شرکت‌های تولیدکننده فولاد در بازار سرمایه بررسی شدند
آینده فولادسازان در آینه بورس
تولید فولاد دنیا در سال 2019 حدود 1.842میلیون تن و در سال 2020 حدود 1.877میلیون تن گزارش شده است. دو فرآیند کوره بلند و کوره قوس الکتریکی روش‌های اصلی تولید فولاد در دنیا هستند که سهم کوره بلند 70درصد و سهم قوس الکتریکی 30درصد از کل تولید فولاد بوده است. خوراک اصلی کوره بلند کک و سنگ آهن دانه‌بندی با عیار 62-60درصد است. کوره قوس الکتریکی معمولا مبتنی بر شارژ قراضه به عنوان خوراک اصلی است اما امکان شارژ چدن مذاب و آهن اسفنجی نیز وجود دارد. در ایران برخلاف دنیا بیش از 75درصد شمش فولاد کشور در کوره‌های قوس الکتریکی تولید می‌شود.
چین، هند و ژاپن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد دنیا هستند و حدود 67درصد فولاد دنیا را تولید می‌کنند. با توجه به قرار گرفتن این سه کشور در منطقه آسیا، طبیعی است که این منطقه بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در بین تمامی مناطق موجود باشد. این مسأله منجر به آن شده که نه تنها نوسانات بازارهای جهانی نتوانند به اندازه دیگر مناطق بر این منطقه اثر بگذارند، بلکه نوسانات این منطقه به دیگر نقاط جهان سرایت کند.
منطقه خاورمیانه طی 12سال گذشته تنها در سال 2015 میلادی که بحران مازاد ظرفیت فولاد به وجود آمد، رشد منفی را تجربه کرده و در سال‌های دیگر با افزایش تولید روبه‌رو بوده است. می‌توان گفت به طور میانگین تولید فولاد خاورمیانه سالانه 5/ 8درصد رشد را تجربه کرده و به 4/ 45میلیون تن در سال 2020 رسیده است که حدود 2درصد از کل تولید جهان را به خود اختصاص داده است. عمده تولیدکنندگان فولاد در خاورمیانه کشورهای ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر هستند. ایران با تولید حدود 29میلیون تن در سال 2020، نزدیک به 71درصد از سهم تولید فولاد در منطقه خاورمیانه را در اختیار داشته است. همچنین با توجه به نفتخیز بودن این منطقه و دسترسی به گاز ارزان‌قیمت بیش از 94درصد از تولید فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی صورت گرفته است.
تولید فولاد خام در سال 1399 حدود 30میلیون تن و در چهار ماه اول سال 1400 حدود 7میلیون تن بوده و برآورد شده که تا پایان سال 1400 تولید 35میلیون تن تولید فولاد خام در کشور محقق خواهد شد. ایران دهمین تولیدکننده فولاد بزرگ دنیا و اولین کشوری است که تولید آهن اسفنجی را بر پایه گاز در جهان دارد. زنجیره ارزش فولاد در کشور حدود 12درصد از ارزش صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده و علاوه بر تامین نیاز داخلی، امکان صادرات برای آن وجود دارد. صادرات فولاد خام و محصولات فولادی در سال 1399 برابر 616/ 9میلیون تن بوده که در مقایسه با سال 1398 حدود 10درصد کاهش پیدا کرده است. بر اساس برنامه چشم‌انداز سال 1404 و بررسی طرح‌های در دست احداث و قابل تحقق زنجیره ارزش فولاد، ظرفیت تولید فولاد خام به میزان 55میلیون تن در دستورکار قرار دارد. ایران به دلیل دسترس به گاز طبیعی و انرژی برق با نرخ حمایتی، دارای مزیت رقابتی است که سرمایه‌گذاری در این بخش را جذاب کرده و به همان میزان که باعث کاهش هزینه‌های تولید است؛ در صورت حقیقی‌سازی نرخ‌های مصرف گاز و برق برای این صنعت می‌تواند از ریسک‌های بزرگ آن به‌ویژه در سطح رقابت بین‌المللی باشد.
با وجود اینکه کشورهایی مانند آمریکا (5درصد از سهم فولاد جهان) و روسیه (8/ 3درصد از سهم فولاد جهان) تولید داخلی خود را کاهش داده و بیشتر بر واردات تکیه کرده‌اند، تولید جهانی فولاد در 50 سال گذشته بیش از سه برابر شده است؛ چراکه چین و هند به طور مداوم تولید خود را افزایش داده و به دو کشور برتر تولیدکننده فولاد تبدیل شده‌اند. تحلیلگران اعتقاد دارند چین بر اساس برنامه‌های اعلامی خود تصمیم دارد، تولید فولاد داخلی خود را کاهش دهد تا خطرات تولید بیش از حد را کم کرده و اطمینان حاصل کند که می‌تواند تا سال 2060 به وضعیت بدون کربن برسد. همچنین با افزایش شدید قیمت سنگ آهن و فولاد در سال گذشته، بسته به اقدامات دولت بایدن، تقاضای ایالات متحده نیز کاهشی برآورد شده است.
فولاد که عمدتا از سنگ آهن تشکیل شده است، آلیاژی است که کمتر از 2درصد کربن و یک‌درصد منگنز و سایر عناصر کمیاب را دارد. فولاد می‌تواند هزار برابر قوی‌تر از آهن باشد. با این حال، قدرت واقعی فولاد در بازیافت بی‌نهایت آن بدون افت کیفیت اصلی است. صرف‌نظر از خلوص یا کاربرد، فولاد را همیشه می‌توان بازیافت کرد. درحال حاضر محصولات فولادی جدید به طور متوسط حاوی 30درصد فولاد بازیافت شده هستند. به همین دلیل است که فولاد بخش‌های اساسی فناوری‌های مختلف انرژی پایدار را تشکیل می‌دهد. برای مثال، به طور میانگین در ساخت 80درصد از یک توربین بادی، در پایه، پمپ‌ها، مخازن و مبدل‌های حرارتی تاسیسات انرژی خورشیدی، فولاد الکتریکی در قلب ژنراتورها و موتورهای خودروهای برقی و هیبریدی و... از فولاد استفاده می‌شود. درحال حاضر تولیدکنندگان فولاد اکثرا به پایداری بلندمدت فکر و تلاش می‌کنند فولاد بدون سوخت فسیلی را با حذف کامل زغال‌سنگ از فرآیند متالورژی به واقعیت تبدیل کنند. در حالی که این صنعت از سال 1960 میانگین شدت انرژی در هر تن تولید شده را از 50 گیگاژول به 20 گیگاژول کاهش داده است، غول‌های فولادی مانند ArcelorMittal پا را فراتر گذاشته و برنامه‌های خود را برای تولید فولاد خنثی از کربن تا سال 2050 ارائه داده‌اند. با بهبود تدریجی اقتصاد جهان، مصرف و تقاضای فولاد افزایش پیدا خواهد کرد، به‌خصوص که توسعه جدید ریودینتو در مورد پودر فولاد اتمی می‌تواند تکامل بعدی در چاپ سه بعدی را به همراه داشته باشد.
با ادامه نوآوری این صنعت در دوام و قابلیت استفاده، فولاد همچنان به عنوان یک ماده حیاتی در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد به طوری که می‌توانیم آن را بی‌نهایت بازیافت کرده و تقاضای آن را پایدار برآورد کنیم.
شرکت آهن و فولاد ارفع: «ارفع» دارای دو واحد تولید شمش فولادی (بلیت) و آهن اسفنجی است و ظرفیت اسمی هریک از واحدهای تولیدی آن 800هزار تن در سال است. تولید آهن اسفنجی در این شرکت به روش احیای مستقیم و تولید شمش فولاد به روش کوره قوس الکتریکی است. آهن اسفنجی تولید شده توسط این شرکت به طور کامل در فرآیند تولید شمش استفاده می‌شود. تامین‌کننده اصلی گندله (ماده اولیه) ارفع، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو است که حدود 44درصد از سهام این شرکت را نیز در اختیار دارد. شرکت در سال 1399 حدود 804هزار تن و در 6ماه ابتدای سال 1400 معادل 341هزار تن فروش شمش فولادی داشته است. نرخ فروش شرکت در شهریور ماه سال‌جاری نسبت به اسفند سال گذشته 30درصد افزایش پیدا کرده که بر این اساس سود سال 1400، معادل ریال به ازای هر سهم 3300ریال برآورد می‌شود.
شرکت فولاد کاوه جنوب کیش: «کاوه» در حال حاضر دارای دو مدول احیای مستقیم برای تولید آهن اسفنجی جمعا با ظرفیت 1.856 هزار تن و دو واحد تولید شمش فولادی هر کدام به ظرفیت 2/ 1میلیون تن است. حدود 60 تا 70درصد وزن مبلغی فروش شرکت از محل صادرات است. عمده گندله موردنیاز این شرکت توسط شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر تامین می‌شود. این شرکت در سال گذشته 5/ 1میلیون تن و در 6ماه اول سال 1400 معادل 606هزار تن فروش شمش بیلت داشته است. نرخ فروش شرکت در شهریورماه نسبت به اسفند سال گذشته 16درصد افزایش در بیلت صادراتی و 34درصد افزایش در بیلت داخلی داشته که بر این اساس سود سال 1400 هر سهم شرکت 4هزار ریال برآورد می‌شود.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان: «فولاد» (با احتساب فولاد سبا و فولاد هرمزگان)، با مجموع تولید حدود 8/ 9میلیون تن اسلب 43درصد از سهم بازار تولید مقاطع فولادی را دربرمی‌گیرد. سبد محصولات این شرکت شامل گندله، آهن اسفنجی، تختال و انواع کلاف (گرم، سرد، گالوانیزه و...) است. حدود 17درصد از فروش ریالی شرکت به صورت صادراتی است. شرکت اصلی در سال گذشته مجموعا 7/ 7میلیون تن انواع محصولات پوشش‌دار، ورق سرد و گرم به فروش رسانده است که 7/ 4میلیون تن آن ورق گرم داخلی بوده است. مقدار فروش شرکت در 6ماه اول سال‌جاری 6/ 3میلیون تن بوده و نرخ فروش محصولات شرکت به طور میانگین نسبت به اسفند سال گذشته 33درصد افزایش داشته است. سود سال 1400 شرکت به ازای هر سهم 2200 ریال برآورد می‌شود.
