«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد

نوشیدنی‏‏‌های سودده بورسی

دنیای‌اقتصاد : بر اساس مطالعات جهانی مقدار مصرف نوشیدنی‌های حلال در جهان رو به افزایش است و اعتقاد همگان به جایگزینی نوشیدنی‌های الکلی با نوشیدنی‌‌‌های غیر‌الکلی به جهت حفظ سلامت بدن، موجبات این صعود جهانی را فراهم کرده است. این یک فرصت جهانی برای کلیه صنایع فعال در این حوزه است که با ارائه محصولات حلال، گوی سبقت را از تولیدکنندگان سنتی این حوزه ربوده و سود‌آوری فرامرزی نوینی برای خود بیافرینند. به‌طور کلی صنعت آبمیوه و کنسانتره را در ایران می‌توان به عنوان یک صنعت جوان تلقی کرد که در گروه صنایع تبدیلی کشور قرار گرفته است. در حالی که قبل از سال ۱۳۶۵ تنها سه واحد تولیدی در کشور در این زمینه فعالیت داشتند، اکنون تعداد آنها از مرز ۲۵۰ واحد گذشته است. آذربایجان غربی، تهران، البرز، مازندران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی بیشترین واحدهای تولید آبمیوه در سطح کشور را دارا هستند. از میان این واحدها تنها سه شرکت در بازار سهام ایران درج نماد شده‌‌‌اند که یکی از این نمادها هم با اینکه از سال ۹۷ در فرابورس به ثبت رسیده است، تاکنون عرضه اولیه نشده است. در ادامه ضمن معرفی کوتاهی از این سه شرکت که در بازار سهام در گروه مواد غذایی طبقه «نوشیدنی‌‌‌ها» قرار گرفته‌‌‌اند، مقایسه‌ای از وضعیت سودآوری آنها خواهیم داشت.

بهنوش

شرکت بهنوش در سال 1345 با سرمایه 30‌میلیون ریال با نام «شرکت سهامی مالتای ایران» تاسیس و در اداره ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید. این شرکت یکی از کارخانه‌های ماءالشعیرسازی است که پس از انقلاب، با تغییر محصول خود به غیر‌الکلی به فعالیت‌های خود ادامه داد. شرکت یادشده هم‌اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده ماءالشعیر در ایران بوده و تنها تولیدکننده در این صنعت است که در بازار سرمایه فعالیت دارد. بهنوش در تاریخ 1378 در سازمان بورس اوراق بهادار تهران در گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر» و با نماد «غبهنوش» ثبت شده و سهام آن برای اولین بار در تاریخ 30/ 09/ 1379 مورد معامله قرارگرفته است. در حال حاضر شرکت دارای 9 واحد تولیدی است که 6 واحد آن با استفاده از حداکثر توان عملیاتی و 2 واحد به‌صورت فصلی مشغول تولید هستند و یک واحد به دلیل مشکلات ناشی از تامین آب به‌صورت راکد است. تولید ماءالشعیر در ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده به طوری که امروزه شاهد ظهور برندهای متنوعی از ماءالشعیر در طعم‌های متفاوتی در بازار‌های داخلی هستیم. کارخانه‌های مدرنی در سال‌های اخیر راه‌اندازی شده و کارخانه‌های قدیمی نیز در فاز توسعه‌ای خود با فناوری روز این صنعت تجهیز شده‌اند. اگرچه همچنان سرانه مصرف ماءالشعیر در کشور بسیار پائین است و نسبت به میانگین مصرف در دنیا فاصله بسیار زیادی دارد اما فواید بسیار ارزشمند ماءالشعیر این محصول را به جایگزینی ایده‌آل برای نوشابه‌های گازدار که عمدتا حاوی مواد قندی بسیاری هستند بدل کرده است.

  پاکدیس

این شرکت حدود 11‌درصد از کل بازار آبمیوه کشور را تامین می‌کند. پاکدیس اولین تولیدکننده آبمیوه گازدار در ایران محسوب می‌شود. به دلیل مطلوبیت این محصول در مقایسه با نوشابه‌های گازدار، در سال‌های اخیر واحدهای تولیدی اقدام به تولید آبمیوه گازدار کرده‌اند که این موضوع باعث افت فروش شرکت شده است. شرکت پاکدیس در سال 1350 به‌صورت شرکت سهامی خاص تاسیس شده و در حال حاضر جزو واحدهای تجاری فرعی شرکت مادرتخصصی گسترش صنایع غذایی سینا محسوب می‌شود. در سال 1393 به میزان 10‌درصد سهام این شرکت در فرابورس عرضه شد و در حال حاضر در فهرست بازار دوم فرابورس ایران با نماد «غدیس» درج شده است. فعالیت اصلی شرکت پاکدیس در حال حاضر شامل تولید انواع آبمیوه گازدار و بدون گاز، انواع ماءالشعیر، کنسانتره، پوره میوه‌جات، مواد غذایی بخصوص استحصال انگور و تهیه، توزیع و فروش انواع آبمیوه‌جات، مرباجات، کنسروجات و نوشابه‌های غیر‌الکلی در سراسر ایران و همچنین صادرات و واردات باکیفیت در سطح منطقه است. برندهای شرکت با نام‌های تجاری شرکت شامل ساندیس، بارلتا، وبس، ساندا، پاکدیس، قلعه گنج، بالدرلو، ساندیس مالت، نوژا و شهد سردشت به بازار مصرف عرضه می‌شود. با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور، این شرکت با اخذ مجوزات لازم از مراجع قانونی ذی‌ربط، اقدام به تولید محلول ضدعفونی‌کننده کرد و برای تولید این محصول از ظرفیت ماشین‌‌‌آلات موجود استفاده کرده است. در 6 ماه اول سال ۱400 مقدار 40‌هزار لیتر محلول به ارزش حدود 10‌میلیارد ریال از این محصول به فروش رفته است.

  شرکت کولاک شرق

این شرکت در سال 1369 با هدف تولید انواع نوشابه‌های گازدار و تولید بطری هایPET در اندازه‌های مختلف و گاز CO2 خوراکی با دو خط تولید در اطراف شهر تبریز افتتاح شد. پس از واگذاری سهام شرکت در سال 1376 به شرکت سرمایه‌گذاری توسعه آذربایجان و با مدیریت این شرکت، فعالیت‌های جدی‌تری جهت افزایش ظرفیت تولید و نوع محصولات به عمل آمد. با اینکه شرکت یادشده از سال 97 در فرابورس درج نماد شده اما هنوز به مرحله عرضه اولیه نرسیده است. این شرکت از سال 97 به این سو ارائه اطلاعات و صورت‌های مالی خود را در کدال قطع کرده است و به همین دلیل برای تحلیل آن به آمارهای شرکت دسترسی نداریم.

  نگاهی به صنعت

صنعت آشامیدنی با 2 نماد (بدون احتساب نماد «غکولاک» که عرضه اولیه نشده است) و ارزش بازاری 36‌هزار میلیارد ریال حدود 06/ 0درصد بازار سهام کشور را به خود اختصاص می‌دهد. نسبت قیمت به درآمد این صنعت روی عدد 29/ 12 واحد قرار دارد که از رقم 98/ 7 واحد بورس ایران بسیار بالاتر است. حاشیه سود ناخالص و خالص این صنعت به طور متوسط به ترتیب 35 و 14‌درصد است که برای یک صنعت غذایی که بیشتر تولید آن در بازار داخلی به فروش می‌‌‌رسد، رقم مناسبی محسوب می‌شود. همان‌طور که در جدول گزارش مشخص است این دو شرکت طی 5 سال گذشته همواره از نظر سوددهی رو به افزایش بوده‌اند. به طور میانگین رشد سوددهی شرکت بهنوش بیشتر از نماد «غدیس» بوده است. لازم به ذکر است که برآورد سوددهی آنها را کارشناسان خود شرکت‌ها انجام داده‌‌‌اند که هر کدام بر اساس مفروضاتی صورت گرفته است. به عنوان نمونه برای شرکت گلدیس بهای تمام شده 66 ‌درصد مبلغ فروش و با توجه به روند 6 ماه ابتدایی سال در نظر گرفته شده است. هزینه‌های عمومی اداری هم با توجه به روند گذشته 21‌درصد و هزینه‌‌‌های مالی 3‌درصد مبلغ فروش در نظر گرفته شده است. همچنین سایر درآمدهای عملیاتی و غیر‌عملیاتی به نسبت 6 ماه، 20‌درصد افزایش در نظر گرفته شده است.

  دو عامل تاثیرگذار بر صنعت

صنعت «نوشیدنی» به طور کل از عواملی که در ادامه می‌‌‌آیند، تاثیر بیشتری می‌‌‌پذیرند که سهامداران باید برای ترسیم چشم‌انداز این شرکت‌ها مدنظر قرار دهند.

کاهش قدرت خرید: در زمان رکود اقتصادی جامعه با توجه به اینکه محصولات این صنعت جزو سبد ضروری خانوارها محسوب نمی‌شود، تقاضای خرید برای محصولات در زمان رکود کمتر از وضعیت عادی است. همچنین بیماری کرونا باعث تعطیلی مقطعی رستوران‌ها و فست‌فودها شده و این بازار هدف (محصولات تک‌نفره همچون قوطی و شیشه) با کاهش تقاضا روبه‌رو شده است.

تغییرات نرخ ارز: با توجه به وابستگی کم شرکت‌های نوشیدنی به واردات، در صورت نوسان نرخ ارز، شرکت دستخوش چالش‌های زیادی نخواهد شد. کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی، افزایش شدید قیمت کالاها و مواد خارجی را به دنبال دارد اما این امر به نفع صادرکنندگان بوده و درآمد‌های صادراتی را افزایش می‌دهد.