تحلیل«دنیای‌اقتصاد» از یک قطعه‌ساز اهرمی

«خمحرکه» را چه می‌شود؟

دنیای‌اقتصاد - عباس بیات : شرکت نیرومحرکه در حوزه صنعت خودرو در زمینه ساخت قطعات گیربکس، چرخ‌دنده، موتورسیکلت و سرسیلندر فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۳۶۴ در شهر صنعتی البرز استان قزوین احداث شد. مالک اصلی شرکت نیرومحرکه، شرکت ایران خودرو با ۶۵‌درصد سهام است. بررسی عملکرد «خمحرکه» حاکی از آن است که در چهارسال گذشته، روند حاشیه سود‌های آن رو به کاهش بوده، به‌طوری که از ۱۵‌درصد در سال ۱۳۹۷ به ۹‌درصد در ۶ماه اول ۱۴۰۱ رسیده است. با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود که این روند در ۶ماه دوم سال ۱۴۰۱ نیز ادامه داشته باشد و حاشیه سود ناخالص شرکت مذکور به ۸‌درصد برسد. با بررسی میزان تولیدات درمی‌یابیم که به طور میانگین هرسال، ۱۰‌درصد به مجموع تولیدات شرکت افزوده شده که نشانه رشد حقیقی شرکت است. از طرفی میزان فروش «خمحرکه» ظرف سه‌سال گذشته ۷۰‌درصد افزایش را به ثبت رسانده است. مجموع عوامل ذکرشده موجب می‌شود که برای سال ۱۴۰۱ به‌میزان ۱۹‌درصد افزایش درآمد فروش پیش‌بینی شود و در مجموع تمامی موارد سبب تحقق ۲تومان سود به ازای هر سهم شرکت می‌شود.

معرفی شرکت

موضوع فعالیت شرکت نیرومحرکه طراحی، تولید، ساخت، مونتاژ، خرید، فروش و ارائه خدمات فروش در بازار‌های داخل و خارج به‌طور مستقیم یا از طریق ایجاد شرکت، کارخانه، اعطای نمایندگی، مشارکت در احداث شرکت و کارخانه به هر میزان در داخل یا خارج از کشور و فعالیت‌های مرتبط با محصولات از جمله تولید انواع موتور‌های بنزینی و دیزلی، انواع قطعات موتورسیکلت، انواع قطعات و مجموعه‌های خودرو مثل گیربکس، اکسل، جعبه‌فرمان و انواع خودروی سواری اعم از سه‌چرخ و چهارچرخ است.

«خمحرکه» در تاریخ 18 اسفندماه سال 1372 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و در حال حاضر، جزو واحد‌های تجاری فرعی گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو و واحد تجاری نهایی گروه است. در این میان، ظرفیت «خمحرکه» تولید 75‌هزار دستگاه موتورسیکلت، 500تن چرخ‌دنده گیربکس، 218‌هزار مونتاژ گیربکس206، 250‌هزار دستگاه گیربکس405 سمند و پارس، 274تن مجموعه چرخ‌دنده BE و 30‌هزار ماشین‌کاری سیلندر و سرسیلندر پژو در سال است.

محصولات شرکت

بررسی‌ها نشان می‌دهد که محصولات اصلی شرکت نیرومحرکه در 6ماه سال مالی 1401 شامل گیربکس پژو405، گیربکس رانا، ست چرخ‌دنده پراید و تیبا و گیربکسR2 است. «خمحرکه» فروش صادراتی ندارد و تمامی محصولات خود را در بازار داخل به فروش می‌رساند. با بررسی مواد مستقیم درمی‌یابیم که مصرف مواد مصرفی شرکت مذکور 80‌درصد از بازار داخل و 20‌درصد به صورت وارداتی تامین می‌شود. در این میان، عمده‌ترین مواد مصرفی شرکت قطعات مربوط به گیربکس است که حدود 88‌درصد مواد مستقیم را شامل می‌شود. از طرفی کشور‌های طرف‌حساب «خمحرکه» که مواد وارداتی آن را تامین می‌کنند، چین و ترکیه هستند. با توجه به روابط خوب این دو کشور با ایران و تنوع تامین‌کنندگان می‌توان گفت از بابت تامین مواد مستقیم در شرکت نیرومحرکه که حدود 68‌درصد بهای تمام‌شده را شامل می‌شود، ریسک کمی شرکت را تهدید می‌کند.

بررسی آمار تولید، فروش و و سودآوری «خمحرکه» می‌تواند نقشه‌ای از عملکرد آن در گذشته به تحلیلگران ارائه دهد. بر این اساس در بخش تولیدات بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد که تا سال 1399 به‌طور متوسط 26‌درصد به تولیدات شرکت افزوده شده است، این در حالی است که طی سال 1400 به میزان 13‌درصد از تولیدات شرکت کاسته شده بود. همچنین در 6ماه 1401 «خمحرکه» توانسته است نسبت به دوره مشابه سال گذشته به میزان 4‌درصد به تولیدات خود بیفزاید.

می‌توان گفت با توجه به روند افزایشی که در میزان تولیدات شرکت نیرومحرکه در سال‌های گذشته مشاهده شده و همچنین افزایش آن در 6ماه اول 1401، افتی که در سال 1400 رخ داده تکرار‌پذیر نیست و از منظر تولیدات، رشد حقیقی در نیرومحرکه رخ داده و افزایش درآمد آن صرفا به دلیل تورم و رشد نرخ نبوده است. یکی دیگر از آمار‌های مهم «خمحرکه» مبلغ فروش است. بررسی‌ها حکایت از این دارد که شرکت مذکور در سه‌سال گذشته رشد خوبی را در مبلغ فروش خود به ثبت رسانده، به‌طوری که میانگین 70‌درصد به این مبلغ افزوده شده است. بر همین اساس در 6ماه 1401 شرکت نیرومحرکه موفق شده است نسبت به دوره مشابه سال گذشته 64‌درصد به مبلغ فروش خود بیفزاید که رشد درآمدی خوب این قطعه‌ساز را نشان می‌دهد.

آخرین موردی که باید در «خمحرکه» به بررسی آن بپردازیم، روند حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص است. بر همین اساس در چهارسال گذشته میانگین حاشیه سود‌های شرکت مذکور به ترتیب 13درصد، 3‌درصد و 4‌درصد بوده است. این در حالی است که در 6ماه 1401 حاشیه سود‌ها به 9درصد، یک‌‌درصد و یک‌‌درصد رسیده است و نشان می‌دهد که شرکت در کنترل هزینه‌های بهای تمام‌شده خود با چالش مواجه است. بررسی روند بهای تمام‌شده نسبت به فروش «خمحرکه» نشان می‌دهد که این نسبت از 85‌درصد در سال 1397 به 94‌درصد در سال 1400 رسیده و سرعت رشد هزینه‌ها از آهنگ افزایش نرخ در این شرکت پیشی گرفته و باعث کاهش حاشیه سودهای شرکت شده است.

نسبت سهامداران شرکت

سهامداران عمده شرکت نیرومحرکه عبارتند از شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو و شرکت ایران‌خودرو که به ترتیب مالکیت 7/ 35‌درصد و 30‌درصد از سهام شرکت را در اختیار دارند.

تحلیل سود سال آینده

اگر بخواهیم سهم سود سال 1401 نیرومحرکه را تخمین بزنیم، ابتدا باید مفروضات و متغیر‌های موثر بر سودآوری شرکت را مشخص کنیم. مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر سودآوری «خمحرکه» نرخ محصولات تولیدی شرکت است. محصولات اصلی شرکت مذکور که بیشترین درآمد شرکت را شامل می‌شوند، عبارتند از گیربکس پژو405، گیربکس رانا، گیربکس R2 و ست چرخ‌دنده پراید و تیبا که نرخ آنها براساس آخرین گزارش فعالیت ماهانه (آبان‌ماه) به‌ترتیب 498‌هزار و 600تومان، 356‌هزار و 310تومان، 236‌هزار تومان و 87‌هزار و 942تومان در نظر گرفته شده است. نرخ‌های مهم دیگر عبارتند از نرخ افزایش حقوق، نرخ تورم و رشد نرخ حمل‌ونقل که به‌ترتیب 55درصد، 30‌درصد و 35‌درصد برآورد شده‌اند.

همچنین نرخ دلار در بازار آزاد برای سال 1401 برابر با 28‌هزار تومان در نظر گرفته شده است. با فرض این متغیر‌ها، فروش شرکت نیرومحرکه در سال 1401 برابر با 3‌هزار میلیارد و 719میلیون تومان خواهد شد. از این میزان فروش، 256میلیارد تومان سود ناخالص، 24میلیارد سود عملیاتی و 15میلیارد تومان سود خالص برآورد می‌شود. این در حالی است که در 6ماه اول 1401 «خمحرکه» توانسته است به‌میزان یک‌‌هزار میلیارد و 488میلیون تومان فروش به ثبت برساند. با این مفروضات سود خالص به‌ازای هر سهم شرکت نیرومحرکه برای سال 1401 برابر با 2تومان پیش‌بینی می‌شود.

همان‌طور که در بخش مبلغ فروش به بررسی روند سالانه پرداخته شده، «خمحرکه» در دوره 6ماه اول 1401 موفق به افزایش فروش به میزان 64‌درصد شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود برای سال 1401 رشد 19درصدی نسبت به 1400 به وقوع بپیوندد. با توجه به آخرین قیمت هر سهم شرکت که برابر با 440تومان بوده، نسبت قیمت به سود هر سهم شرکت برای سال 1401 برابر با 7/ 161 می‌شود.

ریسک‌ها و فرصت‌های شرکت

یکی از مواردی که در «خمحرکه» باید به آن توجه کنیم، حضور این شرکت در بازار خودروست. با توجه به تکنولوژی‌محور بودن این صنعت باید این موضوع را در نظر بگیریم که عرضه و تولید محصولات مشابه با عملکرد موفق‌تر رقبا در خصوص فروش محصولات مشترک، می‌تواند باعث کاهش فروش تولیدات شرکت شود. بر همین اساس، چالش اصلی پیش‌روی شرکت، افزایش تقاضا در بازار برای خودروهای دارای گیربکس‌ اتومات در سال‌های آتی است که این موضوع نیاز به کسب دانش فنی در این زمینه را افزایش داده و در صورت عدم‌به‌روزرسانی شرکت می‌تواند در راستای کاهش تولیدات نوعی ریسک قلمداد شود.

یکی دیگر از ریسک‌هایی که همواره بر بیشتر شرکت‌های ایران تاثیر‌گذار بوده، نوسانات نرخ ارز است. بر همین اساس آنها با افزایش نرخ ارز، تورم و هزینه‌های دستمزد و مواد اولیه و نهاده‌های تولید با افزایش بهای تمام‌شده محصولات روبه‌رو بوده‌اند. با توجه به اینکه 20‌درصد از مواد اولیه شرکت نیرومحرکه همواره وارداتی بوده، این عامل هزینه‌های شرکت را افزایش داده و کاهش سودآوری آن را به دنبال دارد. با توجه به اینکه صنعت قطعه‌سازی، سرمایه‌بر بوده و تامین سرمایه در گردش موردنیاز به‌منظور پرداخت هزینه تولید و هزینه حقوق و دستمزد و اجرای پروژه‌ها از دغدغه‌های اصلی این صنعت است، بنابراین کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی تاثیر بسزایی بر امر تولید خواهد داشت. از طرفی همان‌طور که اشاره شد، حاشیه سود ناخالص «خمحرکه» حدود 9‌درصد است که باعث می‌شود سودآوری «خمحرکه» با کوچک‌ترین تغییر در نرخ مواد مستقیم یا نرخ محصولات به‌شدت تحت‌تاثیر قرار ‌گیرد.

جمع‌بندی

اگر به روند سود به‌ازای هر سهم شرکت نیرومحرکه نگاهی بیندازیم، درمی‌یابیم که تا سال 1399 این روند افزایشی بوده است، با این حال در سال مالی 1400 این روند کاهشی شده، به طوری که در 6ماه اول 1401 توانسته است 2تومان به ازای هر سهم سود ثبت کند که این عدد نسبت به دوره مشابه سال گذشته افت 77درصدی داشته است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود که برای سال 1401 این شرکت 2تومان سود برای هر سهم شناسایی کند که این عدد نسبت به سال 1400، افت 66درصدی را نشان می‌دهد. از طرفی با توجه به محاسبات انجام‌شده، نسبت قیمت به سود به‌ازای هر سهم برابر با 7/ 161 برای سال 1401 برآورد شده است. در نهایت با توجه به مجموع عوامل یادشده می‌توان گفت شرکت از نظر میزان تولید و فروش در حال رشد است، در حالی که از منظر حاشیه سود‌های ناخالص، عملیاتی و خالص افت کرده است.

در نهایت باید این موضوع را مدنظر قرار داد که شرکت نیرومحرکه سه طرح توسعه در برنامه‌های آتی خود دارد. در این میان تنها طرحی که بیش از 50‌درصد آن انجام شده، پروژه تولید گیربکس نیمه‌اتوماتیک AMT6 است که باعث توسعه محصولات و بازار افزایش درآمد از طریق فروش داخلی در «خمحرکه» می‌شود. براساس توضیحات شرکت، در حال حاضر 94‌درصد پیشرفت فیزیکی داشته و برآورد می‌شود تا پایان سال 1401 به بهره‌برداری برسد که این عامل می‌تواند نکته‌ای مثبت در جهت افزایش تولید و در نتیجه رشد سودآوری شرکت باشد.