در تحلیلی بررسی شد
وضعیت تولیدکنندگان مواد اولیه دارویی
از مجموع 1431 مولکول موجود در فهرست دارویی ایران، 8/ 13درصد تعداد مولکول‌های موثره شیمیایی توسط صنعت تولید مواد اولیه دارویی در کشور تولید می‌شود. برخلاف ادعای سندیکای تولید مواد اولیه دارو، مبنی بر تامین بیش از 71درصد نیاز بازار داخلی، میزان تامین ریالی صنعت تولید داخل از کل بازار مواد اولیه دارو و ملزومات بسته‌بندی در سال 1399 به لحاظ حجمی معادل 1/ 25درصد و به لحاظ ریالی معادل 1/ 23درصد بوده است. حدود 55درصد از مولکول‌های تولید شده در این صنعت در دسته مولکول‌های غیرضروری و بیشتر بر اساس مواد موثر پرفروش و پرسود (نه الزاما برای داروهای ضروری) قرار می‌گیرند. بر اساس گزارش‌های موجود در این صنعت حدود 25 تا 30درصد کاهش ارزبری گزارش شده که عمده دلیل این کاهش به دلیل تولید یا کشف (توسط پلیس) مواد موثره داروهای مخدر مثل تریاک است.
نسبت قیمت مواد موثره تولید داخل به قیمت همان مواد از مسیر واردات، طی سال‌های 1398 و 1399، بیش از دو برابر بوده است؛ در حالی که بیش از 72درصد از مواد موثره تولید داخل در فرآیند تولید تنها یک مرحله و حدود 18درصد دیگر تنها دو مرحله فرآیندی را طی می‌کنند و به اصطلاح عمق تولید و فرآیند پایین است. بر همین اساس فناوری تولید حدود 90درصد از مواد اولیه دارویی پایین یا متوسط است که می‌تواند تنها مبتنی بر خالص‌سازی باشد و ارزش افزوده بیشتری ایجاد نکند که باعث می‌شود ارزبری تولید مواد موثره داخلی عملا تفاوت چندانی با واردات آن نداشته باشد و حتی به دلیل هزینه‌های ثابت بالا، قیمت نهایی محصولات بالاتر از مشابه وارداتی باشد. سهم قابل‌توجهی از واردات مواد اولیه دارویی ایران از دو کشور چین و هند انجام می‌پذیرد. در سال 1399 سهم ریالی تولیدکنندگان داخلی بازار ریالی مواد اولیه دارویی 1/ 23درصد بوده در حالی که در سال 1398 حدود 28درصد و بالاتر بوده است. همچنین در سال 1399 سهم حجمی مواد اولیه تولید داخل از کل بازار مواد اولیه دارو 25درصد برآورد می‌شود. بیشترین تمرکز صنعت تولید مواد موثره دارویی در ایران به ترتیب روی دسته دارویی آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک، داروهای قلبی-عروقی و داروهای گوارشی بوده است. شرکت البرز بالک و تولید مواد اولیه داروپخش از جمله شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه بورسی هستند که در ادامه در خصوص آنها توضیح داده می‌شود.
شرکت دارویی تولید مواد اولیه داروپخش (دتماد)
این شرکت تولیدکننده مواد اولیه دارویی از سال 1375 در دو دسته عمده مواد اولیه موثره نارکوتیک و غیر‌نارکوتیک و نیمه‌ساخته پلت در صنعت فعال است. در سبد محصولات این شرکت محصولات دارویی نهایی مانند کورتون‌ها، و داروهای ترک اعتیاد مانند متادون و بوپرنورفین و مُسکن‌ها نیز وجود دارد. این شرکت در بحث تامین مواد اولیه نارکوتیک در بازار صادراتی نقش قابل‌توجهی ایفا می‌کند. نارکوتیک‌ها؛ مواد مخدر یا سرخوش‌نما، نامی عمومی برای انواع متنوعی از داروها، سایکو اکتیوها و ترکیبات شیمیایی طبیعی و سنتتیک است که معمولا خاصیت تسکین‌دهنده و سرخوش‌کننده دارند و اغلب به دلیل احتمال ایجاد وابستگی به مصرف جزء مواد اعتیادآور طبقه‌‌‌بندی می‌‌‌شوند. تغییرات نرخ فروش ماهانه شرکت طی یک سال گذشته بسیار بالا بوده اما به طور کلی طی 5ماه اول سال‌جاری نسبت به اسفند ماه 1399 نرخ فروش شرکت به طور میانگین 60درصد افزایش پیدا کرده است. بر اساس گزارش سه ماهه شرکت برآورد می‌شود در سال 1400 سودی معادل 6.500 ریال محقق کند.
شرکت دارویی تولید مواد اولیه دارویی البرز بالک (دبالک)
شرکت در زمینه تولید مواد اولیه دارویی فعالیت می‌کند و هدف اصلی آن تولید مواد اولیه و موثره دارو برای شرکت‌های تولیدکننده محصول نهایی دارو بوده است. شرکت سه گروه کلی از محصولات را تولید می‌کند که در این بین 86درصد از کل تولیداتش گروه دارویی عمومی (انواع مختلف دارو مثل جم‌فیبروزیل، سیتالوپرام، آتورواستاتین، گاباپنتین و... )، 13درصد آنتی‌بیوتیک (سفیکسیم) و یک‌درصد گروه استروئیدی (دگزامتازون، پردنیزولون و... ) است. تمامی محصولات شرکت در داخل به فروش می‌‌‌رسد.حدود68درصد وزن فروش ریالی شرکت تحت‌تاثیر گروه دارویی عمومی قرار دارد. به طور میانگین طی سال‌جاری نرخ فروش محصولات شرکت 33درصد افزایش پیدا کرده و بر اساس صورت‌های مالی 6ماهه شرکت سود سال 1400 معادل 880 ریال برآورد می‌شود.
