ضرورت توسعه حرفه حسابداری همپای توسعه بازار سرمایه

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، مجید عشقی، بیان کرد: حرفه حسابداری یکی از مبانی اصلی بازار سرمایه است. بازار سرمایه مبتنی بر اطلاعات است؛ اطلاعاتی که در حوزه‌‌‌های مختلف منتشر می‌شود و مورد استفاده تمامی ذی‌نفعان قرار می‌گیرد. بنابراین سازمان بورس اوراق بهادار اهتمام جدی در نحوه افشا و نحوه گزارشگری رویدادهای شرکت‌ها دارد. از دو جنبه بااهمیت، یکی افزایش روزافزون حساسیت بازار سرمایه به دلیل گستردگی و تعدد حضور سرمایه‌گذاران در این بازار و دیگری حضور شرکت‌های بزرگ در این بازار، این نگرانی وجود دارد که اگر چنین همایش‌‌‌هایی برگزار نشده و به فکر توسعه حرفه حسابداری نباشیم، حسابداری و گزارشگری مالی از مسیر توسعه بازار سرمایه و تامین مالی عقب می‌‌‌افتد.

وی افزود: موضوع اصلی این همایش آینده‌پژوهی است و باید به فکر آینده باشیم. معمولا بحث حسابداری به بررسی صورت‌های مالی و گزارش‌‌‌های دوره‌‌‌های مالی گذشته می‌‌‌پردازد و این صورت‌های مالی هم معمولا با تاخیر منتشر می‌شود. اما آنچه برای سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران و دستگاه‌‌‌های نظارتی حائز اهمیت است، صرفا با بررسی صورت‌های مالی گذشته شرکت‌ها محقق نمی‌‌‌شود. در حوزه‌‌‌های مربوط به حرفه حسابداری در حال حاضر با چند تغییر عمده در بازار سرمایه مواجه هستیم. یکی بحث داده‌‌‌های بسیار کلان که با روش‌های سنتی حسابداری و حسابرسی قطعا نمی‌‌‌توان این داده‌‌‌های کلان را جمع‌‌‌بندی و گزارشگری کرد. بنابراین لازم است خودمان را به ابزاری مجهز کنیم تا بتوانیم از داده‌‌‌های کلان استفاده کنیم. عشقی در ادامه اظهار کرد: نظارت بر بازار سرمایه بدون هوش مصنوعی امکان‌‌‌پذیر نیست. در حال حاضر به صورت روزانه بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰‌هزار نفر در بازار معامله می‌کنند که در روزهای اوج تعداد معامله‌‌‌گران به ۷۰۰‌هزار نفر هم می‌‌‌رسد. همچنین تعداد معاملات روزانه به ۲میلیون معامله می‌‌‌رسد. نظارت بر این حجم از معاملات بدون هوش مصنوعی امکان‌‌‌پذیر نیست. هوش مصنوعی توسط شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی هم استفاده می‌شود.  رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: در حرفه حسابداری هم ناچار هستیم از هوش مصنوعی استفاده کنیم. نمی‌‌‌توان بدون هوش مصنوعی با این حجم از داده جوابگوی نیاز این حجم از ذی‌نفعان بود. بحث مکانیزم حسابداری چند وقتی ‌‌‌است که مطرح شده و به جای خوبی هم رسیده است. باید به این سمت برویم که در سایه ارتباط با سایر کشورهای دنیا استانداردهای حسابداری را هم ارتقا دهیم و بتوانیم گزارش‌‌‌های حسابداری را تحلیل‌پذیرتر کنیم. امیدواریم با کمک اساتید و مجاری ذی‌ربط به‌زودی این مورد هم به صورت جدی پیگیری شود.

رئیس سازمان بورس ادامه داد: یکی دیگر از بحث‌‌‌های محوری این همایش، بحث گزارشگری پایداری است. سال گذشته بحث گزارشگری پایداری را تا حدودی پیش بردیم و در دستورالعمل حاکمیت شرکتی الزاماتی برای انتشار گزارش‌‌‌های پایداری داشتیم؛ اما کافی نیست و باید به‌مرور بحث‌‌‌های مربوط به گزارشگری پایداری را با تسهیل بیشتری داشته باشیم. شاید به دلیل تعدد مشکلات توجه به بحث گزارشگری پایداری در شرکت‌ها پایین است؛ اما اگر به این مهم توجه کافی نداشته باشیم در آینده نزدیک دچار مشکل جدی خواهیم شد.

عشقی گفت: بحث دیگری که مطرح شده، بحث تاب‌‌‌آوری کسب‌وکارهاست. تاب‌‌‌آوری کسب‌وکارها ابعاد مختلفی دارد؛ اما نحوه گزارشگری مالی ما نقش بسیار مهمی در تاب‌‌‌آوری کسب‌وکارها دارد چرا که وقتی سیاستگذاران یا حتی سرمایه‌گذاران بخواهند تصمیمی اتخاذ کنند، این تصمیم براساس همین صورت‌ها و گزارش‌‌‌های مالی اتخاذ خواهد شد. در حال حاضر نحوه گزارشگری مالی ما چه در مورد صورت‌های مالی شرکت‌ها و چه در مورد عملکرد هیات‌مدیره‌‌‌ها به نحوی است که چهره واقعی شرکت‌ها را نشان نمی‌‌‌دهد. باید مراقب تقسیم سودهای موهوم در شرکت‌ها باشیم. در حال حاضر تمامی اعداد مندرج در صورت‌های مالی و حتی سود شرکت‌ها تاریخی است. اکثر شرکت‌هایی که در حال حاضر در بازار سرمایه فعال هستند و سود شناسایی می‌کنند مربوط به چند دهه قبل هستند و ارزش دارایی آنها به‌روز نیست. استهلاک این شرکت‌ها براساس ارزش دارایی چند سال قبل در صورت‌های مالی نمایان می‌شود؛ حال آنکه جایگزینی همان دارایی نیازمند هزینه سنگینی است. نحوه گزارشگری مالی شرکت‌ها باید به گونه‌‌‌ای باشد که وضعیت واقعی شرکت‌ها را نشان دهد و تداوم وضعیت فعلی موجب می‌شود در سه تا چهارسال آینده شرکت‌ها دچار مشکل جدی شوند. بنابراین از این بعد نحوه گزارشگری مالی شرکت‌ها بسیار حائز اهمیت است و امیدوارم بتوانیم در این مسیر هم کاری کنیم.

وی اضافه کرد: البته استانداردها هم باید مورد بازنگری قرار گیرد که به دلیل بعضی ملاحظات این کار انجام نشده و این موضوع در بلندمدت شرکت‌ها را دچار مشکل جدی خواهد کرد. موضوع دیگر، بحث ریسک است. هنوز جایگاه درستی در گزارشگری ریسک شرکت‌ها نداریم. با وجود اقدامات انجام‌شده، این حوزه هم نیازمند کار بسیار جدی است. تعداد نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه به بیش از هزار نهاد رسیده و این هزار نهاد مالی تقریبا مبنای مشخصی برای گزارشگری ریسک ندارند. به‌‌‌رغم تاثیر این نهادهای مالی در تامین مالی بنگاه‌‌‌های اقتصادی و میزان دارایی تحت مدیریتشان، ریسک اینها سنجش و مدیریت نمی‌شود. یکی از اقدامات ضروری این است که مسائل و مباحث مربوط به ریسک نهادهای مالی به‌درستی شناسایی و تبیین شده و نحوه مواجهه با این ریسک‌‌‌ها طراحی و اجرا شود. در این موضوع هم قطعا حسابداری نقش ویژه‌‌‌ای خواهد داشت. رئیس سازمان بورس در خاتمه عنوان کرد: از دوستان دعوت می‌‌‌کنم در این حوزه هم کار جدی انجام دهند و کمک کنند مقوله ریسک در کلیه شرکت‌ها بالاخص نهادهای مالی گزارشگری و مدیریت شود؛ چرا که دارایی تحت مدیریت نهادهای مالی رقم حائز اهمیتی است و بالغ بر ۷۰۰همت دارایی تحت مدیریت صندوق‌ها و بیش از ۱۰۰همت دارایی تحت مدیریت سبدگردان‌‌‌هاست و اگر مباحث مربوط به ریسک به‌درستی مدیریت نشود ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد.