زیرمجموعه‌های صنعت اطلاعات و ارتباطات بررسی شدند
ذره‌بین بورسی روی اینترنتی‌ها
صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات دربرگیرنده تمامی فناوریهای پیشرفته، نحوه ارتباط و انتقال دادهها در سامانه‌‌‌های ارتباطی است. دامنه سامانه‌‌‌های این صنعت می‌‌‌تواند یک‌شبکه مخابراتی، چند کامپیوتر مرتبط باهم و متصل به شبکه مخابراتی، اینترنت و همچنین برنامه‌‌‌های به کار رفته در آنها باشد. بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) جریان‌های تجاری کشورها، یکی از مباحث مهم اقتصاد بین‌الملل و توسعه اقتصادی بوده و به‌کارگیری این فناوری در عرصه‌‌‌های مختلف اقتصادی و بازرگانی اثرات شگرف این پدیده را بیش از پیش نمایان ساخته است. مزایای فراوان اقتصادی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی شامل صرفه‌جویی هزینه مبادلاتی، افزایش بهره‌وری بنگاه و صنعت، تغییر فرآیندهای مدیریت و تولید بنگاه‌های اقتصادی، کاهش هزینه جست‌وجو، دسترسی بیشتر، آسان‌تر و ارزان‌تر به اطلاعات، کاهش محدودیت‌های ورود به بازار، افزایش شمار عرضه‌کنندگان، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری، کاهش هزینه تمام‌شده و قیمت کالا و تسهیل تجاری، موجب توجه روزافزون به این پدیده نوین شده است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات، عبارتی است که به هر نوع دستگاه ارتباطی یا برنامه‌ای نظیر رادیو، تلویزیون، تلفن‌های سلولی، کامپیوتر، نرم‌افزار، سخت‌افزارهای شبکه، سیستم‌های ماهواره‌‌‌ای و نظایر آن اطلاق می‌شود که سرویس‌‌‌ها، خدمات و برنامه‌‌‌های متعددی به آنان مرتبط می‌شود (مانند کنفرانس از راه دور، آموزش از راه دور و...) .
ارائه خدمات، سرویسهای اجتماعی، تجارت الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی از کاربردهای اطلاعات و زبان‌‌‌های برنامه‌‌‌نویسی، پردازش و ارائه اطلاعات و فناوریهای رمزنگاری و امنیتی ازجمله فناوریهای اطلاعات به شمار می‌‌‌روند که زیرساخت‌های اطلاعاتی مانند شبکه‌‌‌ها و سرویسهای مخابراتی، تکنولوژی‌‌‌های انتقال و ارتباطات چندرسانه‌‌‌ای برای محقق شدن نیاز است. براساس جدیدترین آمارهای مرتبط با اطلاعات و ارتباطات، ایران توانست رتبه 89 را در شاخص توسعه دولت الکترونیک سازمان ملل متحد در سال 2020 کسب کند که این عدد در سال 2018، 86 بوده است.
صنعت اطلاعات و ارتباطات در ایران
صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی سال‌های حضور خود در ایران، با وجود تغییرات عظیم و بنیادین در مبانی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور، در همه ابعاد کمی وکیفی و حقوقی، شاهد رشد چشمگیری بوده که ورود اینترنت به ایران، پیوستن ایران به طور رسمی به شبکه جهانی اینترنت، تهیه طرح جامع شبکه ملی دیتا در برنامه سوم توسعه، اعطای پروانه فعالیت اپراتور سوم تلفن همراه و آغاز ارائه خدمات اینترنت روی تلفن همراه از مهم‌ترین تحولات این حوزه در سه‌دهه اخیر بوده است.
صنعت اطلاعات و ارتباطات در بورس
گروه اطلاعات و ارتباطات به دلیل نوع فعالیت و نوپا بودن از گروه‌‌‌های جدید و نوین محسوب می‌شود و در مقایسه با سایر گروه‌‌‌های فعال در بازارهای بورس و فرابورس، قدمت کمتری دارد و تاریخچه تشکیل این گروه در بازار سرمایه به سال‌های 1395 و 1396 و با پذیرش شرکت‌های آتیه داده‌پرداز و مبین وان‌کیش بازمی‌گردد. این گروه پرطرفدار را یکی از گروه‌‌‌های کوچک بازار سرمایه می‌‌‌نامند و از دلایل کوچک‌بودن آن میتوان به تعداد کم شرکت‌ها و ارزش بازار آن اشاره کرد. چهار شرکت فعال در این گروه را مبین وان‌کیش (اوان)، دادهگستر عصر نوین (های‌وب)، آتیه داده‌پرداز (اپرداز) و انتقال دادههای آسیاتک (آسیاتک) تشکیل می‌دهند. میتوان برای این صنعت نوپا ریسک‌‌‌ها و تهدیدهایی را که اتفاق افتاده و درآینده نیز این صنعت را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد برشمرد که از جمله شامل نوسانات نرخ ارز، تحریم‌‌‌های اقتصادی، تعرفه‌‌‌های دستوری و تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا بر بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
نگاهی به شرکت‌های اطلاعات و ارتباطات در بازار سرمایه
«های‌وب»: شرکت دادهگستر عصر نوین از سال ۱۳۸۲ بهعنوان یکی از شرکت‌های ارائهدهنده خدمات انتقال داده (PAP) آغاز به کار کرده است. در سال ۱۳۸۸ مالکیت این شرکت به بخش خصوصی واگذار شد و در سال ۱۳۹۱ نام تجاری «های‌وب» را در بازار مخابرات و ارتباطات کشور معرفی کرد. در دوره فعالیت جدید، این شرکت توانست به‌‌‌‌سرعت در بازار رقابتی خدمات دسترسی به دیتا و اینترنت رشد کند، به‌‌‌نحوی‌‌‌که با ارائه سرویس در بیش از ۵۴۳شهر در سال ۱۳۹۵ توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بهعنوان یکی از شرکت‌های برتر انتخاب شود.
ارائه خدمات پشتیبانی تجهیزات سخت‌افزاری رایانهای و مخابراتی؛ فعالیت در زمینه شبکههای رایانهای و مخابراتی و شبکههای رایانهای اطلاع‌رسانی نظیر اینترنت و اینترانت؛ کلیه فعالیت‌های کامپیوتری و مخابراتی در زمینه نصب، طراحی فنی، نگهداری و پشتیبانی مراکز کم‌ظرفیت و پرظرفیت و فعالیت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات (IT) و انفورماتیک و ارائه خدمات انتقال دادهها و خدمات جانبی آن و فعالیت در زمینه فناوری اطلاعات ازجمله فعالیت‌های این شرکت است.
بزرگ‌ترین سهامدار این شرکت شخص حقیقی با 54درصد مالکیت است و این شرکت درطول فعالیت خود 6 بار افزایش سرمایه داشته و میانگین تقسیم سود آن در طول این سال‌ها31درصد بوده است.
«های‌وب» با ریسک‌‌‌هایی همچون تغییرات فناوری، نرخ ارز، تامین تجهیزات و شبکه ارتباطی روبه‌روست و امکان گشایش مالی و اخذ اعتبار پس از رفع تحریم‌ها، توسعه زیرساخت فیبر و بی‌سیم و توانایی برقراری اتصال در مناطق محروم و امکان افزایش قدرت رقابت به علت گستردگی سبد محصولات ازجمله فرصت‌های شرکت محسوب می‌شود که در مقابل تهدیدهایی همچون افزایش هزینه خرید تجهیزات به‌واسطه تغییرات نرخ ارز، ورود نسل‌های بالاتر و ایجاد تهدید برای باند پهن ثابت و امکان حضور شرکت‌های خارجی به عنوان رقیب در این صنعت قرار دارد. درآخرین صورت مالی سال 1400، شرکت به ازای هرسهم توانسته است 211تومان سود کسب کند که در مقایسه با سال 99 رشد 143درصدی داشته و با توجه به میانگین سود اجماع تحلیلگران، میتوان میانگین سود هر سهم را 240تومان برای سال 1401 درنظرگرفت.
«آسیاتک»: شرکت انتقال دادههای آسیاتک در سال ۱۳۸۲ و با هدف ارائه خدمات نوین در صنعت IT تاسیس شد. تهیه، تامین، نصب، طراحی، تولید و راه‌اندازی تجهیزات شامل خطوط دیجیتالی DSL و فناوریهای بی‌سیم WIRELESS؛ انجام فعالیت‌های مخابراتی، ارتباطی و اطلاعاتی انتقال دادهها براساس پروانه FCP و صادرات، واردات، خرید و فروش تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مرتبط با فناوری انتقال داده ازجمله فعالیت‌های این شرکت محسوب می‌شود. شرکت‌های دادههای ابری امین‌آسیا و عصر دادههای آسیاتک از شرکت‌های زیرمجموعه آسیاتک هستند. اولین روز معاملاتی شرکت در بازار دوم بورس در 7 اردیبهشت‌ماه 1401 رقم خورد و شرکت سرمایه‌گذاری مهرگان سرمایه پارس با مالکیت 24درصد سهامدار عمده این شرکت است. گزارش صورت مالی سال 99 این شرکت حاکی از آن است که به ازای هرسهم توانسته 34تومان به دست آورد و با در نظر گرفتن سود پیش‌بینی اجماع تحلیلگران، میانگین برآورد سود هرسهم برای سال‌های 1400 و 1401 به ترتیب 60 و 80 تومان در نظر گرفته می‌شود.
«اوان»: شرکت گسترش مبین وان کیش فعالیت خود را از سال 89 بهعنوان یکی از شرکت‌های ارائهدهنده خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات و تحت نفوذ قابل ملاحظه هلدینگ گسترش الکترونیک تدبیر ایران آغاز و در 18 مرداد 96 اولین روز معاملاتی خود را در بازار فرابورس ایران تجربه کرد. این شرکت فعالیت‌هایی از قبیل رایانش ابری و دیتاسنتر شامل میزبانی سرور (Colocation) و سرور اختصاصی (Dedicated)، پلتفرم نوآوری باز، فین‌تک شامل خرید شارژ و بسته‌‌‌های اینترنت تلفن همراه و دستگاه کارتخوان (POS)، سرویسهای ارتباطی و محتوا و سرگرمی و بلاک‌چین دارد. براساس آخرین صورت مالی سال 1400، شرکت توانسته است با ثبت سرمایه جدید، 14تومان سود به ازای هر سهم به دست آورد و میانگین تقسیم سود نقدی شرکت حدود 70درصد است. در پیش‌بینی سود هر سهم سال 1401 شرکت نیز با توجه به اجماع برآوردها میانگین 25تومان برای این شرکت انتظار می‌رود.
«اپرداز»: شرکت دانشبنیان آتیه داده‌پرداز بهعنوان اولین ارائهدهنده بستر ارسال و دریافت پیام کوتاه در ایران در سال 1381 تاسیس شد و شخص حقیقی بزرگ‌ترین سهامدار این شرکت است و پنج‌بار افزایش سرمایه برای شرکت ثبت شده و میانگین تقسیم سود نقدی آن 31درصد است. این شرکت فعالیت‌های گسترده‌ای را در زمینه‌های مختلف دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: طراحی و تولید انواع نرم‌افزارهای کاربردی، تجاری، مهندسی و صنعتی؛ ارائه خدمات کامپیوتری به شرکت‌های مختلف در زمینه تولید نرم‌افزار و تمام خدمات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در زمینه فناوری و ارتباطات؛ تهیه و تولید سیستم‌های مرتبط و انجام تمام فعالیت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مرتبط با امور ارتباطات سیار و اینترنتی و رایانهای. اولین روز معاملاتی شرکت نیز در تاریخ 12مرداد 95 در بازار فرابورس ثبت شد.
شرکت دانشبنیان آتیه‌داده‌پرداز در گزارش صورت مالی سال 1400 خود به ازای هرسهم 37 تومان سود کسب کرد که این مقدار نسبت به سال 99 با کاهش 77درصدی مواجه شده و با درنظرگرفتن پیش‌بینی سود اجماع تحلیلگران، در برآورد سود هرسهم 1401 میانگین 50تومان برای این شرکت انتظار می‌رود.
