود تناژ فروش
با توجه به ماهیت دپوپذیری محصولات روانکارها، ارزیابی مقادیر فروش در کنار تولیدات می‌‌‌تواند وضعیت بنیادی صنعت روانکار را بهتر نشان دهد.
بر این اساس در بازه سالانه طی 13سال اخیر به‌طور متوسط هر سال 2درصد به تولیدات این صنعت افزوده شده که در سال 1402 رشد مقادیر فروش این صنعت به یک‌درصد رسیده است. در بازه فصلی طی پاییز امسال تناژ فروش روانکارها 630هزار تن بوده که در مقایسه با پاییز سال گذشته 7درصد بهبود یافته است. مجموع مقادیر فروش شرکت‌های روانکار در سال‌جاری یک‌میلیون و 840هزار تن به ثبت رسیده که در مقایسه با 9ماه ابتدایی 1402 به‌‌‌میزان 8درصد رشد داشته است.
از میان چهار شرکت تولیدکننده روانکار بورسی، «شرانل» که توانسته است بیشترین میزان افزایش مقدار تولید را طی سال‌جاری تجربه کند، در رشد تناژ فروش نیز یکه‌‌‌تاز میدان بوده و با ثبت رشد 17درصدی بهترین عملکرد را در سال‌جاری تجربه کرده است.
نرخ‌‌‌گذاری دستوری؛ آفت روانکارها
نرخ‌‌‌گذاری در صنعت روانکار دستوری است و همین موضوع بزرگ‌ترین ریسک این صنعت است؛ چرا که مواداولیه روانکارها از طریق واردات تامین می‌شود و ارز ترجیحی آنها نیز حذف شده است. بنابراین با افزایش نرخ ارز می‌‌‌توان انتظار کاهش درآمد و حاشیه سود این صنعت را داشت.
بخشی از درآمد روانکارها از طریق صادرات تامین می‌شود که با این اوصاف نرخ فروش این صنعت تحت‌تاثیر نرخ‌های جهانی افزایش می‌‌‌یابد و موجب رشد درآمد می‌شود.
در 9ماهه سال‌جاری به‌طور میانگین 22درصد به نرخ فروش محصولات اصلی شرکت‌های روانکار در قیاس با مدت مشابه سال گذشته افزوده شده است. بیشترین میزان رشد نرخ فروش مربوط به شرکت «شبهرن» با افزایش 31درصدی نرخ فروش روغن موتور بنزینی است.
در بازه نقطه به نقطه طی آذرماه امسال به‌طور میانگین 39درصد به نرخ فروش محصول اصلی روانکارها افزوده شده که در این مقیاس نیز «شبهرن» روغن‌موتور بنزینی خود را با 65درصد رشد نسبت به آذر 1402 به فروش رسانده است. مقایسه نرخ فروش آذرماه این صنعت با متوسط سالانه نشان می‌دهد که در این ماه روانکارها محصول اصلی خود را با 11درصد افزایش نسبت به متوسط سال به فروش رسانده‌‌‌اند.
کاهش 14درصدی شتاب درآمدی
ارزیابی روند درآمدی شرکت‌های روانکار نشان می‌دهد که در بازه سالانه به‌طور متوسط هر سال 37درصد به فروش این صنعت افزوده شده است.
در سال 1402 فروش روانکارها 71هزار و 585میلیارد تومان به ثبت رسید که در قیاس با سال ماقبل رشد 23درصدی را تجربه کرده است. شتاب رشد درآمدی سال 1402 شرکت‌های روانکار در مقایسه با متوسط سالانه 14درصد کاهش داشت.
در مقیاس فصلی طی پاییز امسال فروش روانکارها 25هزار و 200میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با پاییز 1402 افزایش 39درصدی داشته است.
فروش 9ماه سال‌جاری این صنعت 68هزار و 300میلیارد تومان بوده که در قیاس با 9ماه ابتدایی سال گذشته رشد 33درصدی را تجربه کرده است. در رشد متغیرهای درآمدی نیز شرکت نفت
ایرانل همچون مقادیر تولید و فروش در 9ماه امسال با ثبت رشد 43درصدی، فروش خود را به 15هزار میلیارد تومان رسانده است که نسبت به دیگر روانکارهای بورسی عملکرد بسیار خوبی محسوب می‌شود.
نزول متغیرهای سودآوری
از آنجا که قیمت‌گذاری در محصولات روانکارها به‌صورت دستوری صورت می‌گیرد و مواداولیه این صنعت از طریق واردات تامین می‌شود، نمی‌‌‌توان انتظار حاشیه سود بالایی برای شرکت‌های این صنعت داشت. البته ذکر این نکته مهم است که در صورت تقویت بازار صادراتی و فروش شرکت‌های روانکار با نرخ جهانی، آسیب قیمت دستوری به حداقل می‌‌‌رسد.
در مجموع ارزیابی حاشیه سود صنعت روانکار نشان می‌دهد که در بازه سالانه میانگین حاشیه سود محصولات روانکار 24درصد بوده است.
این میزان حاشیه سود طی سال گذشته روند کاهشی داشته و 19درصد به ثبت رسیده که در قیاس با متوسط سالانه 5درصد کاهش یافته است.
نزول حاشیه سود در مقیاس فصلی نیز ادامه داشته است.
به‌رغم حاشیه سود 24درصدی روانکارها در بازه فصلی، طی بهار و تابستان امسال حاشیه سود این صنعت به‌‌‌ترتیب 18 و 19درصد به ثبت رسیده است که نشان‌دهنده نزول متغیرهای سودآوری روانکارهاست.
از میان چهار تولیدکننده روانکار بازار سرمایه، «شنفت» و «شسپا» به‌لحاظ سودآوری وضعیت بهتری را تجربه می‌کنند.
رشد متغیرهای سودآوری این دو شرکت نسبت به هم‌‌‌گروهی‌‌‌هایشان به سهم صادرات آنها بازمی‌گردد. «شسپا» با سهم 65درصدی بیشترین میزان صادرات را در میان روانکارها دارد. «شنفت» نیز بیش از 35درصد محصولات خود را صادر می‌کند.
حاشیه سود «شسپا» در سال 1402 و تابستان امسال 22درصد به ثبت رسیده است. حاشیه سود «شنفت» هم در سال 1402 و تابستان امسال به‌‌‌ترتیب 22 و 20درصد به ثبت رسید.
با این اوصاف این دو شرکت بیشترین میزان حاشیه سود را ثبت کرده‌‌‌اند.
