«دنیای‌اقتصاد» یک هلدینگ بزرگ بورسی را بررسی می‌کند
بزرگ اما آرام
سهامداران
سازمان تامین‌اجتماعی با مالکیت ۸۶درصدی بزرگ‌ترین سهامدار «شستا» است. شرکت واسط مالی مهر، سهامدار دیگر «شستا» با مالکیت ۲درصد است.
موضوع فعالیت
موضوع فعالیت شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی (شستا)، سرمایه‌گذاری و مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی، اعم از فعالیت تولیدی، بازرگانی و خدماتی (مالی، مدیریتی و...) و تشکیل انواع شرکت‌ها به جهت خرید و فروش و پذیره‌نویسی سهام شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی پذیرفته‌شده در بورس و خارج از بورس است. اولویت اجرای این موضوع برای شرکت‌های پذیرفته‌شده بورسی است. مشارکت در شرکت‌های جدید به‌منظور تحقق اهداف شرکت به‌تنهایی یا با مشارکت سایر بنگاه‌های اقتصادی و خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خارجی جزو مهم‌ترین موضوع فعالیت این هلدینگ است.
ترکیب پرتفوی
سهم سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی از منظر بهای تمام‌شده در شرکت‌های بورسی بیش از دوبرابر سهم سرمایه‌گذاری شرکت در شرکت‌های غیربورسی است، به‌طوری که کل مبلغ سرمایه‌گذاری «شستا» اعم از شرکت‌های بورسی و شرکت‌های غیربورسی حدود ۱۸۰هزار میلیارد تومان است که از این مبلغ حدود ۳۲هزار میلیارد تومان مربوط به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خارج از بورس و ۱۴۸هزار میلیارد تومان مربوط به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) ۵۴درصد از بهای تمام‌شده پرتفوی بورسی «شستا» را به خود اختصاص داده است. شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین نیز ۲۱درصد پرتفوی بورسی شرکت را تشکیل می‌دهد. شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین نیز ۸درصد از پرتفوی بورسی «شستا» را شامل می‌شود. بنابراین سه‌شرکت «تاپیکو»، «صبا» و «تاصیکو» حدود ۸۳درصد از کل پرتفوی بورسی «شستا» را تشکیل می‌دهند.
بررسی پرتفوی غیربورسی «شستا» نشان می‌دهد که ۲۲درصد از کل سرمایه‌گذاری این نماد یا به‌عبارت دیگر معادل ۳۲هزار میلیارد تومان مربوط به پرتفوی غیربورسی است. از مهم‌ترین زیرمجموعههای غیربورسی «شستا» می‌توان به شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت سنگ‌آهن مرکزی ایران، خدمات ارتباطی رایتل، مدیریت توسعه انرژی تامین و سرمایه‌گذاری عمومی تامین اشاره کرد. سه شرکت رایتل، انرژی تامین و صنایع عمومی تامین، ۹۳درصد کل بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی «شستا» را تشکیل داده‌اند.
درآمد سود سهام
باید در نظر داشت، عمده سود هلدینگ «شستا» ناشی از سود تقسیمی زیرمجموعه‌هاست. سال گذشته «شستا» از محل سود سهام زیرمجموعههای خود درآمد ۲۱هزار و ۵۰۰میلیارد تومانی کسب کرده است که نسبت به درآمد ۲۲هزار میلیارد تومانی سال ۱۳۹۹ کاهش ۵درصدی را نشان می‌دهد. در نهایت این هلدینگ سال گذشته سود خالص ۲۱هزار میلیارد تومانی را ثبت کرده است که نسبت به سال ۱۳۹۹ کاهش ۳۲درصدی را نشان می‌دهد. باید توجه کرد که «شستا» در سال مالی ۱۳۹۹ حدود ۹هزار میلیارد تومان درآمد از محل فروش سرمایه‌گذاری‌ها ثبت کرده است، این در حالی است که سال گذشته درآمد فروش سرمایه‌گذاری‌های شرکت ۷۰۰میلیارد تومان بوده که عمده دلیل کاهش سود خالص شرکت را می‌توان عدم‌فروش سرمایه‌گذاری‌ها ارزیابی کرد. باید در نظر داشت که سال مالی «شستا» در روز پایانی خردادماه به اتمام می‌رسد. پیش‌بینی می‌شود شرکت در سال‌جاری بتواند عملکرد بهتری نسبت به سال گذشته ثبت کند و در نتیجه حدود ۲۸هزار تا ۳۰هزار میلیارد تومان درآمد از محل سود سهام زیرمجموعه‌ها داشته باشد. این امر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به سود خالص ۱۶ تا ۱۸تومانی به‌ازای هرسهم برسد. این در حالی است که قیمت تابلوی سهام «شستا» ۷۴تومان و نسبت قیمت به سود شرکت حدود ۸۷/ ۵واحد است.
ریسک‌ها و فرصت‌ها
یکی از ریسک‌های شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی وابستگی NAV (خالص ارزش روز دارایی‌ها) به ارزش روز چند هلدینگ سرمایه‌پذیر است. از پتانسیل‌های شرکت می‌توان به نقدشوندگی مناسب سبد دارایی شرکت، سرمایه‌گذاری روی صنایع بنیادی و متنوع، بازار انحصاری ارائه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری شرکت‌های تابعه، تقسیم سود بالای شرکت در مجمع، داشتن زیرمجموعههای باارزش غیربورسی، عرضه شرکت‌های زیرمجموعه در سال‌جاری و رونق بازار سرمایه و رشد شرکت‌های زیرمجموعه اشاره کرد. از شرکت‌های مشابه «شستا» از نظر حجم سرمایه‌گذاری، نوع صنعت و تنوع پرتفوی می‌توان به «وغدیر»، «وامید»، «وصندوق»، و «وبانک» اشاره کرد. بررسی نسبت‌های P/ E و P/ S این شرکت‌ها میانگین ۸/ ۶واحدی برای P/ S و ۲۷/ ۶واحدی P/ E را نشان می‌دهد.
پرتفوی بورسی
در پرتفوی بورسی «شستا» سهم‌های متنوعی وجود دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به «تاپیکو»، «صبا»، «تاصیکو»، «حکشتی»، «تپیکو»، «سیتا» و «فولاد» اشاره کرد. نکته جذاب در پرتفوی بورسی «شستا»، وجود سهم‌های پرپتانسیل و صعودی است که با بهتر شدن شرایط کلی بازار سرمایه سبب می‌شود انتظار افزایش ارزش‌افزوده در پرتفوی بورسی این شرکت را داشته باشیم. با توجه به قیمت‌های فعلی، ارزش بازار پرتفوی بورسی «شستا» طبق آخرین گزارش شرکت در آبان‌ماه ۱۴۰۱ بهای تمام‌شده پرتفوی شرکت ۱۴۸هزار میلیارد تومان است که این رقم ۸۲درصد از کل سرمایه‌گذاری شرکت را تشکیل می‌دهد و ۱۸درصد آن مربوط به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خارج از بورس است. ارزش روز پرتفوی شرکت در آبان‌ماه سال‌جاری حدود ۱۱۵هزار میلیارد تومان است که نسبت به بهای تمام‌شده کاهش ۳۳هزار میلیارد تومانی را نشان می‌دهد. آخرین وضعیت بررسی پرتفوی شرکت افت ۲۲درصدی ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت نسبت به بهای تمام‌شده را نشان می‌دهد.
پرتفوی غیربورسی
در «شستا» ۱۸درصد پرتفوی سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی مربوط به پرتفوی غیربورسی است. این شرکت پرتفوی غیربورسی بزرگی دارد که می‌توان به شرکت‌هایی نظیر شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت سنگ‌آهن مرکزی ایران، خدمات ارتباطی رایتل، مدیریت توسعه انرژی تامین و سرمایه‌گذاری عمومی تامین اشاره کرد. سه‌شرکت رایتل، انرژی تامین و صنایع عمومی تامین، ۹۳درصد کل بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی «شستا» را به همراه تعداد زیادی شرکت دیگر تشکیل داده‌اند. نکته قابل‌توجه اینکه بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی «شستا» بالغ بر ۳۲هزار میلیارد تومان است. نکته مهم اینکه با توجه به قدمت بالای این شرکت‌ها ارزش فعلی این پرتفوی عدد بسیار جذابی خواهد شد که برای ارزشگذاری دقیق نیازمند ارائه اطلاعات شفاف و دقیق از صورت‌های مالی و ارائه اطلاعات دقیق از آخرین وضعیت این شرکت‌هاست. برای اینکه به طور کلی با شرکت‌های تابعه «شستا» آشنا شویم، در ادامه توضیحی مختصر از هریک از شرکت‌های فوق ارائه می‌کنیم.
زیرمجموعههای مهم
شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین: «تاپیکو» بیشترین تاثیر را بر NAV (خالص ارزش روز دارایی‌ها) «شستا» دارد. موضوع فعالیت اصلی شرکت، سرمایه‌گذاری در سهام موسسه یا صندوق سرمایه‌پذیری است که در زمینه تهیه و تولید انواع مواد و محصولات پتروشیمی و شیمیایی، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفتی، خدمات اجرایی، طراحی، مهندسی و مطالعاتی فعالیت دارد. از منظر بهای تمام‌شده، سرمایه‌گذاری تاپیکو روی شرکت‌های بورسی ۵/ ۳ برابر شرکت‌های غیربورسی است.
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس حدود ۳۴درصد از بهای تمام‌شده پرتفوی بورسی «تاپیکو» را به خود اختصاص داده است. پنج‌شرکت بزرگ پرتفوی بورسی «تاپیکو» سهم ۶۲درصدی از بهای تمام‌شده کل پرتفوی شرکت دارند. شرکت نفت ستاره خلیج فارس به‌تنهایی ۳۸درصد از بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی «تاپیکو» را تشکیل می‌دهد.
در حال حاضر ۴۸درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری «شستا» مربوط به شرکت «تاپیکو» است و بهای تمام‌شده تاپیکو ۸۰هزار میلیاردتومان بوده است.
شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین: موضوع فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذاری در سهام، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و... است. سهم سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین از منظر بهای تمام‌شده، در شرکت‌های بورسی تقریبا ۵/ ۳برابر سهم سرمایه‌گذاری شرکت در شرکت‌های غیربورسی است. شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین، سرمایه‌گذاری نفت و گاز تامین، سنگ‌آهن مرکزی و بانک‌تجارت بیش از ۷۰درصد بهای تمام‌شده کل پرتفوی شرکت را به خود اختصاص داده‌اند.
در حال حاضر ۹درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری «شستا» مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین (صبا) است.
سرمایه‌گذاری صدرتامین: فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین، خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیربورسی است که شرکت‌های فرعی آن عمدتا در زمینه‌های تولید کاشی و سرامیک، پشم‌شیشه، آجر نسوز، تولید کائولن، مس، تولید لوله و فولاد فعالیت دارند. درآمدهای عملیاتی شرکت طی سال‌های متوالی تغییرات زیادی را نشان می‌دهد. درآمد «تاصیکو» در سال مالی گذشته رشد قابل‌توجهی داشته و طبق صورت مالی منتشرشده درآمد سود سهام شرکت با ۷۰درصد رشد از ۲هزار و ۵۰۰میلیارد تومان به ۴هزار و ۴۰۰میلیارد تومان رسیده است. سرمایه‌گذاری شرکت صدرتامین از منظر بهای تمام‌شده، در شرکت‌های بورسی پنج‌برابر سهم سرمایه‌گذاری شرکت در شرکت‌های غیربورسی است. شرکت‌های هلدینگ توسعه معادن و فلزات، ملی صنایع مس ایران و فولادمبارکه اصفهان ۸۵درصد از پرتفوی بورسی را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت توسعه معادن پارس‌تامین ۳۰درصد از بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر ۸درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری «شستا» مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین (تاصیکو) است. بهای تمام‌شده تاصیکو است.
شرکت سرمایه‌گذاری داروتامین: موضوع فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین و فعالیت‌های فرعی آن عمدتا در زمینه تولید و فروش داروهای انسانی و دامی، تولید و فروش مواد اولیه دارویی و دندان‌پزشکی و واردات و فروش تجهیزات پزشکی است. ترکیب پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین به لحاظ بهای تمام‌شده، در شرکت‌های بورسی ۱/ ۴برابر سهم سرمایه‌گذاری شرکت در شرکت‌های غیربورسی است. شرکت‌های پارس‌دارو، داروسازی قاضی، پخش هجرت، تولید مواد اولیه داروپخش و هلدینگ داروپخش، ۶۱درصد از پرتفوی بورسی این شرکت را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین شرکت‌های آنتی‌بیوتیک‌سازی ایران، تحقیقاتی مهندسی توفیق‌دارو و اوزان، ۹۴درصد از بهای تمام‌شده پرتفوی غیربورسی را به خود اختصاص داده‌اند.
در حال حاضر ۵درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری «شستا» مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری داروتامین (تیپیکو) است. بهای تمام‌شده «تیپیکو» ۶هزار میلیارد تومان رسیده است.
نفتکش ایران: شرکت ملی نفتکش ایران در سال ۱۳۳۴ تاسیس شد. موضوع فعالیت این شرکت هرگونه عملیات و فعالیت‌های مربوط به حمل‌ونقل دریایی داخلی و بین‌المللی و صنایع وابسته به آن، ذخیره‌سازی انواع نفت به صورت اجاره کشتی و گاز و انجام سایر خدمات مرتبط با امورکشتیرانی است.
سرمایه‌گذاری سیمان تامین: موضوع فعالیت اصلی شرکت مدیریت، نظارت و پشتیبانی واحدها و شرکت‌های صنایع مرتبط با صنایع ساختمانی و معدنی؛ خرید و فروش و پذیره‌نویسی سهام شرکت‌های بورسی و غیربورسی و سرمایه‌گذاری در صنایع ساختمانی و معدنی در داخل و خارج از کشور است.
سهم سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری سیمان تامین از منظر بهای تمام‌شده، در شرکت‌های بورسی تقریبا دوبرابر سهم سرمایه‌گذاری شرکت در شرکت‌های غیربورسی است. شرکت‌های سیمان‌فارس و خوزستان، سیمان صوفیان، سیمان شاهرود، ایران‌سازه، بازرسی کالای تجاری و سیمان ارومیه بیش از ۷۵درصد بهای تمام‌شده کل پرتفوی شرکت را به خود اختصاص داده‌اند.
در حال حاضر ۷درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری «شستا» مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری سیمان‌تامین (سیتا) است. بهای تمام‌شده «سیتا» ۷هزار و ۸۰۰میلیارد تومان است.
رایتل: موضوع فعالیت این شرکت، تشکیل و نوسازی انواع موسسات و شرکت‌های خدماتی مربوط به تمام فعالیت‌های مرتبط با حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات در داخل و خارج از کشور است و فعالیت شرکت طی سال مالی اخیر عمدتا مربوط به فروش و توزیع سیم‌کارت، ارائه خدمات مخابراتی و نصب و بهره‌برداری از آنتن‌های مخابراتی بوده است. در حال حاضر ۴۰درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری غیربورسی «شستا» معادل ۱۳هزار میلیارد تومان مربوط به رایتل است.
صنایع عمومی تامین: موضوع فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت در فعالیت‌های تولیدی، بازرگانی، خدماتی، تحقیقاتی، مالی و مدیریتی برای رسیدن به اهداف شرکت در زمینه‌های مختلف، اعم از صنعتی، خدماتی، بازرگانی، کشاورزی و دامی، صنایع شیر و لبنیات، صنایع غذایی و تبدیلی است و سایر زمینه‌های وابسته با موضوع فعالیت شرکت، آماده‌سازی و ورود شرکت‌های سرمایه‌پذیر به بورس، فعالیت‌های بازرگانی و تجاری مجاز و... است. شرکت‌های لوازم‌خانگی پارس، کشت و دامداری فکا، کشت و دامداری گلدشت نمونه، الکتریک ایران رشت و کشاورزی و دامپروری ملارد شیر بیش از ۸۵درصد بهای تمام‌شده کل پرتفوی شرکت را به خود اختصاص داده‌اند.
در حال حاضر ۲۱درصد از پرتفوی سرمایه‌گذاری غیربورسی «شستا» معادل ۶ هزار و ۷۰۰میلیارد تومان مربوط به شرکت صنایع عمومی تامین است.
ارزشگذاری
ارزشگذاری پرتفوی بورسی هر شرکت سرمایه‌گذاری مهم‌ترین بخش محاسبه خالص ارزش دارایی‌‌‌های آن شرکت است. شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی در پرتفوی بورسی خود سهام دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ مانند سرمایه‌گذاری دارویی تامین، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه‌گذاری صباتامین، سرمایه‌گذاری صدرتامین و سرمایه‌گذاری سیمان تامین را دارد. ارزشگذاری شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی با استفاده از روش NAV (خالص ارزش روز دارایی‌ها) صورت پذیرفته است. به این منظور ارزش‌افزوده پرتفوی بورسی و غیربورسی این شرکت محاسبه و با حقوق صاحبان سهام و سود و زیان حاصل از واگذاری سهام جمع می‌شود.
پرتفوی بورسی
ارزش روز پرتفوی بورسی شرکت ۱۱۵هزار میلیارد تومان و ارزش‌افزوده پرتفوی بورسی شرکت مبلغ منفی ۳۳هزار میلیارد تومان است. از مهم‌ترین شرکت‌های بورسی «شستا » می‌توان به «تاپیکو»، «تاصیکو»، «تیپیکو»، «صبا»، «سیتا»، «حکشتی» و «فولاد» اشاره کرد.
پرتفوی غیربورسی
ارزش برآوردی پرتفوی غیربورسی شرکت ۴۹هزار میلیارد تومان و ارزش‌افزوده پرتفوی غیربورسی آن مبلغ ۱۷هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. به این ترتیب NAV هر سهم «شستا» در حال حاضر ۱۲۴تومان و نسبت P/ NAV روز شرکت ۶۱درصد است. این در حالی است که قیمت سهم در تابلوی معاملاتی ۷۶ تومان است. به طور کلی فرمول یا محاسبه مشخصی برای ارزشگذاری مقایسه‌‌‌ای در روش NAV وجود ندارد؛ اما به‌‌‌طور سنتی P/ NAV برای این سهم باید حدود ۷۰ تا ۶۰درصد باشد. باتوجه به محاسبات انجام‌شده P/ NAV «شستا» ۴۵درصد است.
