عملکرد شرکت‌های صنعت نساجی بررسی شد
ریسک‌ها و فرصت‌‌‌های منسوجات بورسی
صنعت نساجی در ایران
صنعت نساجی یکی از قدیمی‌‌‌ترین صنایع و دومین اولویت زندگی بشر پس از غذا و مسکن محسوب می‌شود که این روزها در سراسر دنیا با پیشرفت صنعت مد و پوشاک رونق بسیاری گرفته است. اگرچه فرآیند تولید نخ در صنعت نساجی به عنوان محور اصلی صنعت شناخته می‌شود اما این روزها با پیشرفت بشر کلیه مراحل تولید الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و همچنین فرآیندهای تکمیلی انجام‌‌‌شده بر روی پارچه مانند رنگرزی، چاپ و دوزندگی را شامل می‌شود. هرچند این صنعت در ایران سابقه‌ای دیرینه و تاریخی دارد اما این روزها به واسطه رشد هزینه‌‌‌های تولید و از همه مهم‌تر پدیده «قاچاق» اوضاع مطلوبی ندارد. از طرفی محدودیت در طراحی البسه و پوشاک و نبود امکانات پیشرفته اعم از طراحان و ماشین‌‌‌آلات به‌روز باعث شده که ایران جایگاه چندان مطلوبی در سطوح بین‌المللی نداشته باشد و عمده صادرات ایران تنها به چند کشور همسایه آن هم به جهت تشابه فرهنگی محدود شده است. از طرفی در تولیدات داخلی برای تامین مواد اولیه نیز به خودکفایی نرسیده‌‌‌ایم و با وجود تحریم‌ها تامین مواد اولیه با چالش‌هایی همراه است.
صنعت نساجی در بازارهای خارجی
طی سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای در حال توسعه با افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت نساجی یا پوشاک، رشد چشمگیری در این زمینه داشته‌‌‌اند. بسیاری از کشورها به واسطه رشد در صنعت نساجی به جهش اقتصادی رسیده‌‌‌اند. رشد چشمگیر در صنعت مد، منجر به تقویت این صنعت در سایر کشورها شده است. در این بین چین همچنان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نساجی در جهان است. صنعت نساجی چین با رشد سریع خود در دو دهه گذشته به یکی از ارکان اصلی اقتصاد این کشور تبدیل شده است. سایر بازارهای عمده نساجی مانند اتحادیه اروپا، هند و ایالات متحده نیز در چند سال گذشته نرخ رشد سالانه چشمگیری در این صنعت داشته‌‌‌اند. انتظار می‌رود صنعت نساجی جهانی به تناسب بازار مد در سراسر جهان رشد کند، به این معنی که بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده نساجی در جهان و صادرکنندگان برتر نساجی هنوز مملو از فرصت‌‌‌هایی برای شکوفایی بیشتر در آینده نزدیک هستند.
صادرات منسوجات
بر اساس آمارهای اتاق بازرگانی تهران، سال گذشته ارزش صادرات انواع الیاف، نخ و پارچه کشور حدود 2هزار میلیارد تومان بود. همچنین بر اساس اعلام مدیرکل دفتر نساجی، سلولزی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در نشست خبری نمایشگاه تخصصی پوشاک، سال گذشته در صادرات پوشاک به رشد ۹۹درصدی دست یافتیم و توانستیم رقم صدور این کالاها را از ۵۹میلیون دلار به ۱۱۳میلیون دلار برسانیم. بر اساس اظهارات مدیرکل دفتر نساجی وزارت صنعت، سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ حدود ۲۰درصد افزایش تولید پوشاک و سال ۹۹ نسبت به ۹۸ شاهد رشد ۲۵درصدی بودیم.
ریسک‌ها و فرصت‌‌‌های صنعت نساجی
قاچاق: موضوع قاچاق نه تنها در صنعت منسوجات بلکه در تمامی اصناف عاملی مخرب بر سر راه تولیدات داخلی و در نتیجه اقتصاد یک کشور است. بسیاری از کشورها با مدیریت صحیح توانسته‌‌‌اند این عامل مخرب را از اقتصاد خود دور نگه دارند. در ایران اما به‌رغم وعده‌‌‌ها همواره شاهد ورود غیر‌قانونی محصولات به‌ویژه پوشاک از کشورهای همسایه به داخل کشور هستیم. این امر بزرگ‌ترین ضربه را به تولیدات داخلی وارد می‌کند. تولیدات داخلی که به واسطه تحریم‌ها با رشد هزینه و در نهایت رشد قیمت‌ها همراه هستند، در حالی که برخی از آنها به لحاظ کیفیت نیز از نمونه‌‌‌های خارجی عقب‌‌‌ترند، در نتیجه خریداران را به سوی کالاهای خارجی متمایل می‌کنند. این امر مانع از رقابتی شدن تولیدات داخل و در نتیجه کاهش حاشیه سود شرکت‌ها خواهد شد. کاهش فروش محصولات به‌رغم اینکه شرکت‌ها را متحمل زیان خواهد کرد در نهایت بر کیفیت محصولات نیز اثرگذار خواهد بود.
کرونا: شیوع ویروس کرونا به عنوان عاملی پیش‌بینی نشده، اثرات مخربی بر کل دنیا، به‌ویژه اقتصاد کشورها وارد کرده است، به طوری که ردپای این ویروس منحوس بر تمامی اصناف رویت می‌شود. در صنعت منسوجات نیز این ویروس نه تنها نیروی انسانی را درگیر کرده، بلکه منجر به کاهش چشمگیر تقاضا برای پوشاک شده که این امر طی یکی دو سال گذشته ضربه مهلکی به تولیدکنندگان داخلی پوشاک وارد کرده است.
تحریم‌ها: اثرات سوء تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر اقتصاد ایران و عملکرد بنگاه‌‌‌های اقتصادی اجتناب‌‌‌ناپذیر است. به طور کلی بخشی از درآمدهای برخی از بنگاه‌‌‌های اقتصادی که به صادرات تعلق داشت، به دنبال تحریم‌ها با مشکلات و چالش‌های بسیاری همراه شد و صادرات شرکت‌ها تنها محدود به چند کشور همسایه ماند که البته هرگونه بحران‌های سیاسی با کشورهای هدف زیان هنگفتی را از این سمت به صادرکنندگان وارد خواهد کرد. از طرفی بسیاری از تولیدکنندگان نیازمند واردات مواد اولیه خود هستند که تحریم‌ها منجر به نوسان بهای ارز و در نهایت رشد هزینه‌‌‌های تولید و ایجاد مشکلات حمل‌ونقلی می‌شود.
تامین مواد اولیه: بخش عمده مواد اولیه شرکت‌ها در صنعت منسوجات از طریق واردات تامین می‌شود. در نتیجه نوسان بهای مواد اولیه، منجر به تغییر در حاشیه سود شرکت‌ها خواهد شد. از طرفی مشکلاتی که تحریم‌ها برای بنگاه‌‌‌های اقتصادی ایجاد کرده، نحوه واردات مواد اولیه را به چالش کشیده و محدودیت‌هایی اعم از مشکلات حمل‌ونقلی و تبادلات ارزی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
نرخ ارز: نوسان نرخ ارز برای کشور تحریم شده‌‌‌ای مثل ایران که منابع ارزی محدودی دارد و امکان تبادل ارز با سایر کشورها چندان برایش میسر نیست، بسیار اهمیت دارد و همان‌طور که ذکر شد تامین مواد اولیه را با مشکلات عدیدی همراه می‌کند. این امر گرچه اثر به مراتب بیشتری را برای شرکت‌های صادرات‌محور دارد اما در صنعت منسوجات نیز که حجم صادرات آن چندان قابل‌توجه نیست، اثرگذار است.
نقدینگی: مبحث «نقدینگی» به عنوان یکی از ریسک‌‌‌های مشترک برای عمده شرکت‌ها در صنایع مختلف مطرح است. نیاز به نقدینگی برای خرید مواد اولیه و توسعه شرکت‌ها موضوعی بسیار مهم برای بنگاه‌‌‌های اقتصادی است که هر کدام از شرکت‌ها عموما راهکارهایی برای رفع این چالش در گزارش‌های دوره‌‌‌ای خود ارائه می‌دهند.
نرخ بهره: همان‌طور که ذکر شد نیاز به نقدینگی برای شرکت‌ها به عنوان یکی از اصلی‌‌‌ترین چالش‌ها مطرح است که شرکت‌ها را برای تامین آن به اخذ تسهیلات از بانک‌ها وامی‌‌دارد. از این رو رشد نرخ بهره منجر به رشد هزینه‌‌‌های شرکت شده و حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.
صنعت نساجی در بورس
صنعت منسوجات در بورس ایران سهم بسیار ناچیزی دارد، به طوری که ارزش بازار سه شرکت اصلی و فعال آن در مجموع حدودا 2هزار میلیارد تومان است. گرچه 7 شرکت از گذشته تاکنون در حوزه منسوجات در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شدهاند، اما تنها سه شرکت «نمرینو»، «نطرین» و «نتوس» در این صنعت فعال هستند.
عملکرد شرکت‌های فعال حاضر در بورس
همان‌طور که ذکر شد از میان 7 نماد حاضر در گروه منسوجات، تنها سه نماد «نطرین»، «نمرینو» و «نتوس» در بازار سهام فعال هستند. نماد «نمرینو» در بازار دوم بورس و نماد «نطرین» در بازار اول فرابورس فعال است. این در حالی است که نماد «نتوس» با حضور در بازار پایه زرد فرابورس از شفافیت کمتری نسبت به دو نماد دیگر برخوردار است. در این بین «نطرین» کمترین P/ E و «نتوس» بیشترین مقدار P/ E را دارد. به طور کلی بررسی عملکرد این سه نماد در سال گذشته بیانگر کاهش میزان تولید و فروش شرکت‌هاست. به‌رغم اینکه شرکت‌های حاضر در صنعت عملکرد مطلوبی در سال 99 نداشتند اما از ابتدای سال 99 تاکنون شاخص صنعت رشد 130درصدی داشته است. این امر بیانگر آن است که رشد نمادهای گروه به واسطه توجه سهامداران به فاکتورهای بنیادی نبوده و تنها عرضه و تقاضا منجر به جهش قیمت سهام گروه شده است.
«نمرینو»: شرکت کارخانه‌های ایران مرینوس در سال 1346 در اداره ثبت شرکت‌ها به صورت سهامی خاص با نام پشم‌‌‌بافی ایران به ثبت رسید و در سال 1351 بهره‌‌‌برداری شد. در سال 53 نام شرکت به پشم‌‌‌بافی ایران مرینوس تغییر یافت و در سال 54 به سهامی عام تبدیل شد و در سال 71 نام شرکت به کارخانه‌های ایران مرینوس تغییر یافت. شرکت در بهمن 1356 در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته و از همان سال نام شرکت در تابلوی بورس درج شد. این شرکت به عنوان یکی از شرکت‌های فعال در بورس در زمینه تولید پارچه فاستونی فعالیت دارد و حدود 10درصد از میزان پارچه فاستونی کشور را تامین می‌کند. این شرکت در سال 99 موفق به تولید 356هزار متر پارچه شد که نسبت به سال 98 افت 52درصدی داشته است. همچنین شرکت سال 99 معادل 26تن نخ اجرتی تولید کرد. میزان فروش شرکت در سال 99 نسبت به سال 98 نیز 25درصد کاهش داشت. در گزارش عملکرد شهریور ماه شرکت کارخانه‌های ایران مرینوس، میزان تولید شرکت در آخرین ماه تابستان 5/ 55هزار متر پارچه فاستونی و عبایی اعلام شده که رشد 21درصدی نسبت به مرداد ماه داشته است. همچنین شرکت در شهریورماه 1143 کیلوگرم نخ تولید کرده است. در 6ماهه امسال شرکت 1/ 286هزار متر پارچه تولید کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 24درصدی داشته است. این شرکت در 6 ماهه امسال 29تن نخ اجرتی تولید کرده است.
«نطرین»: شرکت عطرین نخ قم به عنوان یکی از بزرگ‌ترین واحدهای زیرمجموعه گروه صنعتی گلریز قم مشغول به فعالیت است. این شرکت در سال 93 تاسیس و راه‌‌‌اندازی شد. سهام شرکت در اواسط سال 97 در فرابورس ایران معامله شد. این شرکت در زمینه تولید نخ‌‌‌های فیلامنت پلی‌استر فعالیت دارد. نطرین در سال گذشته 8/ 2هزار تن نخ تولید کرد که در مقایسه با سال 98 افت 30درصدی داشته است. میزان فروش شرکت در سال 99 نسبت به سال 98 با افت 14درصدی همراه بود. همچنین بر اساس آخرین گزارش عملکرد ماهانه (شهریورماه) شرکت عطرین نخ قم، شرکت 210 تن نخ تولید کرده که نسبت به مرداد ماه رشد 29درصدی داشته است. همچنین در 6 ماهه امسال شرکت مجموعا 966تن انواع نخ تولید کرده که نسبت به دوره مشابه پارسال افت 40درصدی داشته است. شرکت در نیمه اول 1400 حدود 55میلیارد تومان فروش داشته است.
«نتوس»: شرکت پشم‌‌‌بافی توس در اوایل سال 1355 تاسیس و در اواسط 1357 به بهره‌‌‌برداری رسید. شرکت در سال 1370 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و در حال حاضر در بازار پایه زرد فرابورس معامله می‌شود. فعالیت اصلی شرکت تولید انواع منسوجات از جمله پارچه فاستونی، شبه‌فاستونی، تاروپودی، مخمل، اسپیسر، گردباف و روکش صندلی است. این شرکت که در حال حاضر در بازار پایه زرد فرابورس فعال است، گزارش ماهانه‌‌‌ای تاکنون منتشر نکرده اما بر اساس آخرین صورت‌های مالی شرکت سال گذشته 832هزار متر پارچه تولید کرده که نسبت به سال98 با افت 12درصدی همراه بود. همچنین شرکت سال گذشته 137هزار ست روکش صندلی خودرو تولید کرد که نسبت به سال 98 رشد 148درصدی داشته است. میزان فروش شرکت در سال 99 معادل 2/ 20میلیارد تومان بوده است.
